صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۴ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

زنان افغانستان و اقتصاد فمینیستی

-

زنان افغانستان و اقتصاد فمینیستی

افغانستان که در حال گذر از اقتصاد سنتی به اقتصاد مدرن میباشد، در درون خود باید پذیرای مسائلی زیربنایی برای رسیدن به توسعه پایدار دراقتصادی پویا باشد. زیربناهای اقتصادی و اجتماعی متناسبی باید ایجاد شود تا طرحهای اقتصادی-انکشافی کوتاهمدت و بلندمدت به کارآیی لازم خود برای تحول جامعه برسند. در این میان یکی از مهمترین زیربناهای اجتماعی افغانستان، مساله زنان و اشتغال آنها میباشد.
جامعه سنتی و فرهنگی ما بیش از آنکه توجه به بنیانهای اصیل اجتماعی بر مبناهای درست اسلامی داشته باشد، متاسفانه از نادرستی اطلاعات اولیه و گزارههای ذهنی نابسامان رنج میبرد. گزارههای که نه تنها برگرفته از مبانی اصیل اسلامی و فرهنگی تمدن افغانستان نیست بلکه آغشته به مسایل سلیقهای و خواستههای فردی شده است. این ناصواب بودن برداشتهای اجتماعی از قشر زنان باعث شده تا ضررهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زیادی به جامعه افغانستان تحمیل شود.
به جای آن که از پتانسیلهای جامعه زنان در راه درست و صحیح متناسب با فرهنگ حقیقی و بومی کشور استفاده شود و به تحولات اجتماعی و اقتصادی جامعه برای رسیدن به توسعه پایدار کمک نماید باعث شده است تا با خانه نشینی یا توقف اجباری فعالیتها به رکود بیشتر در جامعه دامن بزنند.
زنان به عنوان یکی از انواع سرمایههای انسانی، تقریباً نیمی از جمعیت در سنین کار هر کشور را تشکیل میدهند. مشارکت بالای زنان در نیروی کار میتواند با افزایش دادن عرضه کار باعث افزایش رشد اقتصادی کشورها شود. افزایش سهم زنان در نیروی کار به یکی از مسائل کلیدی در اقتصاد کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه تبدیل شده است.
باید بدانیم که يكي از مهمترين معيارها جهت سنجش درجه توسعه يافتگي يك كشور، ميزان اهميت و اعتباري است كه زنان در آن كشور دارا ميباشند. اكنون نگاه جهان، بيشتر به سوي زنان معطوف شده است زيرا امروز، براي تحقق توسعه اجتماعي، تسريع فرايند توسعه اقتصادي و محقق شدن عدالت اجتماعي، چنانچه به زن به عنوان نيروي فعال و سازنده نگريسته شود، قطعاً تأثير بسياري در روند توسعه و افزايش كمّي و كيفي نيروي انساني آن جامعه خواهد داشت.
نقش زنان در توسعه، مستقيماً با هدف توسعه اجتماعي و اقتصادي بستگي داشته و از اين رو در تحول همه جوامع انساني، عاملي بنيادي محسوب ميگردد. اين نوشتار در صدد است، ضمن انجام يك تحليل اقتصادي مختصر در زمينه توسعه، به چگونگي رابطه ميان موقعيت زنان با توسعه يافتگي و تأثيرگذاري مشاركت آنان به عنوان نيمي از نيروي فعال جامعه در فعاليتهاي اقتصادي، براي تحقق توسعه و عدالت اجتماعي بپردازد.
با توجه به اينكه نيمي از كل جمعيت جهان را زنان تشكيل ميدهند و دو سوم ساعات كار انجام شده توسط زنان صورت ميپذيرد، تنها يك دهم درآمد جهان و فقط يك صدم مالكيت اموال و دارايي هاي جهان به زنان اختصاص يافته است. بنابراين وجود نابرابري براي زنان در تمامي جوامع كم و بيش وجود دارد كه در برخي از سازمانهاي جهاني در چند سال اخير به اين مسئله بيشتر توجه شده و در برنامهريزيهاي خرد وكلان اقتصادي و اجتماعي سازمان هاي مختلف جهاني قرار گرفته است.
