صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

شنبه ۱ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

صلح نافرجام افغانستان؛ پیامدهای شکست یاتوقف مذاکرات صلح

-

صلح نافرجام افغانستان؛ پیامدهای شکست یاتوقف مذاکرات صلح

شکست یا توقف مذاکرات صلح میتواند برای منافع ایالاتمتحده پیامدهای زیانبار داشته باشد. اولین پیامد شکست مذاکرات صلح، تشدید خشونتها در افغانستان خواهد بود که ازیکطرف جان کارکنان نظامی و غیرنظامی آمریکا را در افغانستان با خطر روبرو مینماید و از سوی دیگر تشدید خشونتها باعث افزایش پناهجویان افغانستانی در منطقه و جهان خواهد شد. نظر به چند دلیل شکست مذاکرات صلح میتواند خطرهایی را به همراه بیاورد. انتفاضه دوم در سال 2000 پسازآن به وقوع پیوست که مذاکرات صلح کمپ دیوید میان اسرائیل و فلسطینیان با شکست روبرو شد و این امر باعث گسترش خشونت میان دو طرف گردید. آنگولا پس از شکست توافقنامه 1998 لوساکا در یک جنگ تمامعیار فرورفت و برای مدت چندین سال دوام پیدا نمود.
دومین پیامد این است که در صورت شکست یا توقف مذاکرات صلح، چالش تروریسم در افغانستان حادتر خواهد شد. هرگاه طالبان قلمرو بیشتری را تحت کنترل خود دربیاورند گروههای تروریستی دیگر شامل القاعده، داعش (شاخه خراسان)، لشکر طیبه، جماعت الاحرار و تحریک طالبان پاکستان در افغانستان بیشتر نفوذ خواهند نمود. سوما، شکست یا توقف مذاکرات صلح به جنگها و بیثباتیهای منطقهای دامن خواهد زد که شامل کشورهای هند، پاکستان، ایران و روسیه میشود زیرا این کشورها به نحوی از طرفهای درگیر در جنگ افغانستان حمایت مینمایند. ایران و روسیه از مهمترین رقبای ایالاتمتحده در این منطقه به شمار میروند. هرگاه طالبان قلمرو بیشتری را کسب کنند این امر به تشدید فعالیت گروهای تروریستی منجر خواهد شد که درنتیجه تنش میان دو کشور هستهای (هند و پاکستان) افزایش خواهد یافت. اخیراً تنشها میان این دو کشور پسازآن بالا گرفته است که هند در سال 2019 وضعیت خودمختاری جامو و کشمیر را که بر اساس ماده 370 قانون اساسی هند دادهشده بود، لغو نمود و اقدامات شدید امنیتی را در دره کشمیر به اجرا گذاشت.
گزینههای بازدارنده
برای اینکه احتمال توقف یا شکست مذاکرات به حداقل برسد، ایالاتمتحده میتواند از گزینههای بازدارنده زیر استفاده نماید؛
الف- ایالاتمتحده میتواند برای شکلدهی به مذاکرات بین الافغانی چندین قدم را بردارد تا احتمال شکست مذاکرات صلح به حداقل ممکن برسد. یکی از این قدمها میتواند تعیین جناح سومی برای میانجیگری باشد، قدم دیگر چنیش ساختار مذاکراتی به شمول تعداد اعضا و نحوه کارگروههای دخیل در این فرایند باشد. اینکه کدام موضوعات موردبحث قرار بگیرد، نقش جامعه مدنی در گفتگوها از چه قرار باشد و برجستهسازی گروه بینالمللی بحران، راهاندازی نشست دوستان صلح به شمول کشورهای کمککننده و همسایگان افغانستان مانند چین، هند، پاکستان، روسیه و حتی ایران میتواند ازجمله قدمهای باشد که ایالاتمتحده در راستای برقراری صلح در افغانستان بردارد. این مجمع میتواند بهطور مرتب نشست های خود را بر گذار کند و موضوعات و چالشهای مهم و قابلیتهای دستیابی به صلح را موردبحث و بررسی قرار بدهد. هرچند شامل سازی چین، روسیه و ایران که با ایالاتمتحده شدیداً در رقابت هستند، چالشهای زیادی خلق خواهد کرد اما حضور آنها در مذاکرات صلح افغانستان حیاتی است. رسیدن به صلح پایدار در کشوری که همسایگان آن در تلاش برای واگرایی در آن کشور هستند، کار دشوار خواهد بود. برای جلب حمایت آنها نیاز است که از تمامی تلاشهای لازم استفاده صورت بگیرد.
ب- ایالاتمتحده باید اعلام بدارد که کمکهای اقتصادی، دیپلماتیک (سیاسی)، اطلاعاتی و نظامی خود را در قبال افغانستان در درازمدت حفظ خواهد کرد. این اقدامات ایالاتمتحده باید صرفنظر از بازخورد مذاکرات بین الافغانی، روی دست گرفته شود زیرا تعهد طالبان در مذاکرات صرفاً اقدام تاکتیکی برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان بوده است.
