چین به عنوان یکی از کشورهای فوق صنعتی جهان در جامعه ملل دارای پرستیژ و اقتدار جهانی است، این کشور در کنار چهار کشور قدرت اتمی جهان در سازمان ملل متحد از حق « وتو » برخوردار است، چین در مناسبات بین المللی اش با دیگر کشورهای جهان از نیک نامی برخوردار است، این کشور در طول مناسبات و حضور سیاسی اش در افغانستان و جهان به اتهام حمایت از تروریزم بدنام نگردیده است، با این حال یک رسانه هندی گزارش داده که ریاست امنیت ملی افغانستان 10 شهروند چین را در ساحه شیرپور و کارته چهار شهر کابل با مقداری مواد انفجاری، جنگ افزار و ماده بی‌هوشی بازداشت کرده‌است، روزنامه «اُ.پی ایندیا» در گزارشی نوشت که اشرف‌غنی به امرالله صالح دستور داده تا سرپرستی تحقیقات از این افراد را بر عهده داشته باشد، گفته شده که صالح در دیدار با وانگ یو؛ فرستاده چین در کابل گفته‌است: «اگر پکن ضمن عذرخواهی رسمی بپذیرد که با این اقدام هنجارهای بین‌المللی را نقض کرده دولت افغانستان می‌تواند جاسوسان چینی را مورد عفو قرار دهد؛ اما در غیر این صورت، دولت افغانستان تحقیقات علیه 10 جاسوس چینی را ادامه خواهد داد».
همزمان با حاکمیت 20 ساله‌ی دموکراسی در افغانستان، هیچگاه از فعالیت ضد امنیتی چین در افغانستان به صورت رسمی و مستند گزارش نشده است، این کشور سابقه روابط نیک و حسنه را با افغانستان در کارنامه اش داشته است، چین در بازسازی افغانستان نیز سهم قابل توجه داشته است، کشاکش دیپلماتیک میان دو کشور افغانستان و چین وجود نداشته است، صرفا در بعضی موارد که مسلمانان اویغور چین توسط دولت این کشور بنا به مشکلات داخلی مورد توبیخ و مواخذه قرار گرفته اند، بعضی از کتله‌های سیاسی اسلام گرای افغان، بر علیه آنچه که سیاست خصمانه دولت چین علیه اویغورها خوانده می‌شود اقدام به تظاهرات و اعتراضات مدنی نموده اند، اویغورها از مسلمانان تحت تابعیت چین است که بعضا در افغانستان و سائر کشورهای اسلامی فعالیت مسلحانه برعلیه دولت رسمی دارند، حضور اویغورهای چین در صفوف طالبان و بعضی گروههای تروریستی داخل افغانستان برای دولت و کشور مشکلاتی ایجاد کرده است، ماشین جنگی تروریست‌های اویغوری هم اکنون در ولایات شمالی و جنوبی کشور بر علیه دولت افغانستان فعال است، آنان از منظر ایدئولوژی و باورهای دینی با سائر گروههای افراطی هم فکر اند، درست به همین اساس است که مرزها را در نوردیده است و جهت تحقق « ایده‌ی جهاد » خود را در کنار همفکران شان به افغانستان رسانیده اند. اینکه احتمالا دولت چین از هموطنان تروریست اویغوری اش در دیگر کشورها همچون افغانستان حمایت می‌کند قابل تأمل است.
پیش از این «دی‌ان‌ای ایندیا» اعلام کرده بود که این افراد برای ردیابی و نظارت بر اویغورهای فراری به دولت چین گزارش می‌دادند، این رسانه هندی همچنین نوشته بود که سازمان استخبارات پاکستان رابط جاسوس‌های چینی با برخی شبکه‌ها از جمله حقانی بود، این نخستین بار است که شهروندان چین به اتهام جاسوسی و انجام مأموریت های خرابکارانه در افغانستان، دستگیر می شوند، اگر دولت چین در محاسبه‌ی استراتژیک اقتصادی شان دست به دامن اویغورها جهت تأمین منافع خود گردیده باشد بیانگر حمایت علنی این کشور از فعالیت‌های تروریستی می‌باشد، چین در انتقال انرژی گاز از خاک افغانستان و پاکستان منافع قابل توجهی عاید می‌گردد، بارها گروههای تروریستی در دو سوی مرز افغانستان و پاکستان به عنوان تهدید برعلیه خطوط انتقال گاز شمرده شده است که منفعت اقتصادی چین در آن نهفته است، احتمال اینکه کشور چین جهت تأمین منافع اش از مجرای اویغورها در مهار سائر گروههای تروریستی اقدام به رفع خطر نموده باشد قابل تصور است؛ زیرا اولویت منافع اقتصادی برای کشور چین از هر مورد فرعی دیگر حایز اهمیت است؛ بنا بر این رویداد کنونی با وجود برخورد آسان‌گیرانه دولت کابل با این افراد، از نظر خطراتی که برای امنیت ملی افغانستان ایجاد می کند، بسیار تهدیدآمیز و تکان دهنده است، در هیچ کشور دیگری در برابر دستگیری ۱۰ شهروند خارجی به اتهام جاسوسی و حمل سلاح و دیگر مواد ممنوعه تا این اندازه سهل انگارانه برخورد نمی شود که با یک عذرخواهی ساده، رها شوند و پرونده شان بسته شود، از جانب دیگر چین در جبهه مخالف امریکا قرار دارد و در سال های اخیر، تقابل دو قدرت برتر بین المللی در عرصه های گوناگون، ابعاد تازه و بی سابقه ای پیدا کرده است، حضور سازمان جاسوسی چین در کشور برعلاوه مهار منافع اقتصادی از این مجرا نیز قابل تصور است که با توجه به حضور سنگین نظامی، سیاسی و استخباراتی امریکا و هم پیمانانش در افغانستان، بعید نیست که یکی از مهم ترین مأموریت های جاسوسان چینی در کابل، ضربه زدن به رقبای آن کشور یعنی امریکا و متحدانش باشد، بر این اساس، نباید از کنار این پرونده تنها با یک عذرخواهی ساده گذشت و به ابعاد پیچیده و عمیقا خطرناک این رویداد، بی توجه بود.
