صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۳۱ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

بایدن و احتمال رویکرد جدید نسبت به افغانستان و پاکستان

-

بایدن و احتمال رویکرد جدید نسبت به افغانستان و پاکستان

جو بایدن به عنوان رئیس سابق کمیته روابط خارجی در مجلس سنای امریکا و معاون سابق رئیس جمهور، از نزدیک از جنگ افغانستان و دههها روابط پیچیده این کشور با پاکستان باخبر است.
اکنون که واشنگتن قصد دارد به طولانیترین جنگ در تاریخ خود خاتمه دهد، با رئیسجمهور شدن بایدن مسیر امریکا در افغانستان بهبود یافته و روابط امریکا با پاکستان تنظیم خواهد شد.
الیزابت ترلکلد، معاون بخش جنوب آسیا در مرکز استیمسون (اندیشکدهای در واشنگتن) گفته: «احتمال دارد نسبت به اختلاف (با دولت ترامپ)، بیشتر تداوم در دولت بایدن دیده شود. به طور کلی، هر تغییری بیشتر در سبک و فرایند خواهد بود تا در اصل و ماهیت.» 
حسین حقانی، سفیر سابق پاکستان در ایالات متحده میگوید که دولت بایدن با درنظرداشت شرایط، طرح خروج نظامی از افغانستان را ادامه خواهد داد. او به رادیو آزاد اروپا گفت: «بایدن میدان را به طالبان واگذار نخواهد کرد و مسلماً بیشتر متوجه ادامه روابط این گروه با القاعده خواهد بود.»
براساس توافقنامه امریکا با طالبان در ماه فبروری، واشنگتن با خروج "مشروط" تمام نیروهای امریکایی و ناتو از افغانستان تا ماه مِی 2021 موافقت کرد. در عوض طالبان تضمین کرد که با تروریسم مبارزه کند، و مذاکرات صلح با دولت افغانستان را به هدف دستیابی به راهحل سیاسی و آتشبس دائم شروع کند.
با اینکه تعداد عساکر امریکایی از 13 هزار در ماه فبروری به 4500 تن رسیده، گفتگوهای صلح میان کابل و طالبان در دوحه به بنبست خورده است. در میان حملات تساعدی، هیچ اثری از آتشبس به چشم نمیخورد. بسیار مهمتر اینکه سازمان ملل همچنان القاعده را "شدیداً پیوندخورده" به طالبان در افغانستان میبیند.
صلح در افغانستان
حقانی که حالا عضو ارشد اندیشکده انستیتوت هادسون در واشنگتن است، میگوید بایدن و مشاورانش اهمیت ثبات و صلح در افغانستان را درک میکنند.
او میگوید: «آنها احتمالاً روند خروج نظامی را با شرط پایان خشونت طالبان طولانی کنند، و با استفاده از زمان اضافی برای اعمال فشار بر طالبان و پاکستان مطمئن شوند که توافق صلح صورت میگیرد.»
در سالهای اخیر، اسلامآباد پس از حمایت از مذاکرات با طالبان تا اندازهای روابط پرتنشاش را با واشنگتن بازسازی کرده است. بنابر گزارشها، پاکستان بر رهبران طالبان فشار وارده کرده است، رهبرانی که به پناهگاههای مناطق غربی کشور در مرز وسیع افغانستان وابسته هستند.
حقانی میگوید که او انتظار دارد دولت بایدن رویکرد دقیق و ظریفی برای خروج از افغانستان اتخاذ کند که در آن افغانستانی با ثبات اقتصادی و سیاسی در اولویت قرار داشته باشد.
او افزود: «سیاست مطلوب امریکا در قبال افغانستان این خواهد بود که امریکا بیشتر با دولت افغانستان در گفتگو باشد، و به طالبان تسلیم نشود.»
محمد نعیم، سخنگوی طالبان به صدای امریکا گفت: «این توافق در راستای منافع مردم افغانستان و امریکاست. نباید در این توافق تغییر صورت گیرد و باید به شکلی که مورد توافق قرار گرفته انجام شود.»
مقامات ارشد در کابل پیش از این از دولت جدید امریکا خواستهاند که توافق با طالبان را بازنگری کند و پروسه صلح را دوباره ارزیابی کند.
استاد سرور دانش، معاون دوم ریاستجمهوری افغانستان روز دوشنبه 9 نوامبر گفت: «ما به عنوان دولت افغانستان، نه این توافقنامه را امضا کردهایم و نه طرف آن بودهایم. از لحاظ قانونی هم هیچگونه مسئولیتی در قبال جزئیات این توافقنامه نداریم.»
اما یکی از اعضای سابق تیم سیاست خارجه اوباما در جنوب آسیا، میگوید که فکر نمیکند که واشنگتن تمام آرزوهای کابل را برآورده کند. او که نخواست نامش به دلیل حساسیت مذاکرات جاری فاش شود، میگوید احتمال دارد بایدن از زلمی خلیلزاد بخواهد که به تلاشهایش ادامه بدهد.
