صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

شکستن تله فقر در افغانستان - قسمت اول

-

شکستن تله فقر در افغانستان - قسمت اول

هرچند توضيح معني کلمه فقر کمي دشوار است و آن به اين دليل است که معني آن بستگي به مکان زندگي، فرهنگ کشور، مردم و عوامل ديگر دارد. براي مثال مردمي که در خانههاي کوچک در حومه شهرهاي بزرگ جهان مانند نيويورک زندگي ميکنند ممکن است در مقايسه با همسايگان خود فقير باشند، اما در مقايسه با مردم بي بضاعت در محلههاي فقيرنشين کشورهاي در حال توسعه و کشورهاي آفريقايي، ممکن است وضعيت مالي آنها زياد هم بد نباشد.
با تمام اين موارد براساس قوانين کلي ميتوان فقر را ناتواني در آزادانه عمل کردن به علت کمبود منابع مالي و يا فرصت براي بهدست آوردن آن منابع مالي تعريف کرد. بنابر اين تعريف، کسي که دو سانس کار ميکند تا بتواند هزينه مواد غذايي واجاره خود را پرداخت کند و کسي که در کشوري ديگر به دليل دستمزد پايين گرسنه ميماند هر دو از نظر توصيفي فقير محسوب ميشوند و آن هم به دليل عدم توانايي در انجام آزادانه کارهاي مورد نظر ميباشد.
فقر به معني نداشتن بودجه نيست، بلکه به معني نداشتن امکان تهيهکردن خواستهها و نيازها است. با اين وجود که هر دو گروه افراد تعريف شده در بالا فقير محسوب ميشوند، اما گروه دوم که در وضعيت بدتري هستند در اصطلاح «فقر مطلق» به سر ميبرند و افراد اين دسته از تهيه نيازهاي اساسي خود مانند غذا، پوشاک، مسکن و غيره ناتوانند.
تعيين اين دسته از معيارهاي اندازهگيري، در ابتدا نيازمند در نظر گرفتن مکان جغرافيايي خاص است که برپايه آن بتوان قيمت نيازهاي اساسي را تعيين کرد. براي مثال براي تعريف خط فقر، اقتصاددانها بايد هزينه ميانگين خريد روزانه مقدار معيني کالري که فرد در منطقه جغرافيايي خاص بدان نياز دارد، تعيين کنند.
بنا به گزارش بانک جهاني، با وجود اينکه فقر در جهان به آرامي در حال فروکش کردن ميباشد، اما تعداد افرادي که با درآمد روزانه حدود يک دلار در جهان زندگي ميکنند در سال 2015، نزديک به يک ميليارد نفر خواهد بود. اين وضعيت فقر و خط فقر در افغانستان بنابر اعلان و گزارشات ادارة مرکزي احصائيه، بر اساس تعريف ملي، کساني که در يک ماه، از دوهزار و 64 افغاني کمتر مصرف کنند، زير خط فقر قرار دارند. با تعيين خط فقر، افرادي که در زير خط فقر به سر ميبرند، افرادي هستند که قادر به تهيه هزينه خوراک خود نبوده و فقير محسوب ميشوند.
جامعه جهاني در 18 سال گذشته ميلياردها دالر به افغانستان کمک کرده که اگر ميان مردم توزيع ميشد به هر نفر 33 هزار دالر ميرسيد. اين کمکها توسط افراد معدودي دزديد شده و تغييري در وضعيت مردم افغانستان رخ نداده است. پولهاي سرقتي که در دبي، استانبول، لندن و ديگر شهرهاي جهان سرمايه گذاري شده بايد با کمک جامعه جهاني به افغانستان بازگردانده شود . سروي تازه ادارة مرکزي احصائيه افغانستان که در سالهاي 2016 و 2017 ميلادي (1395 خورشيدي) انجام شده است، نشان ميدهد که حدود 55 درصد افغانها زير خط فقر به سر ميبرند. بنابر وضعيت جغرافيايي و زندگي افغانستان، ميزان فقر در موسم تابستان کاهش؛ اما در فصل زمستان به حدود 67.7 درصد افزايش مييابد.
اين ميزان خط فقر در افغانستان با وجود کمک هاي جامعه جهاني نگران کننده است. به گونه اي که بنابر برخي از گزارشات بين المللي افغانستان بعد از سوماليا دومين کشور فقير جهان خوانده شده است.
فقر گسترده اي كه هميشه دامنگير مردم افغانستان بوده، محصول عوامل مختلفي طي سال هاي متمادي مي باشد كه ايجاب ارزيابي و تحقيق همه جانبه را مي نمايد.
