صفحه نخست » مقالات » همبستگی دینی ، توسعه اقتصادی
همبستگی دینی ، توسعه اقتصادی
- محمد داوود محمدی
افغانستان جامعه ای دینی با اقوامی متنوع، قدمتی تاریخی و فرهنگی کهن اما اقتصادی نوپا دارد. ساختن جامعهاى ایدهآل سرشار از صفا و صمیمیت، نشاط و گرمى، برادرى، اتحاد، استقلال و اقتدار، آرمانى است که همه انبیاى الهى برایش تلاش کردهاند و زحمات فراوانى را متحمّل شدهاند. نمونهاى از این جامعه ایدهآل در عصر نبوى و به همّت رسول خدا(ص) و یاران با وفایش در مدینه تشکیل شد.
آن حضرت با تلاشهاى طاقتفرسا، تحمل سختیها و شکنجهها، شرح صدر، اخلاقى کریمانه و تبلیغ درست اسلام از مردم عصر جاهلیت، انسانهایى ساخت که در وحدت و یکدلىو ارزشهاى انسانى به قلّه کمال رسیدند. پیغمبر اکرم(ص) در میان آنان عقد اخوت برقرار کرد و آنان بر اساس این پیمان در عرصههاى گوناگون، حماسه آفریدند. قرآن کریم در مواردى بسیار آن روح برادرى و اتحاد را به تصویر کشیده و ستوده است، از جمله همدلى و برادرى انصار را نسبت به مهاجرین تبیین و از آنان به عنوان مؤمنان واقعى یاد کرده «...وَالَّذینَ اوَوْا وَ نَصَرُوا اُولئِکَ هُمُ الْمُوْمِنُونَ حَقّاً... » و اوج این همدلى و ایثارگرى را با بیان آیه شریفه «وَ یُؤْثِرُونَ عَلى اَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ» ترسیم نموده است.
یگانگى و وحدت مسلمانان به حدى رسید که در عرصههاى نبرد با دشمنان از آنان سدّى آهنین و «بنیانى مرصوص» ساخت و روز به روز بر اقتدارشان افزود و به جامعهاىمستقل تبدیل کرد که مایه شگفتى جهانیان گردید. قرآن، تابلویى گویا از این جامعه ایدهآلرا در آخرین آیه سوره فتح به تصویر کشیده و وحدت آنان در برابر دشمنان و همدلى آنان را با یکدیگر با «اَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ» مىستاید و از شگفتزدگى جهانیان با تمثیلىدلنشین از کتاب انجیل پرده برمىدارد: وَمَثَلُهُمْ فِی الْإِنجِیلِ کَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْئَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ یُعْجِبُ الزُّرَّاعَلِیَغِیظَ بِهِمُ الْکُفَّارَ . توصیف آنان در انجیل همانند زراعتى است که جوانههاى خود را خارج ساخته، سپس بهتقویت آن پرداخته تا محکم شده و بر پاى خود ایستاده است و به قدرى نمو و رشد کرده کهزارعان را به شگفتى وا مىدارد؛ این براى آن است که کافران را به خشم آورد!
رسول خدا(ص) براى حفظ این اقتدار و استقلال اسلامى و تقویت هر چه بیشتر اتحاد و همبستگی مسلمانان، با پیشبینى اختلافات و درگیری هاى پس از خود، همواره مسلمانان را به«توسعه اکبر» و مبارزه با عوامل پراکندگى فراخوانده است تا در عرصههاى اجتماعى ازموضع حق نلغزند و یگانگى خویش را خدشهدار نسازند.
با توجه به آنچه از مفاهیم توسعه برمی آید این است که؛ برای تحقق اهداف و پیروزی حق علیه باطل، کلیه نیروها باید اتحادی یکپارچه و عزمی راسخ داشته باشند. اتحاد شرط اساسی در پیروزی است. همچنین عدالت که از دستاوردهای اساسی توسعه اقتصادی است، زمانی تحقق مییابد که آحاد مردم در پی تحقق عدالت باشند و حتی پیامبران نیز در صورت عدم همکاری امت قادر به تحقق عدالت نیستند. لذا اگر همه مردم بر تلاش و توسعه اقتصادی تاکید کنند عدالت محقق میشود.
