صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

چهارشنبه ۱۳ سرطان ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

«معامله‌ی ایالات متحده-طالبان» محکوم به شکست است

-

«معامله‌ی ایالات متحده-طالبان» محکوم به شکست است

نويسنده: سوزان اي. رايس، مشاور پيشين امنيت ملي و نمايندهي پيشين ايالات متحده در سازمان ملل
مترجم: سخي خالد
منبع: نيويورک تايمز

بعضی اوقات، سیاست خارجی یعنی این که بتوانی «از لیموتُرش، شربت آبلیمو درست کنی.»
در قضیهی امضای توافقنامه میان طالبان-ایالات متحده، رییس جمهور ترمپ «لیمو» تهیه کرد و زلمی خلیلزاد، رییس تیم مذاکرهکنندهی امریکایی و تیم همراهش «فشار» را وارد کرد. آقای ترمپ روشن ساخت که او در تلاش خروج نیروهای امریکایی از افغانستان است؛ با «توافقنامه» یا بدون آن. سپس شرکای امریکا در «ناتو» بر ایالات متحده فشار وارد کردند که در بدل هیچ، به طالبان به خاطر دستیابیشان به هدف دیرینهی این گروه مبنی بر وادار کردن نیروهای امریکایی به خروج از افغانستان، پاداش ندهد.  بنابراین، رییس جمهور، به اساس گزارشها، به تیم مذاکره کنندهاش فرصت محدود داد تا مشخص کنند که آیا امکان توافق وجود دارد یا خیر.
آقای خلیلزاد، در عدم حمایت همه جانبهی قواماندان اعلی قوای مسلح ایالات متحده، آنچه که در توانش بود را به دست آورد؛ یک توافقنامهی به شدت ناقص که امکان دارد به «صلح» بیانجامد، اما به احتمال زیاد به «برقراری صلح» منجر نخواهد شد. ایالات متحده در کوتاه مدت در بدل چیزهای به مراتب کم، خیلی چیزهای دیگر را از دست داده است.
ایالات متحده، در آغاز، با وارد شدن به گفتوگوهای مستقیم با طالبان (به شمول شبکهی تروریستی حقانی که عامل کشتار شهروندان بیشمار ایالات متحده است)، آن هم بدون حضور متحد کلیدیِ ما یعنی حکومت افغانستان، از موضع قاعدهمند و دیرینهی مخالفتاش کوتاه آمد. به دنبال یک «آتش بس» هشتاد درصدی هفت روزه، ایالات متحده، سپس به تقاضای اصلی طالبان تن داد؛ [یعنی] این که امریکا تمام نیروهای خود و ناتو و به همراه کارمندان استخباراتی را از افغانستان خارج میکند.
آقای ترمپ موافقت کرده که در ظرف چهار و نیم ماه آینده، تعداد نیروهای امریکایی را از 12 هزار نفر به 8 هزار و شش صد نفر کاهش خواهد داد (برابر با تعداد نیروهای که در زمان باراک اوباما در افغانستان حضور داشتند). در جریان 14 ماه، او حضور نیروهای امریکایی و ناتو را به صفر خواهد رساند؛ و تنها به حضور دیپلوماتیک در حد سفارت بسنده خواهد کرد. 
مقامات ارشد ایالات متحده پافشاری میکنند که خروج امریکاییها «با در نظر داشت شرایط» صورت میگیرد، اما هیچ الزامات و/یا تمهیدات نظامی و سیاسی [برای رسیدگی به امر] در نظر گرفته نشده است. به اضافه، ایالات متحده اعلان کرده است که امریکا و ملل متحد قصد دارند تا آخر ماه آگست تمام احکام/موانع قانونی را از برابر طالبان بردارند.
طالبان، در عوض تعهد کرده که اجازه نمیدهد از قلمروی این گروه توسط تروریستها بر علیه ایالات متحده و متحدیناش استفاده شود و با تروریستان همکاریشان را قطع میکنند. طالبان همچنان موافقت کرده که به تاریخ 10 مارچ با نمایندگان حکومت وارد گفتوگوهای بین الافغانی میشود تا در مورد یک آتش بس و موافقتنامهی سیاسی آینده گفتوگو کنند. آغاز گفتوگوها به آزادی 5هزار طالب زندانی توسط حکومت افغانستان در بدل آزادی یک هزار سرباز امنیتی افغانستان از زندانهای طالبان بستگی دارد. با این حال، اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان از آزادی 5 هزار زندانی طالبان امتناع ورزیده است، زیرا او میداند که قبل از گفتوگوها آزاد کردن زندانیان طالبان به معنای چشمپوشی کردن از حداقلترین ابزار فشار در مذاکره با طالبان است.
