صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

شاخص های حکمرانی مطلوب در نظام اقتصاد سیاسی افغانستان - قسمت اول

-

شاخص های حکمرانی مطلوب در نظام اقتصاد سیاسی افغانستان  - قسمت اول

به زودی «دوران انتخابات» به حیث یک دوران تحول در جامعه ما تمام می شود و نتیجتاٌ یک دولت با پشتوانه و رای مردم انتخاب می شود. دولت آینده افتغانستان هر چند در ابتدا در چالش های پسا انتخاباتی قرار دارد اما به مرور دوران چالش ها به سر می آید و باید به سرو سامان دادن اقتصاد و جامعه افغانستان بپردازد.
دولت هر چقدر زودتر به تشکیل کابینه و معرفی آنها بپردازد زیانهای اجتماعی ناشی از سرگردانی جامعه نیز کاهش می یابد و جامعه زودتر می تواند از بستر انتخابات بلند شود و همانند روزی که تازه شروع شده، روز خود را با دولت آینده شروع نماید.
هنگامی که نهادهای کمکرسان بینالمللی تشخیص دادند کشورهای فقیر و درحال توسعه موانع متعددی پیشروی توسعه اقتصادی خود دارند مفهوم حکمرانی خوب و مطلوب(Good Governance )  جایگاه خود را به عنوان یکی از عوامل پیشران رشد و توسعه اقتصادی در اقتصادهای مختلف پیدا کرد. در این گزارش به بررسی مفهوم حکمرانی خوب، شاخصهای آن و ارتباط آن با سهولت انجام کسب و کار خواهیم پرداخت.
تعریف حکمرانی مطلوب
بانک جهانی در گزارش سال ۱۹۹۲ خود، تحت عنوان «حکمرانی و توسعه»، تعریف خود را از حکمرانی خوب چنین ارائه کرد: «شیوهای است که در آن قدرت برای مدیریت منابع اقتصادی و اجتماعی یک کشور در راستای توسعه صرف میشود.
حکمرانی خوب از نظر وزارت فدرال اروپا چنین تعریف میشود: در بستر مساعد محیط سیاسی و نهادی که به حقوق بشر، اصول دموکراتیک و حاکمیت قانون ارج مینهد، حکمرانی خوب عبارت است از مدیریت شفاف و پاسخگوی افراد بشر، طبیعت، منابع اقتصادی و مالی به منظور توسعه منصفانه و پایدار.
از نظر یونسکو (۲۰۰۲) حکمرانی خوب به معنای سازوکارها، فرآیندها و نهادهایی است که بهواسطه آنها شهروندان، گروهها و نهادهای مدنی، منافع مدنی خود را دنبال میکنند و حقوق قانونی خود را به اجرا در میآورند و تعهداتشان را برآورده میسازند. دراین میان بانک جهانی نیز بعد از بررسی هایی که در زمینه اقتصاد سیاسی انجام داده است به این نتیجه رسیده است که یکی از شاخص های ترکیبی اندازه و عملکرد دولت شاخص حکمرانی خوب است .
بانک جهانی حکمرانی مطلوب و خوب را بر اساس شش شاخص تعریف می کند؛ شاخص های بانک جهانی توسط کافمن عبارتند از: حق اظهار نظر و پاسخگویی، ثبات سیاسی، اثر بخشی دولت، کیفیت قوانین ومقررات، حاکمیت قانون، کنترل فساد. در ذیل به ترتیب به معرفی و تبیین هر یک خواهیم پرداخت.
شاخص اول: حق اظهار نظر و پاسخگویی
این شاخص اندازه گیری می کند. این شاخص بیانگر مسائلی همچون حقوق سیاسی، آزادی مطبوعات و تجمعات سیاسی و اجتماعی است که تحت عنوان شاخص دموکراسی از آن یاد می شود.
اعتراض و پاسخگویی به مفهوم میزان و درجه توانایی شهروندان یک کشور در تعیین و انتخاب دولت خود است یا به عبارتی میزان و درجه این که رئیس دولت، رئیس حکومت یا سایر افراد دارای مقام سیاسی در کشور از طریق انتخابات آزاد از سوی مردم انتخاب شوند.
این شاخص از طرف دیگر نمایانگر میزان آزادی بیان، آزادی احزاب و تشکلها و اجتماعات و آزادی رسانههای جمعی است. بر اساس این شاخص، هرچه مردم در یک جامعه نقش بیشتری در تعیین زمامداران و هیات حاکم داشته باشند، حضور و نقش احزاب و تشکلها و انجمنها و نظایر آنها در جامعه بیشتر باشد، و رسانههای جمعی استقلال داشته باشند و افرادی که زمامدار جامعه هستند و قدرت را در جامعه در اختیار دارند، پاسخگوی اعمال خود باشند، و افراد مختلف بتوانند آزادانه فعالیت و نظر خود را بیان کنند، نشاندهنده وضعیت بهتری از حکمرانی خوب است.
چنانچه در جدول شماره(۱) مشخص است افغانستان در سال ۲۰۱۶ شاخص اعتراض و پاسخگویی رتبه 18/21 را که به صورت درصدی است کسب کرده است. همچنین فاصله از مرز کشور در شاخص سهولت انجام کسب و کار 10/38 درصد بوده است.
جدول۱: رتبه درصدی اعتراض و پاسخگویی و فاصله از مرز سهولت انجام کسب و کار.
نمودار شماره (۱) به منظور ارائه تصویری روشن تر از ارتباط ساختار حکمرانی(اعتراض و پاسخگویی) و سهولت انجام کسب و کار ارائه گردیده است. از نمودار ارائه شده ارتباط معنادار بین اعتراض و پاسخ گویی و سهولت انجام کسب و کار مشخص میشود و این دو متغیر در یک جهت در حرکت هستند.
شاخص دوم: ثبات سیاسی بدون خشونت
این ایده را نسان می دهد که کیفیت حکمرانی در یک کشور یه واسطه احتمال تغییرات در دلت به خطر بیفتد. این شاخص به اغتشاشات اجتماعی، کودتا، ترورها و آشوب ها اشاره دارد. ثبات سیاسی و فقدان خشونت بیانگر احتمال سرنگونی یک حکومت و نظام سیاسی از طرق غیرقانونی یا ابزارهای خشونتآمیز است. عمده بحث این شاخص مربوط به تروریسم و خشونت است.
بر اساس این شاخص، هرچه احتمال نبودن ثبات سیاسی در یک کشور بیشتر باشد نشاندهنده حکمرانی ضعیف است و هرچه کشوری از ثبات سیاسی بیشتری برخوردار باشد، در زمینه حکمرانی خوب امتیاز بالاتری را کسب میکند .
چنانچه در جدول شماره(۲) مشخص است اقغانستان در سال ۲۰۱۶ شاخص ثبات سیاسی رتبه 62/9 را که به صورت درصدی است کسب کرده است که حکایت از وضعیت بسیار نامساعد جایگاه کشور در این زمینه دارد.
جدول۲: رتبه درصدی ثبات سیاسی و فقدان خشونت و فاصله از مرز سهولت انجام کسب و کار
کشورثبات سیاسی و فقدان خشونت سهولت انجام کسب و کار.
نمودار شماره (۲) به منظور ارائه تصویری روشن تر از ارتباط ساختار حکمرانی(اعتراض و پاسخگویی) و سهولت انجام کسب و کار ارائه گردیده است. از نمودار ارائه شده ارتباط معناداری بین ثبات سیاسی و فقدان خشونت و سهولت انجام کسب و کار وجود دارد و این دو متغیر در یک جهت در حرکت هستند.

دیدگاه شما