بحث از نظام پرداخت های الکترونیک و مزایای اقتصادی- اجتماعی مترتب بر آن یک موضوع به روز و نیاز در حال رشد برای جوامع انسانی در عصر اطلاعات و ارتباطات می باشد. انجام تحقیق پیرامون این موضوع با برنامه های توسعه ای و تکنولوژیکی دولت های مدرن و توسعه گرا سازگار است. از آن جایی که تاثیرات فضای مجازی بر حوزه های مختلف دنیای حقیقی به ویژه حوزه فعالیت های اقتصادی را نمی توان نادیده گرفت، نظام پرداخت ها می تواند بین دنیای حقیقی و دنیای مجازی پیوند ایجاد کند؛ از این رو پرداختن به آن می تواند علاقمندان را با آخرین نوآوری ها در عرصه تکنولوژی مالی (Fintech ) آشنا نماید و ما را به سمت استفاده بهینه از ابزارهای متنوع آن رهنمون شود. مزایای نهفته در پول الکترونیک بر آسیب های ناشی از آن می چربد و اگر آسیب های احتمالی از اجرای آن به طور کامل قابل کنترل نباشد، می تواند حداقل سازی شود. نظام پرداخت های الکترونیک با توسعه بخش مالی، حوزه کسب و کارهای کوچک و متوسط و به اصطلاح کارآفرینی را می تواند متحول کند و سبب شود افغانستان رشد مبتنی بر نوآوری را آنگونه که شومپیتر می گفت تجربه نماید. نتایج تحقیقات پیرامون این موضوع که با استفاده از مبانی نظری موجود و تجربیات برخی از کشورهای توسعه یافته و کم توسعه به دست می آید، می تواند در حوزه سیاست گذاری مفید واقع شود. از جنبه نوآوری می توان به کاربردی بودن این نوع تحقیقات در فضای افغانستان اشاره کرد. شومپیتر می گوید یکی از عوامل اصلی توسعه اقتصادی، خلاقیت و نوآوری در طراحی، تولید و عرضه محصول جدید به بازار است. از نظر وی ظهور و افول گروهی به نام کارآفرینان علت به وجود آمدن چرخه های تجاری می گردد. کارآفرینی دارای مولفه هایی چون خلاقیت، نوآوری، ریسک پذیری و  فرصت گرایی است. نظام پرداخت های الکترونیک (E-Payment ) از محصولات تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات (ICT )، توانسته است ایکوسیستم جدیدی را به وجود آورد. این نظام از طریق پیوند عرضه کنندگان و تقاضا کنندن در بستر فضای مجازی فرصت های اقتصادی متعددی را تاکنون برای دولت ها، شبکه های مخابراتی، طراحان اپلیکیشن، خرده فروشان و بانک ها فراهم کرده است. در دنیای معاصر استفاده از نظام پرداخت های الکترونیک و ابزارهای مختلف آن در مبادلات تجاری به یکی از منابع اصلی رشد اقتصادی در کشورهای توسعه یافته و کم توسعه تبدیل شده است. پول الکترونیک باعث افزایش سرعت، سهولت، شفافیت و ارتقای کارایی در معاملات اقتصادی می گردد. استفاده از این سیستم همچنین مالیات ها را افزایش داده و کاهش هزینه های دولت را به دنبال دارد. ابزارهای به کار رفته در این نظام عبارتند از کارت های اعتباری، پایانه فروش (POS )، موبایل بانک و ارزهای دیجیتال. مشتریان، فروشندگان، شبکه های مخابراتی، طراحان سیستم، بانک و دولت از ذی نفعان این نظام به شمار می روند و هر کدام نقش برجسته ای در پیشبرد فعالیت آن دارند. دولت ها می توانند از طریق ارائه زیرساخت های فیزیکی، قانونی و فرهنگی نقش تسهیل گر و تسریع گر را در این فرایند بازی کنند. بر اساس شاخص سهولت کسب و کار بانک جهانی، یکی از موانع کارآفرینی و کندی رشد اقتصادی در افغانستان دسترسی محدود کارآفرینان به منابع اعتباری جهت راه اندازی و توسعه کسب و کارشان است. نظام پرداخت های الکترونیک می تواند از طریق توسعه بخش مالی و دسترس پذیری خدمات بانکی حتی در دورترین نقاط افغانستان به رفع این مشکل کمک کند. در این راستا برنامه موبایل بانک (همراه بانک) با نظارت بانک مرکزی افغانستان و شبکه های مخابراتی در حال اجرا است. ولی با مشکلات عدیده ای روبرو است و بررسی این مشکلات و ارائه راه حل های مناسب می تواند بخشی از بودجه تحقیقاتی نهادهای ذیدخل را به خود اختصاص دهد. یکی دیگر از موانع کارآفرینی در افغانستان نبود پیوند بین بخش واقعی و بخش مالی در بستر فضای مجازی و اینترنت است. علی رغم رشد سریع کاربران شبکه های مجازی و کسب و کارهای آنلاین، عدم انجام تراکنش های مالی از طریق درگاه های بانکی (وب) سبب شده است فرصت های اقتصادی زیادی بدون استفاده بمانند. بحران کرونا خود شاهد بر مدعا است. در حال حاضر تنها بازاریابی از طریق اینترنت انجام می شود و تحویل کالا و پول به شکل فیزیکی صورت می گیرد. از اقدامات انجام شده در مسیر دیجیتال سازی اقتصاد افغانستان، می توان به پروژه (PAISA )  اشاره کرد که قرار است دولت افغانستان تا سال 2024 آن را با همکاری با بانک جهانی اجرا نماید. هدف این پروژه پرداخت حقوق کلیه کارمندان دولتی به روش اعتبار الکترونیک به جای پرداخت نقدی می باشد.
