صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

اظهارات تلویحی قریشی، ساز تسلط بر افغانستان

-

اظهارات تلویحی قریشی، ساز تسلط بر افغانستان

دیر مدت است که روابط دیپلماتیک افغانستان و پاکستان با شک و تردید و بدگمانی نسبت به همدیگر به پیش میرود؛ اما این افت و خیز روابط طی دو دهه حاکمیت جمهوری در افغانستان آنچنان که باید منسجم و تعریف شده از جانب دولت افغانستان روی دست گرفته میشد نشد، پاکستان همواره سیاست خارجی اش را در قبال افغانستان مدون و استراتژیک تعریف نموده و با هر گونه تغییر و جا بجایی افراد در رأس نظام سیاسی این کشور، استراتژی های سیاست خارجی این کشور دستخوش تحول و انحراف نشده است. این کشور مطالبات واضح از افغانستان دارد و تا زمان تحقق آن، از هرگونه تلاش و پشتکار دریغ نمیورزد؛ این را تقریبا همه افغانها میدانند که  آنچه خطوط سرخ سیاست خارجی پاکستان در قبال افغانستان را تشکیل میدهد رسمیت یافتن خط مرزی دیورند، کاهش نفوذ هند در افغانستان « حد اقل در سطح کاهش روابط»، عدم جلوگیری آبهای دریای کابل و دریای کنر که آن را بخش مهم حقابه شان پنداشته و بارها در این مورد واکنش نشان داده اند میباشد. چندی قبل دولت افغانستان دوازه سد در بستر دریای کابل با کمک و همکاری کشور هند ایجاد نمود و این امر واکنش مقامات پاکستان را بر انگیخت، آنان بدون رعایت عرف دیپلماتیک بر افغانستان تاخت و صراحتا اعلان نمود که کابل نباید در برابر آب این دریا که به پاکستان متصل میگردد سد ایجاد کند؛ البته این حق افغانستان است که آبهای داخلی خود را مهار نماید؛ اما پاکستان این حق را برای افغانستان به رسمیت نمیشناسد، همینطور سردی روابط افغانستان با هند یکی دیگر از خواسته های پاکستان است که بارها در سیاست های غیر اعلامی و پنهان شان آن را با چهره های افغان که همسویی با این کشور دارد مطرح نموده است و رفتار سیاسی شان در قبال افغانستان نیز دال آشکار بر این مدعی است. به همین اساس است که در آستانه به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح، پاکستان این پروسه را به عنوان یک برگ برنده در گروگان خود گرفته و هر زمان که افغانستان گام هایی در راستای برقراری ثبات و آرامش بر میدارد، سر و کله مقامات این کشور از رسانه های مختلف آشکار شده و اظهاراتی را مطرح مینمایند که در آن تلویحا به تسلیمی افغانستان در برابر خواسته های شان سخن به زبان میرانند. گاهی نیز به صورت روک و بی پرده برای افغانستان خط و نشان میکشد. شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان،  (شنبه ۲۹ جوزا)، با یکی از رسانههای داخلی افغانستان گفتوگو کرد. این مصاحبه در اسلامآباد و در دفتر وزیر خارجه این کشور انجام شد. در شرایطی که آتش جنگ بیش از هر زمان دیگر در افغانستان شعلهور شده، این مصاحبه سروصدای زیادی به پا کرده است زیرا برای اولین بار، مسئول دستگاه دیپلماسی پاکستان دیپلماسی را کنار گذاشته و صریحتر و شفافتر از گذشته در مورد روابط دو کشور و خواستههای پاکستان از افغانستان صحبت کرده است.
مهمترین بخش از این سخنان صریح درباره هند بود. وزیر خارجه پاکستان راحتتر از گذشته هند را متهم کرد که از طریق افغانستان علیه پاکستان فعالیتهای اطلاعاتی انجام میدهد. قریشی در این مصاحبه مدعی شد که هند در فعالیتهای خرابکارانه و تروریستی در خاک پاکستان، بهخصوص بلوچستان، فعال است؛ هرچند برای اثبات این موضوع هیچ مدرکی رو نکرد. قریشی از رویکرد هند در قبال کشمیر هم انتقاد کرد و گفت برخورد هندوستان با وضعیت جامو و کشمیر درست نیست و رویکرد هند باعث شده است تا مردم کشمیر آنان را از خود برانند. موضوع کشمیر میان هند و پاکستان به درازای مشکلات خط دیورند قدامت دارد و از آن زمان تا کنون این دو کشور نتوانسته اند بر سر این مسئله با همدیگر کنار بیایند.
