صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

پیام اقتصاد برد ـ برد سفر رئیس جمهور غنی به پاکستان

-

پیام اقتصاد برد ـ برد سفر رئیس جمهور غنی به پاکستان

روابط موفق منطقهای و بینالمللی از جمله مؤلفههای موفقیت کشورهاست. یکی از کشورهای همسایه ما که ارتباط و نحوه تعامل دولتها با همدیگر و همچنین ارتباط مردمی دو سوی مرزهای آن اهمیت مضاعف دارد، رابطه افغانستان با پاکستان یا بالعکس است. زیرا به دلایلی، حکومتهای دو کشور از گذشته تا کنون مسیر پر پیچ و خم و فراز و فرود فروانی را در مقوله ارتباط دو کشور همسایه و گاه هم سرنوشت، سپری کرده است. تحول در ارتباط میان دو کشور گاه بسیار عاطفی اما برخوردار از فاکتورهای سیاسی بوده است و گاه تنش آلود بوده و دارای چالشهای پرشمار مرزی، سیاسی و اجتماعی. 
در دوره حامد کرزی رئیس جمهور پیشین وی 20 بار به پاکستان سفر کرد اما در این راه موفقیت چندانی نصیب ایشان و افغانستان نشد. در دوره رئیس جمهور غنی که این دومین سفر ایشان در طی 5 سال گذشته به پاکستان است، برداشتهای مختلف و پیامهای متفاوتی از سفر وی وجود دارد.
سفر اخیر رئیس جمهور به پاکستان با چهار پیام روشن و متفاوت همراه بود. 1- صلح و پیامدهای منطقهای آن، 2- بحث تأمین امنیت در مرزها و داخل مرزهای دو کشور و تروریزم سازمان یافته، 3- اتصال منطقهای و ترانزیتی و 4- سهولت در تجارت دو جانبه و چند جانبه منطقهای و بینالمللی و به وجود آوردن اقتصاد برد ـ برد.
هرچند دو کشور منافع بسیار گسترده و فرصتهای طلایی به خصوص در حوزه اقتصادی و بازرگانی دارند، لیکن گاه این مسایل تحتالشعاع مسایل سیاسی و امنیتی قرار میگیرد. فراز و فرود در ارتباط میان دو کشور و متهم بودن پاکستان به حمایت صریح و همه جانبه از طالبان و برخی از گروههای تروریستی دیگر، فرصتهای موجود را تاکنون در هالۀ از ابهام قرار داده است. 
در این مقاله کوتاه دو پیام عمده و اساسی معطوف به روابط دو کشور در آینده را، مورد توجه قرار خواهیم داد. هرچند دو پیام و هدف دیگر یعنی صلح و پیامدهای آن و مسایل امنیتی در جای خود بسیار مهم است و بنیادی لیکن در این نوشته کوتاه از نگاه اقتصادی، تجاری، ترانزیت، ارتباطات منطقهای و افزایش تبادلات بازرگانی مورد توجه ما خواهد بود.  
یک. اتصال منطقهای و ایجاد سهولت تراتزیتی: باتوجه به موقعیت ژئوپولیتیکی کشورهای افغانستان و پاکستان، ژئواکونومیک این کشورها در حال برجسته شدن است. در حال حاضر چندین پروژه منطقهای منافع دو کشور را به هم گره زده است و در صورت که تصمیم گیرندگان در دو کشور بخشهای سیاسی و اقتصادی باشند نه بخشهای امنیتی و استخباراتی، راه همکاری متقابل و دو جانبه است که منافع دو کشور را تأمین خواهد کرد. یکی از پروژههای اساسی که میتواند باعث تأمین منافع مشترک چهار کشور منطقه؛ ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هندوستان شود، پروژه بزرگ لین گاز تاپی است. این پروژه که در حال تطبیق در بخشهای از افغانستان است نیازمند همکاری دومدار و سالم منطقهای از جمله میان پاکستان و افغانستان میباشد. دومین پروژه که در این قسمت از اهمیت زیادی برای دو کشور برخوردار میباشد، مسیر ترانزیتی انرژی برق از آسیای میانه به پاکستان از طریق افغانستان میباشد. در حال حاضر دو لین برق بناست که انرژی مورد نیاز پاکستان را از طریق افغانستان توسط لین برق کاسا 1000 از قرغیزستان ـ تاجیکستان ـ افغانستان به پاکستان و لین برق 500 کیلوولت ترکمنستان از مسیر حوزه جنوب غرب افغانستان به پاکستان از مسیر لین گاز تاپی انتقال دهد. پاکستان در حال حاضر به تأمین انرژی مورد نیاز خود سخت نیازمند است و این نیازمندی باعث ارتقای جایگاه افغانستان و امنیت آن برای پاکستان در حال و آینده شده است.