ب- هرگاه محرز شود که حکومت افغانستان عامل اصلی شکست یا توقف مذاکرات صلح افغانستان است ایالاتمتحده باید بهصورت خصوصی و علنی به حکومت افغانستان بفهماند که کمکهای آمریکا و سایر حامیان بینالمللی افغانستان کاهش خواهد یافت. هرگاه حکومت افغانستان صادقانه و با حسن نیت به مذاکرات ادامه ندهد این وضعیت اولتر از همه برای دولت افغانستان مضر خواهد بود. در ماه مارچ مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا اعلان کرد که اگر حکومت افغانستان منازعه انتخاباتی خود را حل نکند آمریکا یک میلیارد دالر از کمکهای خود را به افغانستان قطع خواهد کرد. فشارهای چندجانبه ایالاتمتحده  شامل مقامات کاخ سفید و کنگره و در هماهنگی با سایر کشورهای کمککننده خواهد بود. با توجه به اینکه اقتصاد ایالاتمتحده به خاطر کووید-19 شدیدا آسیبدیده است، نه جمهوری خواهان و نه دموکراتها حاضر خواهند شد که کمکهای آمریکا به حکومتی ادامه پیدا کند که از عاملین اصلی شکست یا توقف مذاکرات صلح در افغانستان است. کشورهای دیگر نیز در قبال افغانستان چنین رویکردی در پیش خواهند گرفت. قرار بر این بود که کنفرانس حمایت از افغانستان در اواخر 2020 بر گذار شود، آمریکا میتواند بر گذاری این نشست را به تعویق بی اندازد.
ج- هرگاه آمریکا بخواهد به چنین چالش در حکومت افغانستان رسیدگی نماید، باید به نارضایتیهای مخالفان سیاسی اشرف غنی توجه نماید. بهطور مثال رئیس دولت افغانستان تلاش نمود که وزارت مالیه را که مسئول جمعآوری عواید کشور، مدیریت کمکهای بینالمللی، پرداختکننده معاشات کارکنان دولت و تخصیص دهنده بودجه به بخشهای انکشافی است بهصورت مستقیم تحت کنترل خود دربیاورد و در این راستا اقداماتی را روی دست گرفت تا وزارت مالیه را دور بزند و خود مستقیم در این بخشها کنترل داشته باشد. ایالاتمتحده، کمککنندههای عمده بینالمللی و سازمانهای همچون بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول، کمکهای آینده خود را به افغانستان این گونه مشروط کردند که رئیسجمهور غنی فرمانهای خود را که در قبال کنترل وزارت مالیه صادر کرده است پس بگیرد.
د- هرگاه شکست یا توقف مذاکرات به خاطر پا پس کشیدن طالبان باشد، آمریکا میتواند فشار و تحریمها بر طالبان را از سر بگیرد. بر اساس توافقنامه فبروری 2020 آمریکا متعهد شده است که تحریمهای اعمالشده علیه طالبان را بازبینی نماید و برخی از اعضای طالبان را از لیست سیاه شورای امنیت سازمان ملل خارج سازد. همچنان ایالاتمتحده میتواند با پاکستان از نزدیک کار نماید و آن عده طالبان مخصوصاً رهبرانشان که باعث شکست یا توقف مذاکرات شدهاند را مجازات نماید. در کل پاکستان میتواند در مذاکرات صلح نقش سازنده بازی نماید. پاکستان میتواند از طریق اخراج رهبران کلیدی طالبان و خانوادههایشان، آنها را وادار به مذاکرات جدی و قاطعانه نماید. شورای کویته و شورای رهبری نظامی به اقامتشان در پاکستان ادامه خواهند داد تا بتواند به نبرد در افغانستان ادامه دهند. هرگاه پاکستان به دستگیری آن عده اعضای بلندپایه طالبان که مخالف مذاکرات صلح هستند، مبادرت نماید این امر پیام قوی را میرسد که پاکستان طرفدار برقراری صلح است و نمیخواهد این مذاکرات با بنبست روبرو شود.
ه- هرگاه پاکستان در مذاکرات صلح نقش غیر سازنده و حتی منفی بازی نماید، ایالاتمتحده میتواند جایگاه پاکستان را بهعنوان متحد غیر ناتوی آن کشور به تعلیق درآورد و پاکستان را از کمکهای که بابت این اتحاد به دست میآورد محروم سازد. حتی آمریکا میتواند پاکستان را به خاطر حمایت از تروریسم در لیست سیاه وزارت خارجه قرار دهد. گذشته از اینها سرویسهای اطلاعاتی آمریکا و دیگر کشورهای غربی به اطلاعات زیادی دستیافتهاند که نشان میدهند که پاکستان از گروه تروریستی مانند لشکر طیبه، جماعت الدعوه، طالبان افغانستان و شبکه حقانی حمایت مینماید تا در افغانستان و هند به فعالیتهای تروریستی ادامه دهند. ادامه دارد...

دیدگاه شما