در ارزیابی توافقنامهی ایالات متحده-طالبان، ابتدا مهم است که به نتایج مثبت [این دستاورد] اعتراف کنیم. پایان جنگ افغانستان تنها میتواند به وسیلهی توافق [سیاسی] میان حکومت افغانستان و طالبان به دست بیاید. از آن جهت که اسناد چهار صفحهای فعلی، اولین گام در راستای پیشبرد گفتوگوها بر سر چنان توافقی است، داشتن این توافقنامه بهتر از نداشتناش است.  به علاوه، اگر کاهش خشونت هشتاد درصدی رعایت شود و طالبان حملاتاش را نه تنها بر نیروهای امریکایی و ائتلاف، بلکه بر نیروهای امنیتی افغانستان نیز کاهش دهد، خونریزیها کاستی خواهد گرفت و شرایط را برای گفتوگوهای سازنده فراهم خواهد کرد.
بدبختانه، نشانههای جنجالآفرینِ ابتدایی بروز کرده که نشان میدهد طالبان حملاتاش را بر نیروهای افغان و غیرنظامیان از سر گرفته است.
نقطه ضعفهای بنیادی در توافقنامهی ایالات متحده و طالبان به احتمال خیلی زیاد، در درازمدت، امنیت ملی امریکا را با خطر مواجه میکند و انتظارات مبتنی بر برقراری صلح پایدار و عادلانه در افغانستان را نقش بر آب خواهد کرد.
چرا؟ اول، ایالات متحده در زمان رییس جمهور ترمپ به آشکارا در تلاش آن بوده است که نیروهایش را تحت هر شرایطی از افغانستان بیرون کند. مشخص نیست که بعد از حمله‌‍ی بزرگ القاعده که به حمایت آشکار طالبان راهاندازی شود، تحت کدام «شرایط» روند خروج نیروهای امریکایی کاستی خواهد گرفت یا متوقف خواهد شد. به نظر میرسد که در صورت کاهش نیافتن حملات بر نیروهای افغان، عدم توقف حملات تروریستی کوچک و جمع نشدن بساط شاخهی خراسان داعش امریکا را وا خواهد داشت که عقب گرد داشته باشد. طالبان و همچنان حکومت افغانستان میدانند که دخالت ایالات متحده در رخدادهای افغانستان به صفر خواهد رسید.
با توجه به استدلالی که صورت گرفت، گفتوگوهای بین الافغانی، اگر آغاز شود، به شدت به نفع طالبان خواهد بود. ایالات متحده با امضای توافقنامه با طالبان که حکومت افغانستان را در حاشیه قرار داد (و حتا از آن یادآوری نکرده است) به طالبان مشروعیت داده و حکومت افغانستان را در موضع ضعیفتر قرار داده است. ایالات متحده با دادن تعهد به طالبان مبنی بر پایان دادن به حضور نیروهای امریکایی در افغانستان و برداشتن موانع قانونی از برابر این گروه، تنها ابزار خود برای حمایت از حکومت در به دست آوردن اهداف اساسی مشترک، همچون حفاظت از دستاوردهای دموکراتیک و حقوق زنان، در گفتوگوهای بین الافغانی را نیز از دست داده است. از آن جایی که گفتوگوهای بین الافغانی امکان دارد ماهها یا شاید سالها طول بکشد تا به پیشرفتی دست یابد، روند خروج نیروهای ایالات متحده احتمالاً پیش از امضای هر توافقنامهی صلحی به پایان خواهد رسید و افغانستان به گرگهای طالبان واگذار خواهد شد.
بدتر این که پس از سپری شدن چهارده ماه ، ایالات متحده، قرارداد فرعی را با طالبان امضا میکند که به سبب آن مسوولیت تأمین امنیت امریکا به طالبان واگذار خواهد شد، بدون این که [نیروهای نظامی امریکا] هیچ گونه اختیاری برای راهاندازی عملیاتهای نظامی و ضدتروریسم در افغانستان داشته باشند. در ادارهی اوباما، ما نظریهی برگشتن به حضور ملکی صرفاً در حد سفارت را بررسی و رد کره بودیم، زیرا ما میدانستیم که در چنان وضعیتی دیپلوماتهای امریکایی را در معرض حمله قرار داده و وضعیت خروج امریکاییها شبیه جنگ ویتنام خواهد شد.
سرانجام، با ستایشی که طالبان از عنایت ترمپ به خاطر دست یافتن به یک پیروزیِ دیپلوماتیک که رییس جمهورهای پیشین قادر به دست یافتن به آن نبودند کرده، او از ارادهاش مبنی بر ملاقات با رهبران طالبان که احتمال دارد مکانش حتا کمپ دیوید باشد، پرده برداشته است. در همین حال، در تماس تلفنی با رهبری اصلی طالبان به روز سه شنبه، او در مورد روابط «بسیار خوب» با رهبری طالبان رجزخوانی کرده است. تکاندهندهتر از همه این که آقای ترمپ، صادقانهترین احساساتاش را در مورد افغانستان بیان کرده است: «ما هرگز نباید به روز اول برگردیم.»
اکنون میدانیم که امریکا در زمان جنگ به سر میبرد، آن هم ذیل قیادت فرماندهی کل قوایی که خون 3هزار و پنج صد قربانی امریکایی و ناتو را که در افغانستان ریخته شد، خوار میشمارد. خطرناکتر از همه این که آقای ترمپ به جهانیان گفته که او باور دارد تروریستهایی که 3هزار امریکایی را در حادثهی 9/11 به کشتن دادند، هرگز سزاوار جنگ نبودهاند.

دیدگاه شما