انسان مدرن امروزی در بهره¬برداری از منابع طبیعی و تخریب محیط¬زیست احساس آزادی بی¬حد و مرز می‌کند. تحول‌های اقتصادی قرن اخیر و عطش توسعه پیامدهای منفی در محیط زیست به دنبال داشته است و آلودگی¬های نگران کننده ای را در طبیعت برجای گذاشته که پذیرفتنی نیست. در یک سال گذشته ظهور نوع جدید ویروس کووید-19 که از جهات گوناگون با الزامات محیط زیستی ارتباط پیدا می‌کند، جهان مدرن و پیشرفته را در تنگنا قرار داده است. ویروس ناشناخته¬ای که هنوز درمان قطعی برای آن وجود ندارد. بررسی علل و عوامل و نیز ارائه راهکار برای مبارزه با این پاندمی‌ذهن بشر را به سمت کاهش یا توقف تخریب محیط زیست سوق داده است. سرعت انتشار و آمار بالای مبتلایان و مرگ ناشی از این بیماری در سطح دنیا، ضعف و شکنندگی دستاوردهای بهداشتی و ساختارهای مدیریتی و اقتصادی جهان متکی به تکنولوژی را عریان ساخت.
در افغانستان نیز که کشوری با زیرساخت‌های تخریب یافته و درگیر جنگ و فقر است مانند سایر کشورها با شروع فصل سرما تعداد مبتلایان به کرونا بار دیگر روند افزایشی را در پیش گرفته است. طبق آمار اعلامی‌از سوی سازمان جهانی بهداشت از آغاز شیوع کرونا تا اکنون 45966 مورد ابتلا و 1752 مورد مرگ گزارش شده است. در ولایت‌های کابل و هرات موارد ابتلا بیشتری شناسایی شده اند که علت آن عدم رعایت نکات صحی در این شهرهای مهم و با جمعیت انبوه است. به تازگی برای مهار این وضعیت دانشگاه‌ها تعطیل و هتل‌ها و صالون‌های عروسی فعالیت شان ممنوع اعلام شده است. اما واقعیت این است مهار کرونا در افغانستان که در زیرساخت¬ها، خدمات صحی و شهری و مسایل اقتصادی ضعف‌های جدی دارد و دچار فساد گسترده و فقر و بیکاری نیز می‌باشد کاری بسیار دشوار است.
در برخی کشورها محدودیت‌ها دوباره به اجرا گذاشته شده¬اند و از دولت تا کادرهای پزشکی، رسانه‌ها و سلبریتی‌ها در تلاش¬اند با تشویق به رعایت توصیه¬های بهداشتی و در خانه ماندن و پرداختن به مطالعه¬ی کتاب، تماشای فیلم یا آموزش‌های انلاین سرعت انتشار این ویروس کشنده را کنترل و همچنین وضعیت زندگی را معنا ببخشند تا آثار روانی و اجتماعی دوران کرونا قابل تحمل¬تر باشد. اما پرسش مهم این است که شیوع و انتشار بیماری تا کی ادامه خواهد داشت؟! پایان این پاندمی‌قابل پیش بینی نیست اما واضح ترین پاسخ این است حداقل تا زمانی که واکسن به تایید نهایی برسد و توزیع جهانی شود؛ شرایط به اعمال انسان‌ها گره خورده است که تا چه میزان در این شرایط دشوار برای رعایت پروتکل¬های بهداشتی نظیر رعایت فاصله‌های فیزیکی و پرهیز از برگزاری تجمعات، شستن مکرر دست¬ها و ضدعفونی سطوح همکاری می‌کنند و در صورت داشتن علایم مشکوک بدون ترس و نگرانی توصیه‌های صحی را رعایت کنیم و در خانه بمانیم و به افرادی که با آن‌ها در تماس بوده¬ایم هشدار دهیم. محققان سراسر دنیا پژوهش‌های بسیاری را برای کشف درمان کرونا در حال بررسی هستند. شرکت فایزر آمریکا روز ۱۹ ماه عقرب اعلام کرد که این شرکت به واکسن کرونا دست یافته و این واکسن تا ۹۰ درصد در پیشگیری از ابتلا به کرونا موثر عمل کرده است. همچنین  شرکت مادرنا، نیز که یک شرکت آمریکایی است روز ۲۵ ماه عقرب اعلام کرد که واکسن تولیدی این شرکت برای کرونا تا حدود ۹۵ درصد موثر بوده و ایمنی ایجاد کرده است. صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) نیز نوید داده است که سال آینده میلادی نزدیک به ۲ میلیارد دوز واکسن کرونا را در اختیار کشورهای در حال توسعه قرار دهد. این نهاد بین المللی با ۳۵۰شرکت هواپیمایی و ترانزیتی همکاری می‌کند تا یک میلیارد سرنگ را نیز همراه واکسن‌ها به کشورهای فقیری همچون افغانستان و یمن ارسال کند. سازمان‌های بزرگ و مشاوران معتبر دنیا برای گذراندن این بحران حجم زیادی از اطلاعات و توصیه‌ها را به دولت‌ها برای حمایت و یاری به کسب و کارها و زنده نگه داشتن اقتصاد می‌دهند.
