صفحه نخست » مقالات » کرونا، جنگ جهانی انرژی 2
کرونا، جنگ جهانی انرژی 2
- محمد داوود محمدی
توسعه فناوریها و گسترش صنایع موجب شده است که جوامع بیش از پیش به انرژیهای فسیلی و همچنین برق محتاج شوند. لذا بدون انرژیها زندگی برای انسانها بسیار سخت و دشوار و در شرایطی غیر ممکن میگردد. از سوی دیگر با توجه به رشد فزاینده جمعیت در سرتاسر جهان نقش و جایگاه انرژیها در دنیای امروز به شدت افزایش پیدا کرده است و در آینده نیز همین اهمیت صدچندان
میگردد. در سالهای اخیر بسیاری از کشورها به دنبال کسب منابع انرژی از طرق جدید هستند که شاید موضوع تولید برق از انرژی هسته ای نمونه بارز آن باشد .
هزینه استخراج و یا جمع آوری، حمل و نقل و تبدیل انرژی نیز بسیار متفاوت است. بعضی از انواع انرژی بخصوص سوختهای فسیلی با تکنولوژی جاری در دسترس هستند. برای انواع دیگری از انرژی مثل منابع انرژی تجدید پذیر جدید و انواع پیشرفته نیروگاههای هسته ای (راکتورهای زاینده سریع و جوش هسته ای) تکنولوژیهایی که باید مورد استفاده قرار گیرد، تازه دوران طفولیت خود را گذرانده و هنوز در حال توسعه هستند .
با افزایش رشد جمعیت (بخصوص در کشورهای در حال توسعه) رسیدن به منابع انرژی به مقدار مورد نیاز، روز به روز مشکلتر میشود و این میزان رشد تقاضای انرژی، خیلی سریع بوده است. انتظار میرود این تقاضا همچنان افزایش یابد. با این چنین رشد جمعیتی، رقابتهای بزرگی همراه با فرصتهای بزرگی برای ابتکار، سازش با محیط و نو آوری انسانها، ارائه میدهند. حتی اگر درآمد سرانه رشد اندکی داشته باشد، افزایش تعداد انسانها، تقاضای انرژی جهان را به شدت افزایش خواهد داد .
به گزارش آژانس اطلاعات انرژی در سالهای گذشته بزرگترین مصرف کننده انرژی در جهان کشور آمریکا بوده است. مصرف انرژی در این کشور بیشتر از مجموع مصرف انرژی در روسیه و چین بود. در سال گذشته مصرف انرژی در آمریکا معادل ۲۳ درصد از کل مصرف انرژی جهان بوده است.
ارتباط اقتصادی کرونا با نفت خام
کشورهای توسعه یافته و غولهای صنعتی دنیا از دير باز با شناسايي اين منابع سعي در تسخير آنها را داشته و موقع كه نفت به عنوان منشاء انرژي شناخته شد تا به امروز حضور بيگانه در مناطق نفت خيز جزء لاينفك تاريخ كشورها شده است . انرژي فسيلي تا به امروز پركاربرد ترين منبع تامين انرژي خودروها، نيروگاهها، صنايع، حمل و مشتقات نفتي يا گاز به اقلام ديگر انرژي است که بتوانند به فعاليت خود ادامه مي دهند از همين روست كه قيمت نفت در اقتصاد دنيا تاثير بسيار زيادي دارد.
ورود ویروس کرونا و کند شدن چرخه اقتصادی دنیا نهایتاً باعث پایین آمدن تقاضاً جهانی و بهم خوردن تعادل بین عرضه و تقاضای معمول جهان میشود. این کاهش تقاضا باعث ایجاد مازاد عرضه در مقدار تولیدی نفت خام بر اساس دستورالعملهای قبلی اوپک میشود. نتیجه نهایی نیز کاهش قیمت نفت خام در سطح جهان میشود. اوپک نیز برای جبران دستور به کاهش تولید به کشورهای عضو داده است که مانند همیشه عربستان کارشکنی نموده و با افزایش تولید تعادل را بهم ریخته و باعث کاهش شدیدتر بهای نفت خام شده است.
