صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۸ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

تعهد امریکا پس از انتخابات در قبال افغانستان چیست؟

-

تعهد امریکا پس از انتخابات در قبال افغانستان چیست؟

با اینکه چیزی از جنگ افغانستان در مناظرات انتخاباتی امریکا شنیده نشد، انتخابات ریاستجمهوری این کشور برای افغانستان واقعه مهمی به شمار میآید. و به رغم توافق امضاشده میان امریکا و طالبان در دوحۀ قطر برای خاتمه دادن به طولانیترین جنگ امریکا، از شدت جنگ چیزی کاسته نشده است.
به نظر میرسد هدف حملات اخیر طالبان در سراسر کشور تحت فشار قرار دادن دولتهای امریکا و افغانستان باشد. هفته پیش هم داعش مسئولیت حمله خشونتآمیز بر کورسی در کابل را به عهده گرفت که در آن 24 دانشآموز به شهادت رسیدند.
تعهد امریکا پس از انتخاباتاش به افغانستان چه خواهد بود؟
این چیزی است که افغانها در تلاش پی بردن به آن هستند. برخی مانند رئیسجمهور محمد اشرف غنی شاید به این امید باشند که احتمالاً ریاستجمهوری بایدن پروسه صلح را دوباره متعادل کرده و بخشهایی از توافق فبروری در دوحه را نادیده بگیرد و تعهد حمایت امریکا از افغانستان را تجدید کند. اما در حال حاضر، رئیسجمهور ترامپ با توئیت خود (که موجب غافلگیری دولتش شد) نشان داده که مصمم است که جدول زمانی را سرعت بخشیده و تمام عساکر امریکایی مستقر در افغانستان را تا کریسمس به خانههایشان بازگرداند.
در بحبوحه انتخابات امریکا، باید به چهار مسئله کلیدی مؤثر بر جنگ پرداخت.
1.مذاکرات صلح در جریان است.
مذاکرات بینالافغانی صلح قرار بود در ماه مارچ شروع شود، اما به دلیل عدم توافق طالبان و دولت افغانستان بر سر تعهدات یکجانبه امریکا به طالبان از قبیل رهایی 5 هزار زندانی طالب به تأخیر افتاد. پس از زحمت و تلاش برای رهایی زندانیان، سیاستمداران افغان مذاکرات مستقیم با طالبان را در ماه سپتامبر آغاز کردند. اما از آن زمان تا حال، گفتگوها به خاطر عدم توافق بر اصول بنیادی متوقف شده است.
طالبان مشخصاً اصرار میورزند که توافقشان با امریکا مبنا و اساس این مذاکرات قرار گیرد. از طرف دیگر اما مذاکرهکنندگان افغان نمیخواهند به تعهدات امریکا به طالبان رسمیت بدهند، زیرا بر این باورند که این کار مشروعیت دولت افغانستان را زیر سؤال خواهد برد. رویکرد کلی طالبان پیشبرد مذاکرات را پیچیدهتر کرده است. به جای مصالحهجوتر شدن طالبان، عملیاتهای این گروه در سرتاسر کشور  اوج گرفته است. این سیگنالهای شوم نشان میدهند که طالبان در حال آماده شدن برای جنگهای بیشتر در صورت خروج قوای امریکا است. نمونه بارز این حملات، حمله اخیری بود که در جنوب افغانستان انجام شد.
علاوه بر این، طالبان کسانی که با ایالات متحده همکاری داشتهاند را تهدید به مرگ کرده است، البته «در صورتی که این افراد توبه نکنند و نظام اسلامی را قبول نکنند». به نظر میرسد که این تلاشی به منظور مجبور کردن نیروهای امنیتی افغان به خیانت و تَرک دولت است.
در عین حال جدایی میان نخبگان کلیدی، قدرت مذاکره دولت افغانستان را تضعیف میکند. به عنوان مثال، رقابت میان محمد شرف غنی و عبدالله عبدالله در حال افزایش است و طالبان در پی سوءاستفاده از آنند. مانع عمده دیگر پیشنهاد دولت موقت برای نظارت بر پروسه صلح افغانستان است. با وجود اینکه برخی از نخبگان پذیرای پیشنهادات هستند، رییس جمهورغنی همچنان مخالف بوده است زیرا این احتمال میرود که از قدرت کنار گذاشته شود.
2.خشونت پس از توافق صلح ماه فبروری بدینسو تلفات عظیمی بر غیرنظامیان افغانستان تحمیل کرده است.