ولی اکثر پیش بینی‌ها حاکی از آن است که آثار این وضعیت حداقل تا پایان سال آینده بطول خواهید انجامید.
کرونا و دهکده¬ی جهانی
شتاب شیوع کرونا علاوه بر راه آسان انتقال آن، از گستردگی ارتباطات جهانی نیز نشآت می‌گیرد. انتشار سریع کرونا روند پرشتاب جهانی شدن را دچار تردید کرده است به طوری که تعاملات بین المللی و روابط خارجی کشورها از حالت اولویت خارج شد. تا پیش از کرونا سیاست درهای باز و مسیر جهانی شدن برای بهبود شرایط اقتصادی توصیه می‌شد اما حالا بستن مرزها اولویت یافته است.
زمانه کرونا را می‌توان عجیب ترین زمان تاریخ قرن اخیر دانست؛ دورانی که در عین وابستگی راه حل در عدم وابستگی جوامع است. کرونا افق‌های جدیدی به روی انسان گشوده که مهم‌ترین آن بیان ملموس هم سرنوشت بودن کلیت بشر است.
کرونا آمد تا بگوید، شکنندگی زندگی مدرن را بپذیریم و تغییر دیدگاه برای بقای نسل بشر حیاتی است. نوع تعامل انسان‌ها با هم، ترددهایشان، عادت‌های رفتاریشان و سطح بهداشت فردی و اجتماعی به چگونگی انتقال بیماری‌ها تاثیر می‌گذارد.
یکی از معایب زندگی در دهکده جهانی این است که کنترل انتشار بین المللی سریع بیماری‌های جدید کاری بس دشوار است. ما در جهانی متصل زندگی می‌کنیم که تقریبا همه در آن سفر می‌کنند. این بحران اثبات کرد برای حفظ امنیت و ثبات و سلامت عمومی‌مرزهای ملی و دولت‌ها هنوز نقش مهمی‌دارند و سازمان‌های بین المللی نظیر سازمان بهداشت جهانی هنوز کارایی لازم جهان شمول را ندارند. برای مقابله با چالش کرونا، دولت‌ها به طور مستقل به مقابله برخاستند و بزرگترین اتحاد جهانی که اتحادیه اروپا باشد بر اثر اپیدمی‌کرونا منفعل شد و هر کشور مجبور به تدوین و اجرای قوانین و پروتکل‌های داخلی شد.
از طرفی دیگر این پدیده عالم¬گیر لزوم تقویت همکاری‌های بین المللی و منطقه ای برخلاف رقابت جویی را روشن ساخت و هیچ کشوری هر چقد قدرتمند و ثروتمند نتوانست از این تهدید بین المللی در امان بماند و سرنوشت خود را مجزا از دیگران رقم بزند.
بنابراین در کنار مزایا و لذت‌های زندگی در دهکده¬ی جهانی مخاطرات ناشناخته¬ی آن را نیز باید مدنظر داشت.
کرونا و الزامات رعایت ملاحظات زیست محیطی از سوی انسان مدرن
توسعه جهان در بستر طبیعت رخ می‌دهد.