در این میان باید دید از کاهش بهای نفت خام چه کشورها یا شرکتهایی منافع فراوان کسب میکنند؟ کاهش بازی قیمت نفت خام، نهایتاً منجر به چه اثر مثبتی در تراز مالی و سود دهی شرکتهای بین المللی یا متعلق به کشور خاصی خواهد شد؟
برای بهتر روشن شدن بحث از آمار و ارقام بین المللی کمک میگیریم. آژانس اطلاعات انرژی اعلام کرد در سال ۲۰۰۷ میلادی مصرف انرژی در آمریکا معادل مصرف انرژی پنج کشور بزرگ مصرف کننده در جهان بوده است. طبق گزارشهای موجود از سال ۲۰۰۷ میلادی تا 2020 بزرگترین مصرف کنندگان انرژی در جهان کشورهای آمریکا، چین به عنوان اولین و دومین کشور و روسیه، ژاپن، هند، آلمان، برزیل، کره جنوبی و کانادا به صورت متغییر مقامهای بعدی را در طی این سالها در مصرف نفت خام داشته اند. در این فرصت به بررسی دو کشور اول میپردازیم:
اولین مصرف کننده بزرگ نفت خام جهان: ایالات متحده آمریکا
همان طور که اشاره کردیم، آمریکا بزرگترین کشور مصرف کننده نفت جهان است و در سال 2012 به تنهایی روزانه 18.5 میلیون بشکه نفت مصرف میکرد که تقریباً 20 درصد از کل نفت مصرف شده در سطح جهان بود. بالاترین میزان مصرف نفت در تاریخ آمریکا به سال 2005 بر میگردد، زمانی که این کشور روزانه 20.8 میلیون بشکه نفت مصرف میکرد. با این حال این مصرف بالا به مرور زمان کاهش پیدا کرد به طوری که در سال 2012 حدود 2.3 درصد کمتر از سال قبل از آن بود .
این کاهش مصرف نفت در طول سالهای اخیر به افزایش تولید و مصرف گاز طبیعی این کشور مربوط میشود. همچنین استفاده از خودروهای کم مصرف هم در کاهش استفاده آمریکا از نفت کاملاً تأثیرگذار بوده است .
آمریکا یکی از کشورهای وارد کننده نفت است اما روند واردات نفت این کشور در سالهای اخیر رو به کاهش بوده به طوری که از 12.4 میلیون بشکه در سال 2005 به 7.4 میلیون بشکه در سال 2012 رسید. این در حالی بود که در همین بازه زمانی تولید نفت آمریکا سیری صعودی داشته و از 8.3 میلیون بشکه در سال 2005 به 11.1 میلیون بشکه در سال 2012 افزایش یافت .
* میزان مصرف نفت ایالات متحده آمریکا در سال 2017 حدود 19.88 میلیون بشکه بوده است .
دومین مصرف کننده بزرگ نفت خام جهان: چین
کشور چین در سال 2012 روزانه 10.3 میلیون بشکه نفت مصرف کرده که تقریباً 11.7 درصد از کل نفت مصرف شده در جهان بوده و این کشور را در رده دوم لیست پرمصرفترین کشورها قرار داده است. مصرف نفت چین از سال 2000 تا 2012 تقریباً دو برابر شد و در سال 2012 نیز نسبت به سال قبل از آن حدوداً 5 درصد بیشتر شده بود .
کشور چین در حال حاضر به عنوان دومین کشور وارد کننده نفت جهان نیز شناخته میشود و واردات نفت این کشور از 3.43 میلیون بشکه در سال 2008 به 5.86 میلیون بشکه در سال 2012 رسید. میزن تولید نفت این کشور هم در همین بازه زمانی از 4 میلیون بشکه به 4.4 میلیون بشکه رسید و اگر همین روند ادامه پیدا کند احتمالاً در آینده ای نزدیک این کشور میتواند جای آمریکا را در صدر جدول وارد کنندگان نفت بگیرد . بر اساس آمارهای بین المللی میزان مصرف نفت چین در سال 2017 حدود 13.22 میلیون بشکه بوده است .
اثر بر اقتصاد کشورهای دیگر
اما نهایتاً آنچه در این بازی بین المللی دامن گیر جان و مال مردم جهان بخصوص کشورهایی مانند افغانستان میشود، چیزی جز توقف توسعه و متحمل شدن هزینههای بسیار کلان به مردم و دولت است؟ دولت افغانستان که تازه دوران چالش برانگیز انتخابات را پشت سر گذاشته است و با بودجه اندک خود بجای آنکه مسیر توسعه را طی کند، در دام جدید بازی بین المللی بنام کرونا افتاده است که این هزینههای اجتماعی بالایی برای شهروندان و جامعه افغانستان دارد.
لذا تمام مردم جامعه عزیزمان باید هوشمندانه آگاه باشند تا با کمترین هزینه فردی و اجتماعی از این بحران جهانی عبور کنند و با ناآگاهی و عدم رعایت مسایل بهداشتی خود را در دردسر این ویروس قرار ندهند.
دیدگاه شما