سیاست خارجی پاکستان، مثل هر کشور دیگری ارتباط نزدیک با سیاست خارجی آن دارد. دولتمردان پاکستان، در دوره های مختلف سیاسی، کوشیده اند تا ملحوظات امنیتی، بقا، تمامیت ارضی و منافع ملی آن کشور را در محور اصلی سیاست خارجی خود بگنجانند. برقراری روابط نزدیک با آمریکا، از نمونه های برجستۀ این سیاست است. با اعلام استقلال پاکستان، سیاست گران این کشور بر این باور بودند که دو راه برای مقابله با تهدیدات داخلی وخارجی وجود دارد؛ یک، پیوستن به بلوک شرق به رهبری شوروی،دو جلب توجۀ واشنگتن و دریافت کمک ها که به مثابه محور اصلی سیاست خارجی پاکستان باشد. با مرور زمان، گزینه دومی را مورد تائید قرار داده اند. پاکستان از همان اوایل کسب استقلال، در کنار سایر موارد، روی برقراری با ایالات متحدۀ آمریکا در رقابت با هند پرداخت. دیدار لیاقت علی از آمریکا در سال 1950 میلادی، نخستین گام در راستای راشتن روابط استراتژیک بود. در این سفر، لیاقت علی برخلاف جواهر لعل نهرو نخست وزیر هند، هدف سفر خود به آمریکا را جلب توجۀ آن کشور وکشف پاکستان قرار داد. هرچند آمریکا با هند روابط نزدیک داشت، ولی وقوع دو رویکرد سیاسی در سال 1951م، باعث دوری جستن آمریکا از هند و نزدیک شدن به پاکستان شد. یک، ایفای نقش از سوی هند در مسایل مهم چون جنک کره. دو، پیمان صلح با جاپان. هردو رویکرد مسبب اینکه هند به غرب بپویندد و امید های آمریکا را به یأس مبدل کرد.
1. پیشینۀ روابط ایالات متحدۀ آمریکا با پاکستان
1-1.  پیش از یازده سپتامبر
روابط هردو کشور در درازای شش دهه، با فراز ونشیب هایی بوده است. نوسان در روابط دو کشور، تابعی یکسری تحولات منطقه یی وجهانی وتحول در سیاست خارجی منطقه یی آمریکا بوده است. نفوذ دوامدار آمریکا در ساختار نظامی، اداری وحتا فرهنگی و اجتماعی از یکسو، گسترش روابط هند با شوروی از سوی دیگر، عامل ومسبب وابستگی آمریکا به پاکستان از بهر تأمین منافع منطقه یی آن کشور شد. در کنار این، پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، اشغال افغانستان از سوی شوروی سابق، و نزدیکی آن کشور به آب های گرم هند، زمینه را برای برقراری روابط عمیق آمریکا با پاکستان مهیا ساخت. این روابط در حدی نزدیک شد که ایالات متحدۀ آمریکا در بسیاری موارد داخلی و خارجی پاکستان دخیل شد. اگرچه با پیروزی انقلاب اسلامی، گروه سیتو وسنتو منحل شد، و پاکستان که عضویت هردو گروه را داشت، به جنبش عدم تعهد پیوست. اما عملا یکی از متحدین منطقه یی آمریکا شناخته می شد. اما با فروپاشی اتحاد شوروی، پاکستان جایگاۀ متحد استراتژیک خود را با آمریکا از تضعیف ساخت و به بهانه های تولید انباشت سلاح هسته یی وحمایت از گروه های بنیادگرا، مورد بی توجهی وتحریم نسبی قرارگرفت؛ و هند یکبار دیگر در سیاست منطقه یی آمریکا مورد توجه قرارگرفت.
روابط پاکستان با آمریکا در بین سال های 1993- 2001، با فراز ونشیب همراه بود. در کل دوران رکود پاکستان در سیاست خارجی منطقه یی آمریکا قرار داشت.
در حکومت بیل کلنتون، روابط آمریکا با پاکستان از استراتژی جنگ سرد محور، به سیاست توازن سیاسی میان هند وپاکستان مبدل شد.از سوی هم، با روی کار آمدن بوش دوم، هند از عاملان اصلی در ترتیبات امنیتی واستراتژیهای جهانی به حساب آمد و توسعۀ مناسبات دوجانبه با هند مورد توجۀ آمریکایی ها قرارگرفت. دیدار های وزرای خارجه هند وآمریکا وسایر مقامات آن دو کشور، در سال 2001 بیانگر توجۀ خاص دولت بوش بر روابط دو کشور بود که در عین حال، روابط آمریکا با پاکستان را نیز تحت تأثیر قرار داد
پس از یازده سپتامبر، هند از ائتلاف مبارزه با تروریسم حمایت نمود. هند با اشتیاق تمام از همکاری استراتژیکی – اطلاعاتی و لوژیستکی اقداماتی را در پیش گرفت و بر این باور بود که آمریکا در برابر تروریسم برون مرزی که امنیت آن کشور ( هند) را تهدید می کند، مبارزه و آن را از بین ببرد. ولی دیری نگذشت که هند با پاسخ منفی از جانب آمریکا روبرو شد. زیرا پاکستان با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، وداشتن روابط نزدیک با طالبان، نقش موثر را در تطبیق سیاست منطقه یی آمریکا ایفا نمود. سیاست خارجی دو کشور همواره با اختلافات و چالش های متعددی روبرو بوده است. این اختلافات سبب اعلام تحریم هایی بر پاکستان بوده است.
