پس‌ازاین که در جریان جنگ دوم جهانی قدرت‌های عمده اروپایی مانند انگلستان، فرانسه و آلمان به‌زانو درآمدند، دو قدرت جدید اداره و رقابت جهانی را به عهده گرفتند.
شوروی به رهبری جهان کمونیسم و آمریکا به رهبری جهان سرمایه‌داری به مدت نیم‌قرن در رقابت بودند تا این‌که آمریکا در جریان ریاست جمهوری رونالد ریگان تیر خلاصی را بر پیکر شوروی شلیک نمود.
در اوایل دهه نود فرانسیس فوکویاما نظریه پایان تاریخ را مطرح نمود که بر اساس آن لیبرال دموکراسی به پیروزی نهایی رسیده است و دیگر جنگ ایدئولوژی‌ها اتفاق نخواهد افتاد و آمریکا به‌عنوان قدرت هژمونیک جایگاه جهانی خود را تثبیت نموده است. دیری نپایید که چالش‌های جدید بر سر راه قدرت جهانی آمریکا ظهور کرد. ظهور بنیادگرایی اسلامی به رهبری القاعده و هم‌پیمانان آن، قدرت گیری مجدد روسیه و توسعه اقتصادی معجزه‌آسای چین از مهم‌ترین چالش‌ها در سیاست خارجی آمریکا محسوب می‌شدند. آمریکا برای این‌که خود را از ناحیه تهدید بنیادگرایی اسلامی رهایی بخشد، در هفتم اکتبر 2001 به افغانستان حمله نمود.
در ابتدا آمریکایی‌ها تصور می‌کردند که نیاز ندارند که در این کشور فقیر و عاری از نفت سرباز پیاده کنند اما طی ماه‌های آینده آمریکا مجبور شد به‌طور تدریجی سربازان خود را در افغانستان پیاده نماید. به دنبال سرنگونی طالبان و متواری شدن رهبر القاعده، آمریکا تلاش نمود که با مدل خاص خودش در افغانستان پروژه دولت-ملت سازی را به‌پیش ببرد.
حمله ماه مارچ 2003 به عراق و سپس اوج گرفتن تنش‌های فرقه‌ای و حملات مرگبار القاعده شاخه عراق باعث گردید آمریکا نتواند به‌طور باید به افغانستان توجه داشته باشد. واشنگتن‌پست در این اواخر به تحقیق 2000 صفحه‌ای دست‌یافته است که حاوی مصاحبه‌های 400 نفر درگیر در جنگ افغانستان است و عوامل مختلفی را در راستای عدم پیروزی قطعی آمریکا دخیل دانسته است. اکنون‌که از حمله آمریکا به افغانستان در حدود 18 سال می‌گذرد اما چشم‌انداز روشن در مورد موفقیت آمریکا در راستای مبارزه با تروریسم و نابودی مواد مخدر و فساد اداری و بنای دولت دموکراتیک، وجود ندارد، پرسش اساسی اینجا است که مهم‌ترین عامل در عدم پیروزی قطعی آمریکا در افغانستان چه بوده است؟
ازآنجایی‌که پدیده‌های اجتماعی معمولاً تک علتی نیستند، با استناد به یافته‌های واشنگتن‌پست می‌توانیم عوامل مهم عدم موفقیت آمریکا را در طولانی‌ترین نبرد آن کشور به گونه ذیل اشاره نماییم؛
الف- فساد اداری: فساد اداری در تمامی دولت‌های ضعیف یک امر شایع است اما میزان آن از یک کشور تا کشور دیگر فرق می‌کند. آمریکا در ابتدای کار در افغانستان به این مسأله واقف بود که باید در راستای دولت-ملت سازی مانع از شیوع فساد اداری شود زیرا وقتی این چالش در دولت جدید نهادینه شود، مبارزه با آن دشوار و زمان‌بر خواهد بود. در گزارش واشنگتن‌پست ذکرشده است که حجم وسیع پول در افغانستان برای سرعت بخشیدن به پیشرفت بدون در نظر داشت ظرفیت جذب این مقدار پول، خود عامل اصلی درراه گسترش فساد بوده است.
وقتی دولت نوپا آن‌هم پس از چند دهه جنگ، بنا می‌شود این خطر بسیار جدی است که عدم نظارت جدی بر این کمک‌های بادآورده، مقامات نظام سیاسی نوظهور را وسوسه نماید تا به فساد دست بزنند.
