معلولیت چه مادرزادی و طبیعی باشد و یا معلولیت ناشی از عوامل بیرونی مانند جنگ و حوادث غیر مترقبه ، انسان‌هارا دچار ناتوانی و محرومیت می‌سازد. اما مقدار ناتوانی و محرومیت بستگی به محیط زندگی و نگاه جامعه به حقوق انسانی و بشری معلولان دارد.
در جوامع که به حقوق انسانی انسانها پایبند اند و ملاک انسانیت انسان را مایه برتری میداند، معلولیت تفاوت در توانایی انجام کار است نه در برخورداری ازحقوق انسانی و بشری. در جامعه امروزی ما بعضی از کنفرانسها و نمایشهای تجلیل از روز جهانی معلولین برگزار می‌گردد اما غافل از اینکه معلولین از لحاظ حقوق اولیه انسانی در این کشور، به فراموشی سپرده شده است.
معلولیت عارضه ای غیر ارادی است که ابتلا به آن خارج از کنترول معلولین است و طبعا عوارض ناشی از آن نیز مافوق اراده آنهاست. اما در طرف دیگر انسانها و افراد سالم جامعه نسبت به این قشر بزرگ از جامعه نمی‌تواند احساس انسانی خودرا نادیده گرفته و نسبت به درد و رنج آنها خودرا بی مسؤلیت قلمداد نماید.
برای کم نمودن رنج و درد این قشر مظلوم هم مقامات ذیربط و هم مردم مسؤلیت انسانی دارند. در تقسیم بودجه هر سال برای کمک اقشار ضعیف و معلولین مبالغ قابل توجهی اخصاص می‌یابد و لی در مقایسه با مقدار کمبودیهای که در کشور وجود دارد این مبالغ اختصاصی کافی نمی‌باشد. اما سوال اصلی اینجاست که آیا همین مبالغ کم اختصاص یافته در مجرای قانونی خود به مصرف می‌رسد یاخیر؟پاسخ به این پرسش را مراجع مربوطه بصورت مستند و قانع کننده می‌توانند ارائه نمایند.
برای اینکه بتوان مشکلات این قشررا مد نظر قرار داد، باید به نکات تقلیل کننده الام این قشر از جامعه توجه نمود، وزارت شهدا ومعلولین در اجرائیات خود با مشکلات عدیده ای روبرو بوده است که از جمله آن کمبود منابع مالی بوده است. گرچند بخش تقنین نیز در موارد دچار نقض می‌باشد که برای از بین رفتن خلاء قانونی نیز باید جبران گردد.
درقوانین به خوانواده‌های شهدا و وابستگان نیروهای امنیتی توجه بیشتر می‌گردد . اما نسبت به سایر اقشار مردم هم ادارات و هم مردم توجه چندانی ننموده است.
برای کشور که 99% مسلمان است، فراموشی قشر ضعیف و مخصوصا معلولین با آموزه‌های دینی نیز ساز گاری ندارد. برای حل این مشکل می‌توان ازتجارب سایر کشور‌ها کمک گرفت. دراین نوشته می‌توان به بعضی از مهمترین آنها اشاره کرد:
الف: تمرکزاقدامات عملی؛
یکی از عواملی که سبب عدم موفقیت اقدامات در جهت بهبودی وضعیت معلولین در کشور گردیده، اقدامات متفرق و نا هماهنگ متصدیان امور معلولین است.
بسیاری از کار‌های که در این ارتباط انجام می‌شود، گاهی تکرار یک برنامه ناموفق و غیر مؤثر برای بار‌ها بصورت سطحی و روزمرگی انجام می‌گیرد به این جهت آثاردوام دار درجهت بهبودی وضعیت معلولین در کشور نداشته است. تمرکز منابع مالی برای سامان دادن امور معلولین با طرح و پلان بلند مدت می‌تواند کیفیت و کمیت بر نامه‌هارا تقویت نماید.
تصامیم متفرقه و برخورد‌های سلیقه ای سبب می‌شود که اقدامات خیر خواهانه نیز کم رنگ  و بی نتیجه گردد. در سایه همین نا هماهنگی‌ها گاهی ادارات به تخلفاتی نیز روبرو بوده و هنگام بروز خطاها مسؤلیت را به گردن یگدیگر گذاشته و از زیر بار مسؤلیت شانه خالی می‌نمایند. حکومت موظف است که برای مؤثریت اقدامات در جهت بهبودی وضعیت معلولین ادارات موازی را کاهش داده و تمرکز امکانات را در جهت واحدی سوق دهند.
