اولین پرسش که در ذهن خواننده این مقاله خلق گردد، شاید این باشد که اساسا ایدز چیست؟ ایدز یک بیماری عفونتی است که از طریق تماس با خون یا ترشحاتی که حاوی ویروس باشد، از شخص به شخص انتقال پیدا می‌کند. ایدز؛ نیازمند اطلاع رسانی، پیشگیری و نگاه علمی‌است. براساس آمارهای موجود، سی‌وپنج میلیون نفر در جهان با ایدز زندگی می‌کنند که نوزده میلیون از این مجموعه از وجود ویروس در وجود شان آگاهی ندارند. ایدز یک بیماری همه‌‌گیر است که از تاریخ همه‌گیری آن بیست سال می‌گذرد. درمان‌های موجود، ویروس را از بدن خارج نمی‌کند و با امکان حداکثری کنترول می‌کند. در حال حاضر ایدز در پنجاه کشور در حال افزایش است که این کشورها عمدتا در خاورمیانه و افریقا موقعیت دارد. این مریضی در کشورهای بیشتر ماندگاری اش را حفظ می‌کند که کمترین اطلاعات را شهروندانش در این خصوص داشته باشد. از آن‌‌جای که اطلاعات در قرن بیست‌ویک از عناصر مهم توسعه و جهان آگاهی اند، با این وجود کشورهای که در فقر اطلاعات به سر می‌برند، از هرحیث در معرض خطرات جهانی قرار می‌گیرد. ملت‌ها و دولت‌های که از ابراز نظر در خصوص بیماری ایدز می‌شرمند با تاسف باید گفت که بزرگترین اشتباه شان را مرتکب می‌شوند. در عصرکه علم بر همه چیز حکومت می‌کند، نباید از اصول علمی‌در بخش‌های گوناگون زندگی سرپیچی کرد. باید حاکمیتش را پذیرفت. علم منطقش این است که برای قبولاندن قواعدش بر همه‌ی نظام‌های ارزشی و اخلاقی بی رحمانه می‌تازد. این خاصیت علم است که برای پیشبرد قواعدش با همه‌ی جهان بی تعارف اند و با هیچ موردی سرسازش ندارد. بنابر این هیچ‌گاه نباید این اشتباه را مرتکب شویم و فرمایشات و اصول علمی‌را نا دیده بگیریم. تعارض انتخاب بین رویکرد علمی ‌و تکانه‌های اخلاقی و سنتی ما را همیشه در سراشیبی قرار می‌دهد که چی بجاست، ما میل انتخاب را به سوی علم و ارزش‌های نوین جهانی بکشانیم. افغانستان از جمع کشورهای است که هنوز در بندهای کور سنتی عوام پسند گیرمانده است. باید ایدز را از یک بحث عوام گرایانه خارج کنیم. چون تمام تدابیر لازم در خصوص اندازه‌گیری، درمان و کنترول آن صرفا با رویکرد علمی‌ممکن است. یکی از عوامل گسترش این ویروس در کشورهای عمدتا سنتی، بیان نکردن و به داکتر مراجعه نکردن است. همه باهم باید تلاش کنیم که به این فرهنگ شرمناک پایان دهیم و بستر مناسب برای گسترش این بیماری را در جامعه خودمان فراهم نکنیم. ایدز؛ ویروسش فقط از انسان به انسان منتقل می‌گردد. با توجه به این نکته، در کنترول این بیماری گروه‌های اجتماعی، رسانه‌ها، مراکز فرهنگی- آموزشی و مردم به کمک هم می‌توانند، نقش آفرینی کنند. مریضی ایدز یک بیماری واگیر و لاعلاج است. بنابراین باید مراقب که بدن به آن گرفتار نگردد.
پنج اصل باید در مشاوره و آزمایش افراد مبتلا به بیماری ایدز مدنظر قرار داده شود؛ آزمایش نباید بدون رضایت بیمار انجام پذیرد. همه‌ی نتایج برآمده از آزمایشات باید به گونه محرمانه حفظ شود. تلاش صورت بگیرد که بدون مشوره آزمایش انجام نشود. نتایج آزمایش اگر مثبت باشد، هرچه فوری تر باید با آزمایش تایید کننده ردیابی گردد. زمان که از صحت و سقم بیماری در وجود فرد اطمینان حاصل کردیم، فرد مذکور را به خدمات وصل کنیم. این اقدامات می‌تواند، کنترول بیماری تسهیل ببخشد. از آنجای که ویروس این مرض مهلک در خارج از بدن انسان خیلی زود از بین می‌رود، رفتار‌های مانند: بغل کشی، روبوسی، دست دادن، در اجتماعات حضور پیدا کردن، استفاده از ظروف مشترک، استفاده از تخت خواب مشترک و صحبت کردن در یک فضای سربسته هیچ یک در انتقال ویروس ایدز نقش ندارد. بدترین خبر برای بیماران ایدز این اسیت که این بیماری خوب شدنی نیست و خبر خوب این که با اقدامات کنترول محور سطحش به پایین ترین حد ممکن، یعنی به صفر تقرب می‌کند. دانشمندان دارو شناسی، دارویی را تحت نام «ترووادا» موثر ترین داروی ضد ایدز معرفی کرده است.