بر اساس این گزارش وقتی حجم وسیع پول در افغانستان سرازیر شد نه ظرفیت کافی برای جذب آن وجود نداشت (طور مثال نیروی انسانی متخصص برای پیش برد پروژه‌های منظور نظر وجود نداشت) و از جانب دیگر عدم نظارت کافی باعث شد که مقامات بدون این‌که تعهد کافی در راستای به مصرف رسانیدن این پولها داشته باشند دست به حیف‌ومیل این کمک‌ها بزنند.
یکی از مصاحبه‌کنندگان که تجربه کار در یک پایگاه هوایی دارد، یادآوری کرده که در آن زمان بسیاری از کارکنان پایگاه بوی بنزین می‌دادند زیرا آن‌ها مواد سوختی طیاره‌ها را به سرقت می‌بردند و سپس به بازار سیاه می‌فروختند. علاوه بر گزارش واشنگتن‌پست می‌توان بخش معارف و تحصیلات عالی را در این مورد به‌عنوان‌مثال یاد نمود. علی‌رغم این‌که میلیون‌ها دالر در این بخش‌ها کمک صورت گرفت اما هنوز هم در بسیاری نقاط کشور دانش آموزان زیر آفتاب سوزان و خیمه‌های کهنه درس می‌خوانند هرچند که برخی از این مکاتب در همان اواسط دهه 2000 ثبت و راجستر شده بودند.
ب- تشخیص نادرست در اولویت‌ها و عدم آشنایی کافی از افغانستان: در این گزارش به‌وضوح یادآوری می‌کند که آمریکا پس از سرنگونی رژیم تروریستی طالبان در افغانستان به گونه درست اولویت‌ها را تشخیص نداد. افغانستان هنوز کشور به‌شدت زراعتی است و مهم‌ترین فراورده‌های صادراتی و اقتصادی افغانستان را اقلام زراعتی تشکیل می‌دهد اما آمریکا تلاش نموده که بیشترین سرمایه‌گذاری را در بخش آموزش‌وپرورش داشته باشد بدون این که زمینه‌های شغلی و اقتصادی این جوانان را در نظر بگیرد. بر اساس یافته‌های این گزارش عدم تقویت بنیه‌های اقتصادی و زراعتی کشور موجب شده است که بخش آموزش درست از آب درنیاید و این موجب شکست در فرایند دولت-ملت سازی شده است. امروزه وقتی به معارف و حتی تحصیلات عالی کشور نگاه کنیم درمی‌یابیم که به لحاظ کمی پیشرفت وجود داشته است اما مسأله کیفی هنوز با پرسش مهمی روبرو است.
ازآنجایی‌که عدم شغل یابی جوانان آن‌ها را به دنبال جستجوی راه‌های بدیل می‌نماید تا معیشت خانواده‌های خود را تأمین کنند، آن‌ها به قاچاق مواد مخدر و پیوستن به گروه‌های تروریستی مانند طالبان و داعش سوق می‌یابند. نتیجه این امر عبارت است از شکست در فرایند دولت-ملت سازی که این شکست باعث ناکامی در مبارزه با تروریسم می‌شود.
ج- تداوم راه اشتباه: بر اساس این گزارش دولت‌های بوش، اوباما و ترامپ دریافته بودند که روند مبارزه با تروریسم و دولت-ملت سازی در افغانستان با اشکالات جدی روبرو هستند اما به خاطر حفظ منافع خود در داخل ایالات‌متحده و آرام نگه‌داشتن افکار عمومی، مدام به مردم به گونه دروغین گزارش می‌دادند و این امر مبتنی بر کم جلوه دادن تلفات خودی و بیش جلوه دادن تلفات دشمن در جنگ استوار بوده است.
به لحاظ مدیریتی وقتی برنامه‌ای کوچک یا بزرگ درراه نادرست سوق یافته باشد، تداوم آن نتیجه مطلوب به بار نخواهد آورد مگر این‌که نقاط انحرافی تشخیص و اقدامات اصلاحی روی دست گرفته شود. آمریکا و متحدان بین‌المللی آن در افغانستان تنها تغییر رژیم را به‌عنوان هدف اصلی خود تعیین نکرده بودند بلکه به‌صورت اعلامی مهم‌ترین اهداف آن‌ها برچیدن پایگاه‌های تروریسم در افغانستان، مبارزه جدی با تجارت مواد مخدر و نابودی فساد اداری در افغانستان خوانده‌شده بود.
آمریکا پس از 18 سال در افغانستان و به مصرف رسانیدن نزدیک به یک تریلیون دالر هنوز نتوانسته است به گونه مؤثر به اهداف خود دست پیدا کند. این موضوع نشان می‌دهد که تداوم روش فعلی در مبارزه با تروریسم، مواد مخدر و فساد اداری نمی‌تواند نتیجه مطلوب در پی داشته باشد