در افغانستان نیز این نرخ پایین تر از متوسط جهانی قرار دارد. زیرا در جامعه افغانستان نرخ بیکاری بیشتر از متوسط جهانی و سایر کشورهای منطقه قرار دارد. این نرخ طبق گراف تا سال 2016 بنابر اطلاعات و احصائیه های بانک جهانی حدود 9 فیصد می باشد که البته این رقم در سالهای اخیر به علت مسایل انتخابات و دورهای انتخابات تغییر نموده و بیشتر شده است. بیکاری آشکار هرچند حدود 15 فیصد است اما نرخ بیکاری پنهان بیش از این مقدار است.
حال این وضع را باید در مورد اشتغال زنان در جامعه اگر بخواهیم بررسی کنیم به وخامت اوضاع پی خواهیم برد.
از طرفی نیز هنوز آمار و اطلاعات دقیقی نیز از میزان شاغلین زن در افغانستان وجود ندارد. حتی احصائیههای بانک جهانی نیز در این مورد ناقص است. شاخص توسعه انساني براي زنان در كشورهاي توسعه يافته 80 فیصد، در كشورهاي توسعه نيافته 60 فیصد مردان و در افغانستان نامعلوم میباشد اما به طور حتم در شرایط پایینتری قرار دارد.
بررسي علل اين تفاوت در كشورهاي توسعه نيافته نشان ميدهد كه در كشورهاي توسعه يافته بيشتر اين تفاوت ناشي از ميزان اشتغال و سطح دستمزدهاست در حاليكه در كشورهاي توسعه نيافته علاوه بر تفاوتهاي مربوط به بازار كار، تفاوت در تعليم و تربيت، بهداشت و تغذيه نيز به چشم مي خورد.
زنان علاوه بر اشتغال رسمی، در خانه نیز مشغول به کار هستند و به اصطلاح «خانهداری» میکنند، از کودکان خود نگهداری و مراقبت میکنند، خانه را تمیز میکنند، آشپزی میکنند و هزاران کار دیگر انجام میدهند که در ازای آنها هیچ مزدی نمیگیرند؛ کارهایی که با وجود پیامدهای مثبت بسیار در آمار و ارقام رسمی وارد نمیشوند.
گزارش انجام کسبوکار 2017 که هر سال توسط بانک جهانی تهیه میشود و به بررسی فضای کسبوکار میپردازد. گزارش انجام کسبوکار، جنسیت را نیز به سه شاخص مورد اندازه گیری، انجام کسبوکار، ثبت مالکیت و اجرای قراردادها اضافه کرده است. که در تحلیل فضای اقتصاد فغانستان، نابرابری در 38 اقتصاد یافت شده است.
اشتغال هرچه بیشتر زنان نه تنها باعث افزایش بیشتر و سریع تر تولید ناخالص داخلی در مقایسه با اشتغال مردان شده، بلکه افزایش بهرهوری نیروی کار و سرمایه را نیز به دنبال داشته است.  بر این اساس است که  در بسیاری از کشورهای توسعه یافته نزدیک به نیمی از فارغ التحصیلان دانشگاهها و دانشجویان شاغل به تحصیل را دختران تشکیل میدهند و اکنون پژوهشگران به این نتیجه رسیدهاند که زنان هم سرمایهگذاران خوبی هستند و هم به خوبی از سرمایه خود استفاده میکنند.
در پایان لازم به ذکر است که اقتصاد فمینیسی در افغاسنتان به صورت افسارگسیخته و بدون قید و شرط و پشت پا زدن به تمام ارزشهای اخلاقی و فرهنگی در جامعه ما نیست و نباید هم باشد. اما آنچه مطلوب به نظر میرسد این است که به مفهوم کاملا تعطیلی تمام حقوق زن و حبس نمودن و محروم ساختن از فعالیتهای اقتصادی نیز نمیباشد. آزادی زنان در راستای نظام خانواده و ارزشهای فرهنگی برای رسیدن به توسعه پایدار امری اجتناب ناپذیر میباشد.

دیدگاه شما