این عضو پیشین گفت: «خلیلزاد حمایت هر دو حزب را دارد». او افزود: «ممکن است در صورت عدم پیشرفت مذاکرات، خروج نظامی با کمی تأخیر انجام گیرد. اما این موضوع هنوز مورد بحث است.» او با اشاره به خروج یکجانبه رئیسجمهور ترامپ از توافق هستهای با ایران گفت: «رویکرد او [بایدن] به دوحه شبیه به برخورد ترامپ با برجام نخواهد بود.»
بایدن در مصاحبهای با اِستارز اَند اِسترایپس روزنامه نظامی امریکا گفته که او از حفظ تعداد اندکی از نیروهای ضدتروریست در افغانستان حمایت میکند.
او ضمن پیشبینی در مورد حفظ 5/1 هزار تا 2 هزار نیرو در کشور افزود: «فکر میکنم ما برای هماهنگی با متحدینمان نیاز به ظرفیت ویژه عملیاتی داریم.»
عضو سابق تیم سیاست خارجه گفت: «بایدن توافق را به خاطر نیروی ضدتروریسم زیر پا نخواهد گذاشت. اما اگر طالبان در مذاکرات و مقابله با القاعده پیشرفتی نشان ندهد، گزینهای روی میز نخواهد بود.»
تجدیدنظر درباره پاکستان
حقانی همچنان پیشبینی میکند که دولت بایدن مبارزه با تروریسم را در اولویت قرار میدهد و حمایت از صلح افغانستان را با اتخاذ رویکردهای عملگرایانه در قبال پاکستان تمدید خواهد کرد.
او گفت: «امریکا از پاکستان خواهد خواست که به مسائل مربوط به تروریسم از جمله وضعیت این کشور در گروه ویژه اقدامات مالی رسیدگی کند، و از تلاشها در راستای صلح افغانستان پشتیبانی خواهد کرد.» پاکستان در حال حاضر در لیست خاکستری گروه ویژه اقدامات مالی، ناظر مالی جهانی، قرار دارد. 
با این همه، احتمال میرود اسلامآباد برخلاف تمام توافقاتش با دولت ترامپ برای به توافق رسیدن با دولت بایدن به مشکل بربخورد، به خصوص با سابقهای که در افزایش نقض حقوق بشر و کاهش آزادی مطبوعات دارد.
عمران خان، نخستوزیر پاکستان در توییتی با اشاره به اجلاس جهانی که بایدن در کارزار انتخاباتیاش ذکر کرده بود در 7 نوامبر گفت: «من منتظر نشست جهانی بایدن رئیسجمهور منتخب، درباره دموکراسی هستم و مشتاقم با او برای خاتمه دادن به گریزگاههای غیرقانونی مالیاتی و پنهانکاری ثروت توسط رهبران فاسد کار کنم.»
عمران خان همچنان گفت که به همکاری با امریکا برای صلح افغانستان و منطقه ادامه خواهد داد.
اما حقانی از نزدیک با بایدن از 2009 زمانی که او به معاونت ریاستجمهوری رسید کار کرده است، و متوجه شده است که واشنگتن توجه زیادی به وضعیت دموکراسی و حقوق بشر در پاکستان دارد. او خاطر نشان کرد: « [امریکا] از روابط نزدیک پاکستان با چین و فقدان دموکراسی و بیاعتنایی به حقوق بشر در پاکستان چشمپوشی نخواهد کرد.»
حقانی یادآوری کرد که بایدن به عنوان رئیس کمیته روابط خارجی سنای امریکا، در ابتدا به اصرار تقاضای بسته کمکی چند میلیارد دالری کرد که نهایتاً باعث بهوجود آمدن مصوبه کری-لوگار-برمن سال 2009 شد. این مصوبه اجازه میداد سالانه بیش از 1 میلیارد دالر کمک توسعهای به پاکستان اعطا شود. 
او گفت: «بایدن، رئیسجمهور منتخب با این تجربه دید که چگونه میلیاردها دالر کمک غیرنظامی، تغییری در محاسبات استراتژیک پاکستان در قبال افغانستان به وجود نیاورد. بنابراین بعید به نظر میرسد که بایدن کمکهای عظیم امنیتی و اقتصادی برای پاکستان را تجدید کند.»
وی تأکید کرد، در حالی که احتمال میرود واشنگتن گفتگوهای استراتژیک با اسلام آباد را از سر بگیرد، بعید است بایدن دوباره ولخرجی نظامیای را آغاز کند که در گذشته روابط میان این دو کشور را شکل داده است.
او همچنان گفت: «غیرمحتمل است که دولت بایدن دوباره کمکهای امنیتی یا وجوه حمایت از ائتلاف را راهاندازی کند.»
اسلامآباد پس از طرفداری از واشنگتن در جنگ علیه تروریسم بعد از 11 سپتامبر، صدها میلیارد دالر کمک نظامی دریافت کرده است.
ترلکلد، دیپلومات پیشین امریکایی در پاکستان با این وجود میگوید که فرصتهای جدیدی برای همکاری در مسائلی چون صحت عمومی و اثرات اقلیمی وجود دارند زیرا افزایش رقابت میان واشنگتن و بیجینگ عامل تعیینکنندهای در سیاست کلی در قبال افغانستان و پاکستان است.
او گفت: «احتمال میرود که رویکرد واشنگتن بیشتر حسابشده و چندجانبه شود.»
اما در منطقهای که با رقابت و همچشمی میان دو کشور همسایه شکل گرفته، گشتن به دنبال راهحلهای چندجانبه برای کشمشها، آن هم برای دولتی که با چندین بحران داخلی روبروست کار آسانی نخواهد بود.

دیدگاه شما