با همه اینها، در سخنان شاه محمود قریشی بیشتر از واقعیتهای عینی، تناقض وجود داشت. آقای قریشی سعی داشت با تاکید اثبات کند که طالبان و هیئت رهبری آنان در پاکستان حضور ندارند. او حتی به سخنان مجری برنامه که گفت گروه مذاکرهکننده طالبان هر بار برای مذاکره با رهبران طالبان و مقامهای سازمان اطلاعاتی پاکستان به این کشور میروند، مستقیم پاسخ نداد و تلاش کرد تا از جواب طفره رود. البته مقامات افغانستان هم بارها از این فعالیت تخریبی پاکستان پرده برداشته که گاهی باعث ایجاد تنش دیپلماتیک میان دو کشور گردیده است، در ارتباط با جنگ روانی اخیر چندی قبل، مقامات امنیتی کشور اعلان کردند که فیسبوک های مستعار که برعلیه نظام و حاکمیت ملی افغانستان فعالیت میکنند، طبق بر آورد تخنیکی آنان از خاک پاکستان به خصوص شهرهای پشاور و کویطه فعالیت میکنند، افزون بر این مشاور امنیت ملی کشور اظهارات زنندهتر از آن در قبال این کشور مطرح که منجر به واکنش شدید این کشور گردید.
با این حال، پاکستان برای تغییر تصورعمومی مبنی بر حضور طالبان در پاکستان، بسیار میکوشد تا طالبان بتوانند در افغانستان، جغرافیای مشخصی را به تصرف درآورند. بر اساس گزارشهای امنیتی، پاکستان در حال حاضر رهبری جنگ در افغانستان را مستقیم بر عهده گرفته است و سعی دارد تا دستکم یک ولایت افغانستان را ساقط کند؛ با این حال، طالبان با وجود حمایت مستقیم سازمان اطلاعاتی پاکستان، هنوز نتوانستهاند حتی یکی از ولایات کشور را هم تصرف کنند. گفته میشود آیاسآی به مدارس دینی پاکستان دستور داده است تا طلبههای آماده جنگ را به جبهههای افغانستان بفرستند. یکی از دلایل تشدید جنگ در افغانستان، همین حضور پرشمار طلبههای مدارس دینی در حمایت از گروه طالبان در سنگرهای جنگ است. با این حال، آقای قریشی سعی داشت رابطه دولت این کشور با طالبان را صرفا در چارچوب تلاش برای تامین صلح در افغانستان به تصویر کشد، امری که همانند آفتاب روشن است که طالبان پرورده این کشور است و دسترسی این گروه به امکانات و تجهیزات مختلف صرفا از جانب پاکستان و تحت نظارت مستقیم این کشور صورت میگیرد؛ اما مقامات این کشور به صورت رسمی از اعتراف به این واقعیت ابا میورزند.
وزیر خارجه پاکستان چند بار در این مصاحبه گفت که رهبران طالبان در خاک افغانستان استقرار دارند؛ در حالی که هیئت مذاکرهکننده طالبان هرگاه خواسته از رهبری طالبان مشاوره بگیرد، به پاکستان رفته است. قریشی همچنین سعی کرد بخشی از خشونتها در افغانستان را به داعش ربط دهد. او گفت که گروههایی مانند داعش نیز در افغانستان بیاندازه خشونت میکنند؛ اما واقعیت این است که هم دولت و هم خود طالبان داعش را در افغانستان سرکوب کردهاند و این گروه توانایی ایجاد خشونتهایی چنین گسترده مانند آنچه این روزها طالبان در افغانستان اعمال میکنند، ندارد. هدف وی از این اظهارت در قبال طالبان این بود که میخواست چهره این گروه را پر قدرت نشان داده و مقاومت در برابر آنان را بی فایده عنوان کند.
از سوی دیگر وی با زیرکی تلاش کرد تا چهره منزهتری از طالبان نشان دهد و همین خود نشانه آشکاری مبنی بر حمایت پاکستان از طالبان است. هرچند وزیر خارجه پاکستان کوشید تا نشان دهد این کشور طرفدار نظامی مبتنی بر خواسته های مردم افغانستان است، اما واقعیت این است که دولت پاکستان نمیتواند وجود یک کشور باثبات و توانمند را کنار خود تحمل کند. بر اساس طرح عمق راهبردی پاکستان، وجود یک کشور ضعیف و تابع پاکستان برای نزاع این کشور با هند، پشتوانه خوبی به شمار میرود که به پندار آنان گزینهی جز طالبان نمیتوانند آنان را در رسیدن به این هدف شان یاری رساند. محتوای مصاحبه شاه محمود قریشی با طلوع نیوز در ظاهر امر حسننیت پاکستان در قبال افغانستان را به تصویر میکشید ولی واقعیت این است که پاکستان همچنان بر سیاست نفوذ بر افغانستان اتکا دارد و نخواهد گذاشت تا یک نظام باثبات در این کشور به وجود آید؛ به همین دلیل هنوز زود است که به حرفها و پیامهای سراپا دوستانه پاکستان اعتماد شود، از این رو، انتظار میرود که سیاست خارجی کشور با محاسبات دقیق و سنجیده شده از خواسته های این کشور که در فوق تذکر رفت باب جدیدی گشوده و رفع این گزینه های مخاصمت آمیز را با اتخاذ استراتژی و راهبرد جدید مورد کنکاش قرار دهد.

دیدگاه شما