صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

تلفات تصاعدی غیرنظامیان مصداق جنایت جنگی طالبان

-

تلفات تصاعدی غیرنظامیان مصداق جنایت جنگی طالبان

گروه تروریستی طالبان از زمان ظهور در اواسط دهه 1990 میلادی به اینطرف بهکرات مرتکب جنایات جنگی شدهاند و این موضوع کمتر در فضای عمومی افغانستان بازتاب یافته است و دستکم بهصورت رسمی از طرف نهادهای معتبر داخلی و بینالمللی برای به محاکمه کشانیدن عاملان این رویدادها اقدام لازم صورت نگرفته است. هرچند در مورد جنایت جنگی مانند سایر مفاهیم علوم اجتماعی تعریف مورد اجماع وجود ندارد اما با توجه به مواد کنوانسیونهای 1899 و 1907 لاهه اقداماتی مانند کشتار غیرنظامیان، هدف قرار دادن اماکن عمومی، شکنجه یا رفتار غیرانسانی، کشتن اسرا، گروگانگیری و اعمال از این قبیل در زمره جنایت جنگی قرار دارند. سازمان ملل متحد ماه گذشته گزارشی را به نشر سپرد که حاوی سیر صعودی تلفات غیرنظامیان در افغانستان است و جالبتر از همه این است که بیشتر این تلفات به اقدامات نیروهای دولتی یا طرفدارانشان نسبت دادهشده است. طالبان طی دو و نیم دهه حیات سیاسی-نظامی خود در افغانستان مرتکب اعمال غیرانسانی شدهاند که میتوانند این اعمالشان موجب پیگرد و تحت تعقیب قرار دادنشان در دادگاه باصلاحیت بینالمللی شود. قرار است بهزودی میان آمریکا و طالبان معاهده صلح به امضا برسد و طالبان بهعنوان بازیگر سیاسی-حقوقی قانونی در افغانستان نقش ایفا نمایند بنابراین با توجه به مسأله مذاکرات صلح میان طالبان و آمریکا و افزایش تلفات غیرنظامیان درنتیجه حملات طالبان در گوشه و کنار کشور مسأله جنایات جنگی طلبان قابلبحث است و مهمترین اعمال طالبان که وصف جنایت جنگی به خود میگیرد قرار ذیل است:
الف- کشتار غیرنظامیان: در کشورهای جنگزده مانند افغانستان بازیگران سیاسی-نظامی مرتکب اعمالی میشوند که بر اساس هنجارهای بینالمللی جرم محسوب میشوند و عاملین آن باید به محاکمه کشانیده شوند. طالبان طی دو و نیم دهه اخیر در افغانستان از برجستهترین گروههای فعال در افغانستان هستند که بهطور مداوم برای دستیابی به اهدافشان خشونتورزی را تا حد ممکن افزایش دادهاند. بر اساس قواعد پذیرفتهشده و عرف حاکم در تمامی جوامع، گروههای درگیر  در منازعه تا حد امکان از هدف قرار دادن غیرنظامیان باید خودداری نمایند اما در افغانستان طالبان از سال 1994 به اینطرف بهطور نظاممند غیرنظامیان را هدف قرار میدهند. طالبان در زمان زمامداریشان، کشتار غیرنظامیان را مهمترین وسیله برای تهدید مخالفان خود و سرکوب متمردان از دستورات خود میدانستند اما امروزه طالبان باهدف قرار دادن غیرنظامیان، دولت افغانستان و متحدان بینالمللی آن را بیشتر تحتفشار قرار میدهند. این اقدام طالبان در شرایط فعلی دو هدف عمده را تعقیب مینماید. اولاً به هر میزانی که کشتار غیرنظامیان افزایش یابد، به همان میزان محبوبیت دولت افغانستان کاهش پیدا میکند و روحیه ضدآمریکایی در کشور تقویت میشود. دوما به هراندازه که تلفات غیرنظامیان سیر صعودی بپیماید، میزان فشارها و مطالبات شهروندان بر دولت در راستای تامین امنیت افزایش پیدا میکند و ازآنجاییکه دولت افغانستان در شرایط فعلی چنین توانایی ندارد که امنیت شهروندان را بهخوبی تأمین نماید، بهطور خود به خودی زمینه مخالفت با دولت و تقلا برای یافتن بدیل آن افزایش مییابد و مردم از سر ناگزیری به گروههای تروریستی مانند طالبان پناه میآورند تا امنیتشان تأمین شود.