1-2 . بعد از رویداد یازده سپتامبر
یازدهم سپتامبر، یک رویداد و تحول مهم در مناسبات داخلی وخارجی ایالات متحدۀ آمریکا وجهان محسوب می شود. این رویداد باعث تغییرات در معادلات جنوب آسیا شد. پاکستان که از نقش وجایگاۀ خاص در مناسبات منطقه یی وجهان اسلام داشته است، یکبار دیگر در محور سیاست خارجی آمریکا قرار گرفت. از سوی هم، پاکستان به آمریکا  از بهر پیوستن به ائتلاف جهانی مبارزه با تروریسم، چراغ سبز نشان داد و زمینه را برای انجام عملیات نظامی در افغانستان فراهم ساخته و پایگاه های نظامی خود را در اختیار نیروهای آمریکایی قرار داد. هرچند این تصمیم برای مقامات پاکستان دشوار بود، ولی پرویز مشرف جهت کسب امتیازات بیش تر، اقدام نمود. از سوی هم، این تصمیم مشرف با مخالفت های درونی نیز همراه بود.
2. اقدامات ایالات متحدۀ آمریکا
آمریکا از بهر اجرایی ساختن سیاست ها وتحقق اهداف منطقه یی خود قبل وبعد از آغاز عملیات نظامی، یکسری اقدامات مختلف را با همکاری پاکستان انجام داد . آمریکا باتوجیه رویکرد نظامی خود در برابر طالبان و مبارزه با تروریسم، توانست بخش بزرگی از امکانات نظامی وغیر نظامی پاکستان را در اختیار گرفت و نیروها، وسایل و تجهیزات نظامی را در آن کشور جابجا نمود. این عملکرد آمریکا باعث برانگیختن خشم گروه های سیاسی – مذهبی ضد آمریکایی شد. با وجود مخالفت های متعددی از سوی گروه های سیاسی، مقامات پاکستان زمینه را برای حضور آمریکا در آن کشور فراهم ساخته است. طورکه در آستانه خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، پاکستان از واگذاری محل ی برای ایجاد پایگاه های نظامی، به آمریکایی ها خبر داد. این اقدام پاکستان بیانگر عمق استراتژیک این کشور را با آمریکا است. از این مسأله مقامات آمریکایی نیز انکار نکرده اند. آنگونه که جنرال تونی فرانکس، قومندان سابق کل آمریکایی در سفر خود به پاکستان چنین اظهار داشت:" آمریکا قصد خروج نیروهای نظامی خود را از پاکستان ندارد."
از سوی هم، روزنامۀ نیشن چاپ اسلام آباد نوشته بود : " آمریکا خواهان تأسیس پایگاۀ نظامی در پاکستان بوده ودر این راستا 20 هزار جریب زمین از دولت پاکستان اجاره کند." آمریکا در کنار تلاش ایجاد پایگاه های نظامی، مساعی سیاسی برای حضور دراز مدت در منطقه بوده ادامه داد. براین اساس، آمریکا نه تنها سعی برای ایجاد پایگاه نظامی در راستای مبارزه با تروریسم در افغانستان شد، بل تلاش های را از بهر ایجاد پایگاه های نظامی در جمهور های آسیای میانه نیز بود که در حال حاضر در آن کشورها، پایگاه نظامی فعال دارد. هدف از حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان وپاکستان، تسلط بر منابع نفتی وگازی، همچنان نزدیک شدن به ساحه خلوت روسیه بوده است.

در کل، پاکستان از آغاز کسب استقلال در منطقه، از بازیگران مهم بوده است. این کشور با توجه به حساسیت ها وشرایط منطقه یی وجهانی،  امنیت، بقا و تمامیت ارضی را محور اصلی سیاست خارجی خود قرار داده است. با توجه این عملکرد پاکستان در سیاست خارجی آن کشور، داشتن روابط استراتژیک با ایالات متحدۀ امریکا را امر لازمی دانسته است. روابط دو کشور در طول چند دهۀ گذشته، با فراز ونشیب های متعددی همراه بوده است. از سوی هم، پاکستان تعهدات خود را مبنی بر متحد بوده منطقه یی آمریکا، ثابت ساخته است. از این راستا پاکستان امتیازات بیش تری را نیز به دست آورده است. در حال حاضر، باتوجه به نقش پاکستان بر گروه های طالبان، از طرف های اصلی مذاکرات صلح افغانستان، نزد آمریکا و جامعه جهانی محسوب می شود.

 منابع مآخذ:
1.  تاریخ روابط خارجی پاکستان، س، م، بورک ولارنس زیرینگ، ترجمه وفایی، 1377
2.  ماهنامۀ دفتر مطالعات سیاسی وبین المللی وزارت امور خارجه ایران
3. آمریکا وخاور میانه، منصوری جواد، 1389
4. نشریۀ جام هفته