دو. تجارت و دادوستد منطقهای: دومین عامل مهم در همگرایی منطقهای از لحاظ اقتصاد سیاسی، تجارت میان دو کشور و از طریق دو کشور به سایر نقاط جهان است. در بخش تجارت و ترانزیت کالا هردو کشور به بازارهای منطقه و بازار همدیگر ضرورت دارد. افغانستان از مدتها است که در صدد این فرصت است تا مسیر برای لاریهای کالاهای تجاری تاجران افغانستان به بنادر و مرزهای هند باز شود. هم چنین پاکستان انتظار دارد تا بتواند به بازارهای کشورهای آسیای میانه و مشترکالمنافع از طریق مسیر ترانزیتی افغانستان دسترسی داشته باشد. این کارها و تحولات زمانی ممکن است که هر دو کشور در مطابقت به قوانین تجارتی، تهدیدها و موانع را شناسایی نموده و برای بر طرف کردن آن هماهنگی ایجاد نموده و فرصتها را برای دسترسی به بازارهای منطقه فراهم کنند. هردو کشور ظرفیتهای عظیم در بخش واردات و صادرات دارند و این ظرفیتها در صورت عملی خواهد شد که موانع و چالشهای موجود پس از شناسایی بر طرف گردد. لیکن تا کنون چنین کاری انجام نشده است و هر دو کشور به صورت گسترده به بازارهای همدیگر دسترسی ندارند.
روزگاری تنها مسیر پاکستان (بندر کراچی) راه انحصاری تاجران افغانستان با دنیای خارج بود و هم چنین بازارهای افغانستان در اختیار محصولات تولیدی پاکستان، این امر باعث شده بود که پاکستان به افغانستان به عنوان یک بازار مصرفی یکجانبه نگاه کند نه شریک تجاری از این رو بدون تعادل رفتاری در بخش تجاری، برای تاجران افغانستان از ایجاد هر نوع سهولت خودداری میکرد بلکه در برخی موارد موانع پرشماری به وجود میآورد. باتوجه به تعدد مسیرهای تجاری افغانستان؛ از تجارت با کشورهای آسیای میانه گرفته تا ایجاد بندر ترانزیتی چهابهار، ایجاد مسیر تجاری ـ ترانزیتی لاجورد باعث شده است یک بیلانس در این بخش به وجود بیاید. از سوی دیگر پاکستان برای دسترسی به بازار آسیای میانه نیازمند این است که محمولههای تجاری این کشور از مسیر افغانستان انتقال داده شود. موارد فوق میبایست باعث شده باشد که نگاه پاکستان به افغانستان به یک شریک مهم تجاری منطقه ای تبدیل شود و بر بنیاد اقتصاد برد ـ برد منافع مشترک تعریف گردد در غیر این صورت منافع هر دو کشور با چالش مواجه خواهد شد.   
درکنار بحث روی اتصال منطقهای و تجارت موضوع مهم دیگر امنیت است. رئیس جمهور غنی قبلا نیز به این مهم تاکید کرده بود که افغانستان و پاکستان نباید اسیر گذشتهها شوند. باید به منافع جمعی و ملی هردو کشور معطوف به آینده نگاه شود. به هر پیمانه که در منطقه ثبات تأمین گردد، به همان میزان میتوان شاهد رشد و شکوفایی در وضعیت اقتصادی هر دو کشور بود. اما متاسفانه تأثیرات جنگ و پیامدهای منفی آن سبب شده تا هردو کشور به این مهم دست نیابند.
بنابراین برای رسیدن به رفاه جمعی در دو کشور و تقویت اقتصاد و تجارت منطقهای دو عامل اتصال منطقهای و تجارت دو سویه بر بنیاد منافع مشترک و برد برد ضروری میباشد و رئیس جمهور غنی و همچنین صدر اعظم پاکستان به خوبی به این مسأله واقف هستند و بر ان تأکید ورزیدند.

دیدگاه شما