ب- تخریب اموال عمومی و سرمایههای ملی: بر اساس قوانین داخلی و بینالمللی طرفهای درگیر در جنگ حق ندارند منابع ملی و اموال عمومی را نابود نمایند. طالبان از سال 1994 به اینطرف بهصورت نظاممند اموال عمومی مانند شفاخانهها، جادهها، پلچک ها، بندهای آبگردان، تأسیسات دولتی و حتی منازل مسکونی را هدف قرار میدهند. هرگاه خواسته باشید از یک ولایت به ولایت دیگر سفر نمایید میبینید که تمامی پلچک ها و اکثر بخشهای بزرگراههای بین الولایتی توسط گروه طالبان تخریبشده و تقریباً میشود گفت دیگر آثاری از آبادی باقی نمانده است. از سال 2001 به اینطرف میلیاردها دالر برای ساخت و ترمیم زیرساختهای کشور به مصرف رسیده است. درست است که بخش اعظم این کمکها حیفومیل شدهاند و یا بهصورت نادرست به مصرف رسیدهاند اما همان مقداری که درراه درست و برای اعمار زیرساختهای کشور به مصرف رسیده است تقریباً بهطورکلی توسط طالبان از بین رفته است. در کنار نابودی سرمایههای ملی، هزاران نفر اعم از محافظان این پروژهها و عابران توسط طالبان کشتهشدهاند.
ج- گروگانگیری و استفاده از سپر انسانی: بر اساس کنوانسیونهای لاهه گروگانگیری به هر عنوانی که صورت بگیرد مصداق جنایت جنگی است. طالبان در دوران زمام داریشان از گروگانگیری استفاده سیاسی و مالی مینمودند و این رویهشان در سالهای اخیر شکل دیگر به خود گرفته است. طالبان برای تأمین منابع مالیشان، افراد دولتی و غیردولتی را گروگان میگیرند و بعداً آنها را در بدل اخذ پول بسیار هنگفت رها مینمایند و بارها دیدهشده است که خانواده کسانی که به اسارت طالبان درآمدهاند، توانایی پرداخت پول مطالبه شده طالبان را نداشتهاند و آنگاه عزیزانشان توسط طالبان سلاخی شده و بعداً جسدشان را خانوادههایشان تحویل گرفتهاند. طالبان بارها از غیرنظامیان مخصوصاً زنان و کودکان بهعنوان سپر انسانی استفاده نمودهاند. در سالهایی که ناتو به عملیات ضد تروریستی در افغانستان میپرداخت، طالبان در بسیاری اوقات در منازل مسکونی پناه میگرفتند و در بسیاری حالات موجب تلفات غیرنظامیان میشدند که بار ملامتی آن را باید ناتو یا دولت افغانستان میکشید.
د- قتل و کشتار اسراء جنگی: بر اساس کنوانسیونهای لاهه و سایر قواعد پذیرفتهشده بینالمللی کسانی که در جنگ اسیرشدهاند نباید کشته شوند اما طالبان نهتنها اسراء را میکشند بلکه آنها را به مرگ تدریجی روبرو نموده و سپس آنها را سلاخی مینمایند. در بسیاری حالاتی که نیروهای دولتی افغانستان و یا حتی کارمندان مؤسسات غیرنظامی به چنگ طالبان افتادهاند، بعد از شکنجه روحی و جسمی زیاد به قتل رسیدهاند. کشیدن ناخنها، زنده پوست کندن، آتش زدن، بریدن بینی یا گوش، درآوردن چشمها از حدقه، قطعهقطعه کردن اعضای بدن از معمولترین شکنجههای هستند که توسط طالبان بر اسراء جنگی و حتی سایر گروگانها اعمال میشوند.
ه- حملهبر اماکن مذهبی و دینی: بر اساس کنوانسیونهای لاهه طرفهای درگیر در جنگ نباید بر اماکن مذهبی مانند مساجد، کلیساها، صومعهها، کنیسهها و زیارت گاه ها و قبور گذشتگان حمله نمایند اما طالبان طی دو و نیم دهه اخیر بهطور مکرر بر مساجد، حسینیهها و قبور گذشتگان حمله نمودهاند که تلفات سنگینی را بر جاگذاشتهاند. طالبان با توجه به جهانبینی افراطیشان نابودی مساجد، حسینیهها و حتی اماکن غیرمذهبی مانند مکاتب را بهراحتی منفجر مینمایند که پی آیند آن کشته و زخمی شدن صدها نفر است.
با توجه به موارد که برشمرده شد، اعمال طالبان در قالب جنایات جنگی قابلطرح است. در ماههای اخیر حملات طالبان بر اماکن مانند بازارها، مکاتب، مساجد و هتلهای عروسی افزایشیافته است و اینها هرکدام مصداق بارز جنایت جنگی طالبان محسوب میشود. بر دولت افغانستان و تمامی کسانی که به انسانیت و حقوق بشر باور دارند، لازم است که جنایات جنگی طالبان را در دادگاه صالح بینالمللی بکشانند تا حداقلی حقوق کسانی که توسط طالبان کشتهشدهاند، اعاده شود.

دیدگاه شما