راه‌های انتقال ویروس ایدز بدین قرار اند:
ـ خون و فرآورده‌های آن؛ زمان که خون‌ آلوده به این ویروس به کسی تزریق گردد.
با تاسف باید گفت که در بسا موارد از بهداشتی بودن خون در مراکز توزیع خون، اطمینان قطعی وجود ندارد. بی توجهی مسئولان صحی، در امر شیوع بیماری کمک شایانی می‌کند. پیچکاری‌های که سوزنش برای چندین فرد در آن وحد استفاده می‌شود. مخصوصا در زمان که این سوزن پیچکاری به خون افراد آلوده این ویروس باشد. تمام اشیای نوک تیز که در سوراخ کردن گوش، حجامت و باسازی و کشیدن دندان به کار می‌روند، ناقل امراض اند.
ـ تزریق مشترک؛ در بسا موارد دیده شده که از یک سوزن به طور همزمان تعدادی زیادی را پیچکاری کرده است. داکتران باید مراقب صحت مریضان باشد. با تداوی یک بیماری اش تخم بیماری خطرناک‌تری را در وجود فرد نکارند.
از مادر حامله به جنین؛ متاسفانه مادران مبتلا به ایدز، نوزدان شان نیز در امان نیست. این بدترین وضع ممکن قلمداد می‌گردد، یعنی این که زندگی فرد در آن وحد به خطر می‌افتد.
ـ از طریق برقراری جنسی؛ افراد که اعتیاد تزریقی دارند، حین برقراری رابطه جنسی فرد سالم نیز مصاب می‌گردد. این امر ناشی از استعمال سوزن‌های مختلف یا از یک سوزن بارها و بارها باعث می‌گردد که فرد آلوده گردد. وقتی که دو فرد باهم ارتباط جنسی برقرار می‌کند، ترشحات جنسی دارد. این ترشحات که حاوی ویروس اند، فرد را به شکل از اشکال مریض می‌سازد. با تاسف باید اذعان داشت که زندگی جنسی ما نیز دچار مشکل است و هیچ از شرکای جنسی نظافت را مراعات نمی‌کنند. یک رابطه جنسی غیر بهداشتی در پهلوی این که خیلی چندش‌آور است، بیماری‌های خطرناک از جمله ایدز را به شرکای جنسی به ارمغان می‌آورد.
در افغانستان به دلیل برداشت‌های نا درست از روابط جنسی و پایین بودن سطح آگاهی از این موضوع غیرایمنی ترین روابط جنسی را برقرار می‌سازد. با توجه به این مطلب که افراط در برقراری رابطه جنسی و نیز تکثرگرایی در رابطه جنسی، باعث رشدگراف این اشباح صحت‌کش می‌گردد.
رعایت نظافت در همه حال به ویژه در حین ایجاد رابطه جنسی اشد ضرورت است. تلاش صورت بگیرد که با افراد مبتلا به ایدز رابطه برقرار نشود.
به دلیل این که شایع ترین راه انتقال ویروس بیماری ایدز همین راه است.
درپایان باید خاطر نشان ساخت که مبارزه ایدز و خاطرهای ناشی ازآن نیازمند آگاهی درست برای همه می‌باشد.
هرنوع شرمندگی قلمداد کردنش مبنی بر صحبت درمورد آن فاجعه می‌آفریند. همچنان به جای راندن مبتلایان این بیماری تلاش‌ها در پی کمک به آنها باشد. هیچ کسی نباید آن را یک اتهام ناروا بپندارد. همیشه تلاش‌ها صورت بگیرد، آن یک بیماری بشمارد.
اطلاعات یگانه راه مقابله با آن اند.
این بحث شامل حال تمام بخش‌های اجتماع می‌گردد. اصول رضایت، محرمیت، مشوره، فرستادن خامه آزمایش به مرکز تایید و فرستادن بیمار به مراکز تداوی باید در حین مشاوره مدنظر قرار گیرد.
به یکدیگر کمک کنیم تا دیواری اعتماد برای شکست ایدز را بسازیم. بسیج جهانی مبارزه علیه ایدز، جهان عاری از آن!