پیمان امریکا و طالبان در پایین آوردن تلفات غیرنظامی در جنگ ناموفق بوده است. براساس براوردهای یوناما، در جنگ 9 ماه اول سال روان میلادی 2117 غیرنظامی در افغانستان کشته شدهاند. در حالی که بیشتر صدمات ناشی از اَعمال طالبان است، تحلیلگران گمان میکنند داعش به طور بیرحمانهای اقلیتهای آسیبپذیر از جمله کودکان را مورد هدف قرار میدهد.
میزان بالای خشونت بسیاری از شهروندان را مأیوس کرده است، با اینکه مردم امیدوار بودند توافق دوحه رنجهایشان را تسکین بخشد. از زمان تسریع خروج نیرو توسط ترامپ، برخی از مردم افغانستان به موفقیت گفتگوهای صلح و نیت واقعی طالبان برای رسیدن به توافق تردید دارند.
زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه امریکا در افغانستان اخیراً در توئیتی گفته است که طالبان خشونتها را در افغانستان به منظور به دست آوردن امتیازات بیشتر در پروسه صلح افزایش داده است. تحلیلگران دیگر از این نگرانند که مبادا در صورت عقبنشینی امریکا، طالبان به طور سیستماتیک تمام افغانستان را از منابعِ مبارزه با چالشهای سیاسی و نظامی آینده تهی کنند.
3.روابط طالبان با القاعده موضوع اصلی بحث است
در بخشی از توافقنامه دوحه، طالبان متعهد شده که به القاعده اجازه استفاده از خاک افغانستان علیه ایالات متحده را ندهد. برخی از گزارشات نشان میدهد که در پیوستِ محرمانۀ این توافقنامه، طالبان قبول کرده بودند که روابطشان با القاعده را قطع کنند.
اما از ماه فبروری تا کنون، طالبان قدمهای آشکار و قابلمشاهدهای علیه القاعده برنداشته است. در گزارش اخیر انستیتوت خاورمیانه، چنین استدلال شده که روابط میان این دو گروه مبنای سیاسی محکمی دارد: هر دو گروه با پروژههای سیاسی مبتنی بر ایدئولوژی یکدیگر تناسب دارند. بنابراین، بعید است که طالبان با القاعده مقابله کند. در اواسط ماه اکتوبر، نیروهای افغان عضو ارشد و رهبر تحت تعقیب القاعده را در منطقهای تحت کنترل طالبان کشتند. اگر او طوری که گزارشات حاکی است زیر چتر حفاظت یکی از رهبران طالبان بوده، بنابراین از توافقنامه امریکا و طالبان تخطی صورت گرفته است. با این حال، مایک پامپئو، وزیر خارجه امریکا و مقامات ارشد سرویسهای اطلاعاتی این کشور پرسشها درباره روابط طالبان با القاعده را منحرف میکنند.
4.رقابتهای منطقهای در حال تضعیف صلح هستند
در بحبوحه ابهامات به خاطر انتخابات ریاستجمهوری، خلیلزاد میکوشد تا تأثیرات کشورهای منطقه بر افغانستان را محدود کند. در این میان نقش پاکستان در مرحل کنونی نامعلوم باقی مانده است. خلیلزاد در پانزدهمین سفر به اسلامآباد به قمر باجوا، فرمانده ارتش پاکستان تکیه کرد تا او طالبان متحد را متقاعد به نشاندادن انعطاف برای آتشبس کند. باجوا با آتشبس موافقت نشان داد، اما اعلامها
ی علنی پاکستان نشان میدهد که این کشور در ترغیب طالبان به توقف عملیاتش کمکاری کرده است و بیشتر از نفوذ هندوستان در افغانستان هشدار داده است.
از سوی دیگر، هند راضی نیست که توافق دوحه راه را برای دوباره به قدرت رسیدن طالبان متحد با پاکستان در افغانستان هموار کند. برای مقابله با به قدرت رسیدن دولت متکی به پاکستان در کابل، دهلی میخواهد به رهبران شبهنظامیان افغان که به جنگ علیه طالبان پس از خروج امریکا تمایل دارند کمک کند.
دیگر بازیگران منطقه مانند ایران، روسیه و چین هم اشاراتی میفرستند که موجب تضعیف پروسه صلح جاری میشود.
خلیلزاد تکرار کرده است که این خطر وجود دارد که رقابتهای حوزه خلیج و جنوب آسیا  موجب دامن زدن به چرخه جدید جنگ
در افغانستان شود. مقامات ارشد افغانستان هم ظاهراً خواستار صلحاند، اما عملاً منتظر جنگ داخلی هستند.
در حال حاضر، پروسه صلح برای بسیاری در داخل و خارج افغانستان اولویت ندارد و آینده صلح میتواند وابسته به سیاستهای کسی باشد که در ماه جنوری در کاخ سفید قدرت را در دست دارد.

دیدگاه شما