جمعیت زنان افغانستان
آمار سرشماري قابل اعتماد و دقیقي در مورد ميزان جمعيت  بخصوص بخش زنان افغانستان و فیصدی آنها وجود ندارد اما طبق گزارشات بانک جهانی؛ جمعیت افغانستان در سال 2010 حدود 8/28 میلیون نفر بوده که با نرخ رشد صعودی 1/3 تا سال 2014 به 75/32 میلیون نفر رسید اما سرعت رشد کمتر تا سال 2016 (نرخ رشد 8/2 ) به 65/34 رسیده است.
هرم سنی کشور افغانستان نشان دهنده این است نیمی از جمعیت را زنان تشکیل می­دهند و دختران جوان سهم بالایی را از جامعه دارند. هرچند توازن بین زن و مرد وجود دارد که این خوب و مطلوب است اما این به معنای بهتر بودن وضعیت زنان نسبت به مردان در جامعه نیست. این گراف تنها نشان دهنده تعداد زنان و مردان و سن آنها می باشد. سهم جامعه زنان زیر 24 سال به خوبی در این گراف شخص است که نشان می دهد توجه جدی برای اثر بخشی و کارآیی و فعال نمودن این بخش از جامعه لازم است.

تقسیم جنسیتی کار
نقش زنان و مردان در جامعه به طرز شديدي متفاوت است. اماكن عمومي قلمرو مردان و داخل خانه نيز از آن زنان است. زنان از كودكان نگهداري مي كنند، براي اهل خانه آشپزي كرده و خانه را تميز مي كنند؛ آنها ممكن است يك باغچه و چند مرغ و خروس داشته باشند. زنان به اموري از قبيل بافندگي و خياطي مشغول بوده و در برخي مناطق به قالي بافي و نمد بافي اشتغال دارند. زنان كوچ نشين به ساخت چادر مشغول بوده و آزادي عملي بيشتري دارند. در يك خانواده روستايي، مردان گوسفندها و بزها را به چراگاه مي برند، شخم مي زنند، درو و خرمن كوبي مي كنند و محصولات چيده شده را غربال مي نمايند. مردان در خانواده هاي شهري و روستائي حق ندارند تمام طول روز را در خانه بمانند. در طول جنگ زنان بسياري از وظايف مردان را بر عهده مي گيرند. مرداني كه در خارج از كشور كار مي كنند بايد توانايي آشپزي، خياطي و رخت شويي را داشته باشند.
جایگاه متقابل زنان و مردان
بين سال هاي 1919 و 1929، شاه امان ا... تلاش كرد تا قدرت اجتماعي زنان را توسعه دهد. در زمان حاكميت كمونيست ها، بسياري از زنان قادر بودند در دانشگاه تحصيل كنند؛ اين روند در زمان حكومت طالبان نقض شد. اكنون زنان مجبورند تا بدن خود را با چادر بپوشانند و به هنگام خروج از خانه يك مرد به همراه داشته باشند. اگر زني به دنبال شغل و تحصيل يا دسترسي به امكانات بهداشتي اوليه باشد، با موانع سختي رو به رو خواهد شد. با اين حال طالبان امنيت را در بسياري از مناطق روستايي افزايش داده و به زنان اجازه داده است وظايف روزمره خود را انجام دهند. زنان هرگز در فرآيند تصميم گيري در جمع مشاركت نداشته اند. از آنها خواسته مي شود نجابت خود را حفظ و از دستورات پدر، برادر و همسر اطاعت كنند؛ با اين همه، زنان كه نقش حفظ حيثيت خانواده را بر عهده دارند، از قدرت بيشتري نيز برخوردار مي باشند. زنان كوچ نشين و روستايي نقش مهمي را در اقتصاد خانواده ايفا كرده ولي هم چون بسياري از زنان شهري حق زندگي مجردي ندارند. رهبران شيعه بر حق زنان جهت شركت در فرآيندهاي سياسي، فعاليت هاي اقتصادي و انتخاب آزاد همسر اصرار مي ورزند.

کنترل و نظارت زنان در دوره طالبان
با انگيزه "پاك سازي" اجتماع، طالبان بر ارزش هاي اخلاقي خاصی تأكيد دارد. ميان قوانين شرعي و مدني تفاوتي وجود نداشت و پليس هاي مذهبي قادر به انجام هر كاري در این زمینه مي باشند. رأي دادگاه ها بر پايه اعتقادات اسلامي آميخته با اصول قبيله اي صادر مي شوند. زناكاران، مصرف كنندگان مواد مخدر و مشروبات الكلي به سختي مجازات مي شوند. ضرب و شتم، قطع عضو و اعدام در انظار عمومي (سنگ سار، تيرباران) به طور عادي اجرا مي شوند. ده ها هزار تن بي آن كه محاكمه شوند از سوي فرق مختلف زنداني مي گردند. این تدابیر باعث محدودیت های بسیار زیادی برای زنان و عقب ماندگی جامعه زنان و زمینه ساز فشار اجتماعی علیه زنان شده است.

تغییرات اجتماعی زنان افغانستان
شرایط بعد یازده سپتامبر (سقوط طالبان) و تشکیل دولت موقت جدید در افغانستان مقدمات ایجاد حکومتی نظام مند را ایجاد نمود که به دولت حامد کرزای و سپس دولت مشترک اشرف غنی-دکتر عبدالله انجامید. اوضاع و نظم جدید حاکم بر افغانستان شرایط جدیدی برای تأمین حقوق زنان و حضور بیشتر آن‌ها در جامعه افغانستان فراهم نمود. دسترسی به آموزش و بهداشت تا حد زیادی برای زنان بهبود پیدا کرد، اما هنوز هم این کشور تا رسیدن به سطح استانداردهای بین‌المللی فاصله زیادی دارد. علاوه بر این همین دستاوردهای حاصل‌شده هم بسیار شکننده و در معرض تهدید قرار دارند. طالبان دیگر توان و قدرت بازپس‌گیری کشور را ندارد، اما با تمام قوا فعالان حقوق زنان و فعالان حقوق بشر را مورد حمله قرار می‌دهد. در حالی‌که طالبان در حال افزایش فشارهای خود علیه زنان است دولت مرکزی متأسفانه در بسیاری از موارد توان حمایت و تأمین امنیت آنان را ندارد.

چشم‌انداز وضعیت حقوق زنان در افغانستان
در جامعه افغانستان با تغییر شرایط و کنار رفتن طالبان وضعیت بهتری برای آینده زنان پیش بینی می شود. اما در صورت برگشت به وضع قبلی احساس امنیت و اعتماد به آینده در میان جامعه زنان بسیار ضعیف‌تر و شکننده‌تر خواهد شد، چرا که این واهمه وجود دارد که حقوق زنان در این کشور وجه مصالحه دولت با طالبان قرار گیرد. هرچند ایالات متحده و ناتو بارها تأکید کرده بودند که هر دولتی از جمله طالبان باید شامل تضمین حقوق زنان هم باشد. اما هنوز هم از جالب فعالان حقوق بشر افغانستان و دنیا به صورت جدی این بر این باورند که هرگونه تغییر در دموکراسی افغانستان باعث بهم ریختن  و بدتر شدن وضعیت جامعه زنان افغانستان خواهد شد.

سخن پایانی: