افغانستان ازجمله کشورهای است که پس از کسب استقلال نظام‌های سیاسی متفاوتی را تجربه نموده است که بارزترین نماد مشترک آن‌ها، غیبت مردم و جمهوریت بوده است. کشورهای زیادی پس از استقلال نظام سیاسی دموکراتیک را در پیش گرفتند اما این روش دموکراتیک در اکثر این کشورها دوام نیاوردند و کسانی که از طریق آرای مردمی به قدرت رسیده بودند یا خود به دیکتاتوران تمام‌عیار تبدیل شدند و یا از طریق کودتای نظامی سرنگون شدند و بنیان‌های دموکراتیک در آن جوامع از بین رفتند. این کشورها هرچند بعد از چند سالی انتخابات برگزار می‌کنند اما نمی‌توان آن کشورها را دموکراتیک خواند زیرا ویژگی‌های انتخابات شفاف و باز در آن جوامع دیده نمی‌شود. اکثر کشورهای شمال آفریقا و آسیای مرکزی به این روش اداره می‌شوند. افغانستان در مقایسه با این کشورها، سابقه سیاسی متفاوت دارد. افغانستان در دهه شصت قرن بیستم میلادی شاهد نظام سیاسی شاهی مشروطه بود اما دیری نپایید که توسط داود خان این نظام از بین رفت. بار دوم پس از سرنگونی رژیم تروریستی طالبان شاهد برقراری نظام سیاسی دموکراتیک بوده است که تقریباً در منطقه بی‌نظیر است اما در اجرایی کردن متون قانون اساسی کشور چالش‌های عمده وجود داشته است. انتخابات ریاست جمهوری 1398 در افغانستان یکی از آزمون‌های دشوار در برابر نظام سیاسی کشور است که شفافیت این انتخابات می‌تواند آینده جمهوریت در این کشور را تضمین نماید. این‌که چرا انتخابات شفاف می‌تواند آینده جمهوریت نظام سیاسی در کشور را تضمین نماید، دلایل ذیل را می‌توان بیان داشت:
الف- باورمندی افکار عمومی به گردش مسالمت‌آمیز قدرت سیاسی: انتخابات ریاست جمهوری می‌تواند این مدعا را تقویت نماید که گویا روش دموکراتیک برای جابجایی نخبگان سیاسی در کشور کم‌هزینه‌ترین و باثبات‌ترین روش است. به هراندازه که شفافیت انتخابات ریاست جمهوری بیشتر باشد، به همان میزان جوانان کشور از گفتمان طالبانی و امارت آن‌ها فاصله می‌گیرند زیرا باور پیدا می‌کنند که از طریق مسالمت‌آمیز هم می‌شود وارد حیات سیاسی کشور شد. در فرهنگ سیاسی افغانستان هرچند، پیر سالاری امر رایج است اما نمی‌توان نقش جوانان مخصوصاً تحصیل‌کردگان را نادیده گرفت. افغانستان ازجمله کشورهایی است که در آن اکثریت جمعیت را جوانان تشکیل می‌دهد. کشورهای عربی شمال آفریقا از بسیاری جهات با افغانستان شباهت دارند و پس از وقوع بهار عربی نقش جوانان در این کشورها انکارناپذیر بود. جوانان در این کشورها از طریق کار و زارهای تبلیغاتی در صفحات اجتماعی هزاران مرد و زن را به خیابان‌ها کشانیدند که میدان تحریر معروف‌ترین آن‌ها بود. امروزه در افغانستان بیش از هر زمان دیگر، جوانان مترصد اوضاع سیاسی هستند. شفافیت انتخابات می‌تواند این باورمندی را در میان مردم مخصوصاً جوانان تقویت نماید که روش طالبانی برای کسب قدرت سیاسی بسیار هزینه‌بر است و این روش کشور را به قرون‌وسطا بازمی‌گرداند که هیچ سنخیتی با اوضاع فعلی جهان ندارد.
ب- شکل‌گیری حکومت قدرتمند توأم با مشروعیت مردمی: نظام سیاسی به هراندازه که از دل‌آرای توده‌ها شکل‌گرفته باشد به همان میزان از مشروعیت و قوام برخوردار خواهد بود. تجربه تاریخی کشورهای دیگر نشان داده است که نظام‌های سیاسی غیر مردمی تا زمانی دوام می‌آورند که حمایت خارجی‌ها در قبال آن نظام دوام داشته باشد یا این‌که تنها از طریق سرکوب و ارعاب می‌توان نظام سیاسی غیر مردمی را دوام بخشید و وقتی نظام سیاسی این‌چنینی در کشور حاکم باشد، هیچ تفاوتی با نظام طالبانی نخواهد داشت و در آن صورت خبری از جمهوریت وجود ندارد. وقتی انتخابات شفاف برگزار شود، برآیند آن به قدرت رسیدن نخبگان سیاسی خواهد بود که با حمایت توده مردم می‌توانند اهداف و برنامه‌های خود را علی‌رغم وجود چالش‌های اساسی در کشور پیاده نمایند. یکی از دلایل تداوم جزایر قدرت در کشور و عدم شکل‌گیری دولت مرکزی قدرتمند در افغانستان، نبود مشروعیت عام نظام سیاسی در کشور بوده است. وقتی مردم با حکومت مرکزی همسو باشد، اکثریت مردم نه‌تنها طرفدار حکومت مرکزی خواهند بود بلکه عملاً در راستای برچیدن جزایر قدرت در کشور تلاش خواهند نمود.
ب- حمایت قوی جامعه بین‌المللی از نظام مردم‌سالار: بسیاری از کشورهای جهان مخصوصاً اروپا و ایالات‌متحده برای امنیت خودشان، از نظام سیاسی قدرتمند و مردم‌سالار در افغانستان حمایت می‌نمایند. وقتی حکومت ضعیف یا غیر مردمی در افغانستان به قدرت برسد، آشوب و آشفتگی سیاسی در کشور امر رایج خواهد بود که در آن صورت تروریسم بین‌المللی به‌راحتی می‌توانند در افغانستان رخنه نموده و زمینه‌های حمله‌بر خاک کشورهای دیگر و یا منافع آن‌ها در سطح بین‌المللی فراهم نمایند. درهرصورت وقایه بهتر از درمان است. قبل از آن تروریسم امنیت بین الملل را تهدید نماید، باید علیه آنها اقدام نمود. وقتی انتخابات ریاست جمهوری به گونه شفاف برگزار شود، علاقه‌مندی اروپایی ها و جوامع دموکراتیک به افغانستان بیشتر خواهد شد. هرچند کشورهای غربی مخصوصاً ایالات‌متحده به خاطر منافع خود به‌راحتی می‌تواند با نظام‌های سرکوبگر کنار بیاید اما این ویژگی برای تمامی نظام‌های سیاسی غرب صدق نمی‌کند و آن‌ها به‌راحتی می‌توانند با نظام سیاسی لیبرال و مردم‌سالار کنار بیایند تا یک نظام استبدادی و بنیادگرا مانند امارت طالبان و یا خلافت داعش. برگزاری انتخابات شفاف می‌تواند به حکومت‌های اروپایی برای قانع نمودن شهروندانشان در راستای جلب کمک‌های بیشتر به افغانستان مؤثر باشد زیرا نخبگان سیاسی آن کشورها نیازمند ارائه نتیجه میلیاردها دالر کمک‌هایشان به افغانستان است تا بار دیگر مردم آن کشورها راضی شوند که از مالیات آن‌ها به افغانستان کمک شود.
د- حکومت مردم‌سالار دژ محکم در برابر تروریسم بین‌الملل: مهم‌ترین تهدیدات برای بقای جمهوریت در کشور هم جنبه خارجی دارد و هم داخلی. مهم‌ترین تهدید خارجی برای جمهوریت، تروریسم بین‌الملل است. تروریسم در کشورهایی که از نظام سیاسی شکننده و فرومانده برخوردار هستند، به‌راحتی نفوذ می‌نمایند و از طریق آن کشورها برای امنیت بین‌الملل خطر ایجاد می‌نمایند. القاعده، طالبان و داعش مهم‌ترین سازمان‌های تروریستی هستند که برای آینده نظام سیاسی کشور خطر محسوب می‌شوند. حکومت افغانستان وقتی می‌تواند با این تهدیدات مقابله نماید که مشروعیت داخلی و بین‌المللی داشته باشد و این مشروعیت زمانی به دست می‌آید که حکومت از طریق انتخابات شفاف به میان آمده باشد. حکومت مردم‌سالار حمایت جدی مردم را در قبال خواهد داشت. وقتی حمایت مردم با حکومت باشد، آنگاه آسیب‌پذیری نظام در برابر موج توفنده تروریسم کاهش پیدا خواهد کرد.
بنابراین بر حکومت و نخبگان سیاسی افغانستان است که در راستای برگزاری انتخابات شفاف تلاش نمایند زیرا در صورت عدم برگزاری انتخابات شفاف، آینده جمهوریت نظام سیاسی در کشور با خطر روبرو خواهد شد زیرا دل‌بستگی مردم با نظام که از متن اراده آن‌ها شکل نگرفته باشد، ضعیف خواهد بود. وقتی حمایت مردمی در کنار حکومت نباشد، مبارزه با تروریسم بین‌الملل امر دشوار خواهد بود.