هرچند در سال 1395 خورشيدي، 54.5 درصد مجموع نفوس، بر اساس همين تعريفي که ارائه شد، زير خط فقر هستند که البته ما مقايسه بکنيم با سال هاي قبل اين مقدار افزايش داشته است. همچنين در سال هاي اخير نيز به علت افزايش ناآرامي ها در شهرهاي افغانستان بخصوص پايتخت، وجود سياست هاي پولي-مالي بانک مرکزي، گسترش اقتصاد زير زميني و... باعث شده تا افراد بيشتري در زير خط فقر قرار گيرند.
تله فقر در افغانستان
از آنجايي که افغانستان از جمله کشورهاي فقير جهان محسوب مي شود، لذا توجه به پديده تله فقر بسيار مهم و حياتي مي باشد. ايده تله فقر بسيار ساده است ولي اغلب به آن توجه نمي شود. ايده اصلي تله فقر اين است که هر کشور براي توسعه پايدار در قرن بيست ويکم نيازمند بعضي از زيرساخت ها مي باشد تا از اين طريق بتواند به رشد و توسعه اقتصادي دست پيدا کند. به عنوان مثال يک کشور نيازمند سرک جهت ترانزيت کالا و جابه جايي افراد، بنادر در جهت تبادل کالا از يک کشور با ساير کشورها از طريق دريا، ميدان هوايي، برق، آب و بهداشت و دسترسي به خدمات اساسي سلامت مي باشد. زيرا اگر بهداشت اوليه در کشور وجود نداشته باشد جمعيت مردم مرتب با انواع و اقسام بيماري ها روبرو خواهد شد و هزينه هاي زيادي از مردم در جهت خدمات بهداشت و درمان صرف خواهد شد. مواردي که گفته شد حداقل مواردي است که بسياري از کشورها آن را دارا مي باشد ولي کشورهاي فقير از جمله افغانستان از آن محروم مي باشد؛ زيرا مقدار پولي که براي فراهم کردن اين خدمات(سرک، ميدان هوايي، سلامت و بهداشت) نياز است خارج از توان دولت است.
راه هاي مقابله با تله فقر در افغانستان
به طور کلي بحث هاي زيادي در جهت از بين بردن تله فقر در کشورها وجود دارد و مطالعات زيادي نيز در اين مورد صورت گرفته است؛ اما ميتوان به دو راهکار اساسي در جهت از بين بردن تله فقر اشاره کرد.
الف- شناسايي فقر
در کشورهاي پيشرفته، نظام رفاهي و  نظام ماليات ستاني يا در دست يک نهاد است و يا اطلاعات آن در اختيار نهادهاي مربوطه قرار مي گيرد؛ به اين ترتيب شناسايي فقرا به راحتي صورت مي گيرد. زماني که يک فرد براي دريافت خدمات رفاهي، اظهار فقير بودن مي کند، با توجه به سابقه کاري و اطلاعاتي که موجود است مورد بررسي قرار مي گيرد. متاسفانه در کشور ما به دليل نبود سيستم اطلاعاتي قوي شناسايي افراد به سختي صورت مي گيرد و چه بسا ممکن است عده اي خود را فقير معرفي کنند تا بتوانند شامل برنامه هاي حمايتي دولت قرار بگيرند.
ب- شکل و نحوه حمايت از فقيران
ايجاد برنامه هاي حمايتي از فقرا را مي توان به دو دسته مشروط و غيرمشروط تقسيم بندي کرد. مثلا دولت مي تواند در جهت ثبت نام فرزندان در مکاتب و حضور مستمر آنها در صنف هر ماه مقدار مشخصي هزينه به خانواده هاي دانش آموزان بدهند. اين دسته از برنامه ها چندين فايده دارد. اول اينکه باعث تشويق خانواده ها به فرستادن فرزندان به مکاتب مي شود که منجر به افزايش سطح سواد و از بين بردن بيسوادي در کشور مي شود و دوم اينکه سياست گذار نيز از اين طريق مي تواند از افراد فقير حمايت کند. اين دسته از حمايت ها از نوع مشروط مي باشد. در برابر حمايت هاي مشروط، حمايت هاي غيرمشروط وجود دارد که به فقرا، بدون هيچ شرطي، امتيازهاي خاصي داده شود. مثلاً دولت، فقرا را شناسايي کرده و اظهار کند که خدمات درماني براي فقرا رايگان است. در پايان بايد تاکيد کنيم که «وضعيت زندگي در افغانستان» گره خورده با  ميزان فقر مطلق در جامعه عزيزمان افغانستان که عامل اصلي آن امنيت مي باشد. تا امنيت در افغانستان ايجاد نشود و افغانستان به صلح پايداري در منطقه نرسد، تحقق از بين رفتن فقر و فقر مطلق بسان يک شعار هميشه باقي مي ماند.

دیدگاه شما