«توسعه اقتصادی» با اهميت و جامعيتي که دارد ميتواند هدف مشترکي براي همه قشرها و گروهها شود و در جلب توجه مردم و تمام ملت براي رسيدن به آن هدف، موثر واقع شود. اسلام دین وحدت، تعامل و همبستگی بین مسلمین مخصوصاً کارگزاران است که فقط با این خصوصیت است که اسلام با قدرت و عظمت پیش میرود اما با نزاع و اختلاف است که هیبت و قدرت مسلمین ضعیف شده و نمی تواند کارایی لازم را داشته باشد.
وحدت لازمه توسعه است، به ويژه وحدت بين ارکان حکومتي يعني مجلس، دولت، قوه قضائيه و ساير دستگاه ها که بايد تلاش مضاعف داشته باشند و از مسائل اختلافي پرهيز و زمينه هايي که موجب اختلاف مي شود را برطرف کنند. اگر در مسیر توسعه توان ما متفرق باشد پيروزي ممکن نيست. لذا همه بايد دست به دست هم بدهند و تلاش کنند تا استعداد و فرصتهاي اقتصادي کشور متبلور و از سوي ديگر کاستیهايي که در حوزه اقتصادي وجود دارد رفع شود. در این راستا ذکر چند نکته ضروری میباشد:
1. اسلام به اتحاد و انسجام جامعه اسلامى بسیار اهمیت داده و مسلمانان را به آن فراخوانده است.
2. جامعه نبوى نمونهاى از جامعه متحد و منسجم است که قرآن کریم از فضاى حاکم برآنان به «رحماء بینهم» تعبیر آورده است.
3. اختلاف و تفرقه عوامل مختلفى دارد که ناپاکى درون، دنیا دوستى، حبّ نفس والقاءات شیطانى از آن جمله است.
4. تلاش برای توسعه اقتصادی را مىتوان یکى از عوامل وحدت آفرین بر شمرد و نقش آن در وحدت آفرینى را در ایجاد وحدت و یگانگى همبستگی پالیسی های توسعه اقتصادی دانست.
کسانی که به دنبال ایجاد تفرقه و اختلاف افکنی هستند اگر خودشان هم عامل بیگانه نباشد، کاری را انجام می دهند که خواسته و آرزوی بیگانه است. لذا هر مسئولی باید جايگاه خود را در گسترده توسعه اقتصادی تشخيص داده و متناسب با آن به وظيفه خود عمل کند. بنابر این آحاد ملت به ويژه متخصصان و صاحب نظران اقتصادي و همه کساني که به نحوي ميتوانند در فرهنگ سازي در جامعه موثر باشند، تبيين و تشريح اين امر مهم را وظيفه خود بدانند و با انواع بيانها و شيوهها و ابزارها حرکت مردم را در «توسعه اقتصادي» تسريع و تصحيح کنند.
همبستگی و اتحاد بین اقوام مختلف افغانستان مخصوصاً اتحاد بین مذاهب، تنها مسیر توسعه سریع افغانستان است. پالیسی های اقتصادی تنها در صورتی که اتحاد و همبستگی ملی برقرار باشد می تواند اجرا شود و موثر باشد. به عبارتی افغانستان، هرگز روی توسعه و پیشرفت اقتصادی و رفاع اقتصادی را نخواهد دید مگر آنکه همبستگی ملی و مذهبی ایجاد شود. امروز هم جامعه ما وارد صحنه جدیدی از تاریخ سیاسی خود شده است و آن دوره انتخابات ریاست جمهوری می باشد. این انتخابات محفلی برای آزمودن همبستگی ملی برای رسیدن به بلوغ مدنی، مذهبی و اقتصادی است. اگر این بلوغ ایجاد شود؛ جامعه افغانستان وارد مرحله جدیدی در تاریخ توسعه خود خواهد شد.
دیدگاه شما