نظام‌های سرمایه داری جهت تولید انبوه برای تامین اقتصاد جهانی شرایط محیط زیست را تغییر می‌دهند. مصرف بالای انرژی و منابع، تولید سالانه 300 ترکیب شیمیایی جدید باعث ورود انواع آلاینده به خاک، آب و هوا می‌شود و زنجیره ای از مخاطرات محیطی را ایجاد می‌کند. از جمله آن تغییرات آب و هوایی و ورود آلاینده‌های متعدد مانند فلزات سنگین، ترکیبات سمی‌و مضر به زنجیره غذایی است. آسیب این زنجیره باعث شکل¬گیری مشکلات متنوعی مانند گسترش بیماری در انسان و حیوانات می‌شود. پاندمی‌ویروس کرونا تاکنون بر اساس آمار سایت worldometer   جان بیش از یک میلیون و چهارصد هزار نفر را گرفته است و  احتمال می‌رود که از یک حیوان وحشی به انسان سرایت کرده باشد. این بار اول نیست که یک پاندمی‌دنیا را متوجه طبیعت می‌کند.
در سال 2002، شیوع سارس از چین شروع شد و جان بیش از 700 نفر را گرفت. منشا ویروس کرونا تاکنون به طور قطعی تایید نشده ولی به حیوانات وحشی از جمله خفاش ربط داده شده است.
درست است این ویروس نیز با منشا ووهان چین به دنیا معرفی شد اما امراض واگیردار خطرناک دیگری نیز وجود دارد که نمی‌توان نقش بقیه دنیا را تبرئه کرد که در این ماجرا بی گناه هستند.
انداختن همه تقصیرها به گردن چین کار آسانی است ولی این اتفاق فقط در چین نمی‌افتد بلکه در سایر کشورها نیز جریان دارد. به عنوان مثال صنعت تولید مواد غذایی در کشورهای توسعه یافته به استفاده فراوان از آنتی بیوتیک‌ها و داروهای مکمل بر روی حیوانات متکی هستند و این صنعت بزرگ در برخی کشورها از جمله در جنگل‌های حاره ای، رودخانه یانگ تسه چین و جنوب شرق آسیا فاقد نظارت می‌باشند که شرایط مطلوب احتمال تغییر شکل و انتشار بالای ویروس را محیا می‌کند.
همچنین خرید و فروش حیوانات کمیاب و وحشی به عنوان غذاهای لوکس، دارو و حیوانات خانگی خطر بزرگی برای سلامت انسان است.
این گونه حیوانات ممکن است ناقل بیماری‌هایی باشند که می‌توانند انسان را درگیر و بسیار خطرناک باشد. در چهار دهه آخر قرن بیست¬ام بیش از 325 نوع بیماری شناسایی شده که 60 درصد منشا جانوری داشته اند.
ریشه بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوانات در تخریب طبیعت است که باعث ناسازگاری و ناهنجاری‌های ویروسی شده است و در نهایت جمعیت‌های متراکم انسانی در شهرها هدف آسانی برای میزبانی این ویروس‌ها و باکتری‌های ناشناخته به نظر می‌رسند.
نگاه مصرف گرایانه به منابع طبیعی که در زندگی شخصی تا تصمیم‌های سیاسی اتفاق می‌افتد، موقعیت انسان را در آینده در شرایط بحرانی تری قرار خواهد داد.
در خانه ماندن اجباری که در اکثر کشورها هنوز نیز ادامه دارد، فرصتی است که نگاهی انتقادی به رابطه خود با محیط زیست داشته باشیم.
کووید 19 به انسان مجال اندیشیدن داده است تا در رفتار خود با محیط طبیعی، خانواده و جامعه خود بازاندیشی کند پس باید از این منظر از ویروس تشکر کرد که به انسان فهماند با ثروت و تکنولوژی نمی‌توان در آینده ای مدرن و لاکچری آرامش خرید و انسان باید آثار و پیامدهای محیط زیستی رفتار خود را ارزیابی کند. کووید 19 از این لحاظ بشر را مجبور کرد خردمندانه بیاندیشد و زندگی کند.