صفحه نخست » مقالات » مؤلفههای حفظ کرامت زن در افغانستان
مؤلفههای حفظ کرامت زن در افغانستان
- امین الله امینی
در سبکی زندگی اسلامی، زنان از جایگاهی ویژهای برخوردار اند. در دورههای که ملل مختلف دنیا برای زن ارزشی قائل نبودند و او را موجود پست و بیارزش میدانستند، اسلام با طلوع خود، به زن ارزش و اعتبار بخشید. تا جایی که زن رسما در تمام معادلات مهم سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، و نظامی شریک مردان و در کنار مردان قرار گرفت در واقع همان کرامتی انسانی از دست رفته خود را باز یافت، چرا که اسلام تفاوت میان مرد و زن قایل نشده است، به طور یکسان از حقوق انسانی برخوردار است، تا جایگاه و مقام و کرامت انسانی آنها حفظ گردد. کرامت به معنای بزرگواری و دوری از پستی و فرومایگی است و منظور از حفظ کرامت زن، حفظ ارزش و منزلت اوست. از آنجایی که مکاتب مختلف، اسلام را متهم به بیتوجهی به زن میکنند و معتقدند در اسلام به زن به عنوان موجودی پست نگریسته شده است، این در حالی است، اسلام برای زن و مرد ارزش یکسان و هر دو را شایستة کرامت دانسته اند و تنها عامل برتری آنها تقواست.
مولفههای حفظ کرامت زن در اجتماع
الف ) حفظ کرامت خود در اجتماع : مهمترین وظیفة زنان هنگام حضور در جامعه، رعایت عفت و پاکدامنی است. حفظ عفت و پاکدامنی، عامل ارزشمندی زنان و شخصیتدهی به آنان است، بیعفتی زن خیانت به همسر است؛ زیرا حفظ عفت زن، حق مرد است و زنانی که خود را به دیگران مینمایانند به همسر خود خیانت کرده اند. اعمال منافي عفت، موجب بيارزشي زنان است که خودی زنان عامل و زمینهساز آن عمل است، در واقع خود زنان در این مورد موجب نابودى كرامت و ارزش خود است.
ب) حفظ کرامت زن در اجتماع
مهمترین نیاز زنان هنگام حضور در جامعه، امنیت و آزادی است. اسلام برای تأمین این خواستة زنان، ضمن آن که زنان را مقید به رعایت حفظ عفاف کرده است، با دستورات خود مردان را نیز ملزم به حفظ عفت و پاکدامنی کرده است و در موارد متعدد، آنان را از نگاه آلوده به زنان برحذر داشته است. کنترل نگاه ضمن تأمین نیاز زنان به امنیت، عامل عفاف آنان است؛ زیرا گاهی مردان با نگاههای آلودة خود، موجب انحراف زنان میشوند؛ در حالی که اگر نگاه خود را کنترل میکردند، زنان دچار لغزش نمیشدند و از حفظ عفاف و کرامت خود دور نمیشدند.
ضرورت مباحثی در این مقوله
در باب ضرورت بحث نیز توجه به چند نکته این ضرورت را بهتر مشخص میکند. نخست: امرروزه مبا حث مربوط به زنان یکی جدیترین و پر چالشترین موضوعات است که فراروی ادیان و مذاهب قرار دارد و دین اسلام نیز از این امر مستثنا نیست بدیهی است یکی از راههای تبیین دیدگاههای اسلامی، بررسی دیدگاه اسلام شناسان است. دوم: با مروری بر وضعیت مباحث زنان در افغا نستان طی چند دهه گذشته، همچنین با توجه به عواملی چون ژرفا و پهنا یافتن تحولات اجتماعی و گسترش ابزارهای اطلاع رسانی، میتوان پیشبینی کرد که این مباحث در آیندهای نه چندان دور با شتاب و گسترهای بیشتر در جامعه ما مطرح خواهد شد و اندیشمندان دیار ما، به ویژه مبلغان و مدافعان دین را چارهای نیست جز آن که به طور جدی وارد این عرصه شده و ضمن معرفی دیدگاههای دینی، به پرسشهای مطرح پاسخ دهند. سوم: باید توجه داشت باورمندی به اندیشههای بزرگان به معنای بینیازی این دیدگاهها از معرفی و بررسیهای تطبیقی نیست. امروزه در معرکه آرا و اندیشههای گوناگونی که هر لحظه بر شمار آنها افزوده شده و به آسانی در دسترس افراد قرار میگیرد، همچنین با توجه به شباهت ادعاها در عرصه دفاع از حقوق زنان، یک مبلغ دینی به شرطی میتواند در ابلاغ رسالت الهی خود موفقیتی جدی داشته باشد که از یک طرف با گفتمانها و خردهگفتمانهای موجود در این عرصه آشنا باشد و از طرف دیگر بتواند با حضور در میدان رقابت دیدگاهها و کاستیهای دیدگاهی رقیب را به خوبی تبیین کند. چهارم: انجام پژوهشهای تطبیقی در باره اندیشههای فمینیستی، زمینه نقد و بررسی هر چه بهتر آنها را فراهم میکند. پنجم: از آنجا که زنان حدود نیمی از افراد جامعه را تشکیل میدهند و با توجه به این که در سرنوشت جامعه نقشی تأثیر گذار دارند، هر گونه بررسی و تحلیل درباره آنان در واقع تأمل و اندیشه درباره سرنوشت امروز و فردای جامعه ما خواهد بود.