در حال حاضر تعدادی از ریاست های وزارت کار امور اجتماعی شهدا و معلولین افغانستان از طریق خدمات (M-PAISA ) شرکت مخابراتی روشن حقوق شان را به شکل اعتبار الکترونیک در بیلانس سیم کارتهایشان دریافت می کنند که این پروژه بسیار موفق بوده و سهولت های خوبی نیز دارد که بطور مثال می توان به تبدیل بیلانس به پول نقد در تمامی اقسا نقاط افغانستان که نمایندگی (M-PAISA ) شرکت مخابراتی روشن باشد اشاره کرد.
بانک های خصوصی افغانستان گرچه خدمات بانکداری الکترونیک را از طریق وب، موبایل و کارت های اعتباری ارائه می دهند ولی به خاطر فقدان آپشن های متعدد، نبود سیستم یکپارچه بانکی و عدم امکان تراکنش های بین بانکی از طریق دستگاه های خودپرداز و پایانه های فروش (POS )، فعالان بخش خصوصی به ویژه خرده فروشان ترجیح می دهند در معاملات خود همچنان از پول نقد استفاده کنند. مزایای اجرای نظام پرداخت ها برای اقتصاد افغانستان به خصوص بخش مالی از طریق دسترس پذیری اعتبارات، کاهش هزینه اعتبارات، سرعت گردش پول، بهبود پس انداز و رسمی کردن تراکنش های مالی است. البته باید تحقیقاتی صورت بگیرد تا به بررسی مشکلات موجود فراروی اجرای موفق آن بپردازد. زیرا توسعه بخش مالی باعث کارآفرینی، اشتغال زایی و رشد اقتصادی می گردد. در این بین باید به دستآوردهای کشورهایی که در درجه توسعه یافتگی شبیه افغانستان اند و مطالعه آن ها می تواند به اجرای موفقیت آمیز نظام پرداخت های الکترونیک در محیط افغانستان اثر بخش باشد، پرداخته شود. در این مورد کشور کینیا مثال خوبی است. پیشنهادات مطالعاتی برای علاقمندان پژوهش در عرصه پرداخت های الکترونیک می تواند موارد ذیل باشد:
الف) بررسی جایگاه نظام پرداخت های الکترونیک در کارآفرینی و رشد و توسعه اقتصادی افغانستان.
ب) چگونگی اثرگذاری نظام پرداخت های الکترونیک بر توسعه کارآفرینی و رشد و توسعه اقتصادی. ج) بررسی جایگاه نظام پرداخت های الکترونیک در بانکداری اسلامی. د) مکانیزم اثرگذاری پرداخت های الکترونیک بر توسعه بخش مالی و صنعت بانکداری در افغانستان. ه) تحلیل و بررسی عوامل و موانع اجرای نظام پرداخت های الکترونیک. در پایان می توان با اطمینان خاطر ادعا کرد که اجرای نظام پرداخت های الکترونیک از طریق افزایش شفافیت و کاهش فساد اداری، دسترس پذیری بیشتر و بهتر به خدمات مالی، کاهش فاصله بین تولیدکننده و مصرف کننده، گسترش خلاقیت و نوآوری از طریق فضای مجازی، کاهش هزینه معاملات و بالابردن سرعت گردش در معاملات منجر به توسعه کارآفرینی و رشد اقتصادی در افغانستان می گردد.