عامل دیگری که چین با حضور جاسوسان اش پیگیر است ارتباط نزدیک و استراتژيک پکن با اسلام آباد است. چین از متحدان راهبردی پاکستان محسوب می شود؛ کشوری که پاکستان را مسلح به تسلیحات کشتار جمعی کرده است. پاکستان هم رقیب دیرینه‌ی افغانستان است و از نیروهای ضد دولتی و تروریستی برای براندازی دولت کابل، بی چون و چرا حمایت می کند؛ بنابراین باید این بخش از گزارش رسانه هندی نیز مورد توجه قرار بگیرد که یکی از مأموریت های جاسوسان چین در کابل، برقراری ارتباط و احتمالا حمایت از شبکه تروریستی حقانی از طریق سازمان جاسوسی پاکستان بوده است، این ادعا اگر اثبات شود، مهم ترین بخش از مأموریت خطرناک جاسوس های چینی در کابل است. آنها با مجموعه ای از سلاح و مهمات و ماده بی هوشی دستگیر شده اند؛ بنابراین، مدارک و مستندات کافی برای اثبات جرایم ضد امنیتی شان در دسترس است و در صورتی که کابل، اقتدار، استقلال و اراده لازم برای پیگیری مسئولانه این پرونده را داشته باشد، احتمالا اثبات و احراز جرایم فاجعه بار این افراد و رویکرد کلی دولت چین در قبال تحولات افغانستان و منطقه دشوار نخواهد بود، شبکه حقانی، بازوی نظامی گروه طالبان است و از ده ها سال پیش به عنوان نیروی نیابتی پاکستان در افغانستان عمل می کند. این شبکه مخوف تروریستی در عین حال، مسئول اصلی بسیاری از بمب گذاری ها، ترورهای هدفمند، عملیات انتحاری، ماین گذاری های مقناطیسی و حملات سنگین تهاجمی در شهرهای بزرگ به ویژه کابل دانسته می‌‍شود؛ رویدادهایی که طراحی و برنامه ریزی آن تنها از عهده تروریست های آماتور طالبان و شبکه حقانی برنمی آید و باید شبکه های جاسوسی کشورهای قدرتمندی مانند چین، پاکستان و... هم در عقب این سناریوی خونین قرار داشته باشند.
افزون بر این، چین رقیب هند؛ دیگر غول اقتصادی و کشور پرجمعیت آسیا و جهان است و دو قدرت متخاصم، امسال چند بار به دلیل اختلاف های ارضی و مرزی در آستانه جنگی تمام عیار قرار گرفتند. ضمن آنکه هند با پاکستان نیز تنش های مشابهی دارد، این در حالی است که هند متحد استراتژيک افغانستان و افغانستان با پاکستان، رقیب است. بنابراین، بعید نیست که جاسوس های چینی برای یک پروژه خرابکارانه مشترک پاکستان – چین با تروریست هایی مانند شبکه حقانی و سازمان آی اس آی علیه هند و افغانستان، وارد کابل شده باشند، شناسایی، ردگیری، پیگرد و گزارش سرنوشت ناراضیان اویغور هم از دیگر مأموریت های این مجموعه عنوان شده است؛ چیزی که با توجه به فعالیت عناصر مسلح چینی در قالب تشکیلات تروریستی تحت حمایت طالبان و جنبش ترکستان شرقی (اسلامی) در کوهپایه های مناطق شمال شرق افغانستان، بی جهت نیست؛ اما حضور یک مجموعه جاسوس با مقادیری مواد انفجاری و سلاح و ماده بی هوش کننده آنهم در پایتخت یک کشور مستقل، نقض آشکار حاکمیت ملی و تهدیدی جدی و مستقیم علیه امنیت ملی افغانستان محسوب می شود و با یک عذرخواهی نمی توان این پرونده را مختومه اعلام کرد؛ مگر آنکه دولت همانند موارد مشابه در برابر دخالت های پیدا و پنهان دیگر کشورها در این مورد خاص نیز نشان دهد که نه توان صیانت از امنیت ملی کشور را دارد و نه اراده آن را، با این حال تشدید حملات خونبار تروریستی اخیر که تقریبا هر روز شاهد خلق فاجعه هستیم نمی‌تواند بی ارتباط به جاسوس بازی‌های این چنینی باشد، دولت باید قضیه را جدی گرفته و از پس معرکه، جنایت‌های اخیری که روزانه جان دهها هموطن را می‌گیرد رو سازد، تسامح و کم کاری در چنین مسائل، دولت را تضعیف می‌سازد.