آراسته شدن زنان به سلاح علم و اخلاق
تأکید بر کسب علم و آراسته شدن زنان به مکارم اخلاقی و ارزشهای اسلامی در مقاطع مختلف، افزایش زنان فرهیخته و تحصیل کرده و راه یافتن آنان به برخی از ردههای مدیریتی است، گو آن که هنوز تا رسیدن به وضعیت مطلوب راههای نرفته بیساری در پیش است. با توجه به مطالب فوق درونی کردن کرامت زن را محصور در کارهای شکلی ظاهری نمیتوانیم و بیش از هر چیز به تغییرات معرفتی و فرهنگی توجه باید داشت، چرا که ما معتقد هستیم که اگر فرهنگ درست شود جامعه نیز قابل درست شدن است.
تساوی بودن زن و مرد از نظر انسانیت
اعتقاد به تساوی زن و مرد از نظر انسانیت در نظام اسلامی، زن همان حقوقی را دارد که مرد دارد، حق تحصیل ، حق کار، حق مالکیت، حق رأی دادن، حق رأی گرفتن و در تمام جهاتی که مرد حق دارد، زن هم حق دارد. زن مساوی مرد است، زن مانند مرد آزاد است که سر نوشت و فعالیتهای خود را انتخاب کند؛ زیرا هر دو انسانند. همین طور مسائل اخلاقی و معنوی به اساس انسانیت انسان مربوط به خودی آنها است.
نقش سازندگی زن درجامعه
تأکید بر نقش زن در جامعه و تمدنسازی، برای زنان شأن و شخصیتی والا و نقشی بزرگ حتی بزرگتر از نقش مردان در جامعه قائل و متصور است. به عنوان مثال زنان را مبدأ همه خیرات و همه سعادتها دانسته و سعادت و شقاوت جامعه را وابسته به آنان میدانند. به راستی اگر زنهای انسانساز از ملتها گرفته شوند، ملتها به شکست و انحطاط دچار خواهند شد.
پیامدهای در تقابل قرارگرفتن زن و مرد در اجتماع
مخالفت با زمینههای تعرض به کرامت زنان به اموری که موجب نابسامانیهای اجتماعی میشود و زمینه تهدید کرامت زنان را فراهم میکند، هرچند که این به معنای اختلاط زنان و مردان به معنای لغوی آن نیست. ولی این امر سبب میشود که خیلی از کارها مختل گردد چرا که نصف از جامعه را نادیده پنداشته است، زنان همواره در تاریخ پشتوانهای قوی برای مردان بوده که به گواهی تاریخ کم نیست که زنان همه همواره تاریخ ساز بوده است.
چرایی نادیده گرفتن کرامت زنان در افغانستان
با توجه به ارزشگذاری که اسلام به زنان قائل است، کشور ما که داعیهدار آن به حساب میآید بیشتر محو در رسم و رسومات کهنه و فرسوده و بدون پشتوانه عقلی و شرعی پابند مانده است؛ در حالی که به اعتقاد ما دین اسلام همه ارزشهای والا را به قشر عظیم از جامعه، به زنان قائل است را فراموش کرده ایم. لذاست که امروزه بیشترین کملطفی و بیاحترامی به دوده عظیم جامعه صورت میگیرد و در واقع تمام حقوق اولیه از آنها سلب گردیده است. در بیشتری از ولایتها هنوز زنان با عزت ما محروم از دید بازید فامیلهای نزدیک است چه رسد در اجتماع، در خیلی از ولایتها مردان حق رأی دادن و کاندید شدن را به زنان نمیدهد و آنها حق تعیین سرنوشت خود و آینده همنسلان خود را ندارد و حتی گرفتن تذکره که حق مسلم هر فرد است برای هویتبخشی فرد آنها از آن محروم است بعضا در بخشی از ولایات حتی حق تعلیم از آنها سلب گردیده است، این موارد که رابطه نزدیک با کرامت انسانی انسان دارد در جامعه امروزی ما از خیلی عظیمی از جامعه نا دیده گرفته شده است، امید که روزی فرا برسد که تمام زنان این سرزمین به تمام حقوق خود نائل آیند.
دیدگاه شما