ب: توان مند سازی معلولین به جای کمک‌های موقت؛   
یکی از راه‌های مؤثریت برای بهبودی وضعیت معلولین، فراهم نمودن زمینه توان انجام کار برای آنها است. در این زمینه لازم است که میان معلولین سنجشی صوت گیرد تا افرادی که دارای توان مندی‌های نسبی هستند با افرادی که کاملا معلول و نا توان اند، زمینه‌های توان مندی مجدد آنها فراهم گشته و از نیرو و انرژی آنها بصورت مناسب استفاده نمایند. کارگاه های آموزش حرفه برای آنها و تهیه حد اقل امکانات ومواد لازم  برای اشتغال آنها می‌تواند برای همیشه بار زندگی معلولین را از دوش جامعه برداشته و از آنان یگ نیروی فعال و کار آمد ساخت. دادن کمک‌های نقدی و مالی به آنها تا زمانی که بتوانند در مرحله دارای حرفه و شغل گردد لازم است.
ج: جمع آوری معلولین و تشخیص مستحقین کمک:
یکی از اقدامات مؤثر بر ساماندهی معلولین، جمع آوری معلولین از سطح شهر است. در میان آنها چه بسا افرادی وجود دارند که از درآمد‌های آنان افراد سود جو و باند‌های قاچاق سوء استفاده می‌نماید. درمیان معلولین شاید افرادی هستند که وسیله ارتکاب جرم واقع می‌شوند مانند خرید و فروش مواد مخدر، انتقال میکروب و نشر آن، مخاطره انداختن صحت عمومی، فساد اخلاقی و سایر انحرافاتی که همه ناشی از بی نظمی‌و پراکندگی اینها به وجود آیند.
سامان دهی و طبقه بندی آنها در کتگوری‌های مشخص می‌تواند نقش مهمی‌در برقراری نظم عمومی‌ایفا نماید. 
طبقه بندی سبب می‌گردد تا خدمات رسانی را به ترجیح نیاز مند بیشتر برای کمک منظم و هدف مند فراهم سازد. آنچه اتفاق می‌افتد اینکه این قشر بی پناه درگوشه وکنار شهرها بدون هیج گونه حامی‌اعم از اداره و یاسایر نهاد‌های مدنی به فراموشی سپرده شده و رنج‌های طاقت فرسا را تا حد جان دادن متقبل می‌گردند.
د: ایجاد محل‌های مناسب برای نگهداری و کمک به معلولین؛
معلولین همه در یک سطح از ناتوانی قرار ندارند بلکه چه بسا تعداد از آنها بدون هیجگونه سرپناه  و حمایت کننده در سطح شهر‌ها پراکنده می‌باشند. آسیب‌های وارده برجامعه از بی توجهی به تنظیم امورمعلولین در نمود‌ها و شاخصه‌های متفاوتی درجامعه بروز و ظهورمی یابند.
مخدوش شدن چهره شهر، آسیب‌های روانی برای شهروندان از دیدن آنها و... عوارضی اند که هر روز احساسات  شهروندان خدشه دار می‌سازد. با اقدامات سنجیده و بصورت تدریجی می‌توان آنهارا در جاهای سکونت داد که حد اقل امکانات را برای زنده ماندن داشته و فرصت برای زندگی بهتر را درمرور زمان  برای آنها فراهم ساخت.
با جمع آوری معلولین می‌توان از شیوع بیماریهای خطرناک مانند ایدز وهپاتیت جلوگیری کرد. برای موفقیت در این امر می‌توان از کمک‌های مردمی‌بهره جست. ساختمانهای که بتواند انواع از افراد معلول کامل تا نیمه معلول را در آن جمع آوری نمود و برای موفقیت در این طرح از افراد خیر کمک گرفت.
ر: توجه به بهداشت و صحت عامه؛
یکی از اقدامات عاجل برای ساماندهی معلولین، تهیه امکانات صحی برای آنها است. بخش‌های مراقبتی از صحت عمومی‌در وزارت صحت عامه برای انجام این وظیفه می‌تواند مهمترین اقداماتی را فراهم نماید. واکسن اطفال معلول و شناسایی آنها در نقاط مختلف کشور، شهروندان سالم را از شیوع امراض خطرناک محافظت نمود.
در اکثر موارد زنان و اطفال معلول از ابتدایی ترین وسایل صحی در محرومیت کامل قرار دارند. یکی از مکلفیت‌های اساسی وزارت صحت و سایر ادارات مربوطه با همکاری مردم و نهاد‌های کمک کننده بین المللی، توجه اساسی به صحت معلولین است. بی توجهی به آنها سبب شیوع آسیب به تمامی‌اعضای جامعه می‌گردد.
در پایان اینکه فراموشی این قشر از جامعه بی توجهی به حقوق بشر و ارزشهای دینی و اعتقادی به حساب می‌آید. بهترین راهکار برای توفیق در نظم دادن به امور این عضو معلول و رنج کشیده همکاری دولت و مردم و اشخاص خیر است.