هرچند در دنياي سياست هنوز هم بيشترين تعداد دولتمردان و قانون‌گذاران، به مردان اختصاص دارد و در زندگي اقتصادي نيز مردان مديريت‌ها را در دست داشته و پردرآمد‌ترين مشاغل نيز در اختيار آنها است؛ اما در مقابل، اين زنان هستند كه بيشترين سهم از مشاغل بدون حقوق دنيا را در اختيار دارند. لیکن بايد گفت كه اكنون همه چيز در حال تغيير است. در حال حاضر، سهم زنان از كل نيروي كار جهان بسيار بيشتر از سهم آنها در قرن گذشته است. در برخي از كشورها نيز اين زنان هستند كه اكثريت را در اختيار دارند.
زنان افغانستانی می توانند در اقتصاد خانواده و جامعه در سطح کلان جامعه، نقش اساسی و محوری داشته باشند. آن‌ها به عنوان عامل نیروی کیفی کار در جریان بهره وری و تولید ناخالص ملی ایفای نقش می کنند و نقش مؤثر و کلیدی در سلامت جامعه، پرورش نیروهای فعال و مولد در رشد و توسعه ی اقتصادی اجتماع دارند و بدون مناقشه در این سازمان دهی و مدیریت اقتصادی نقش کلیدی دارند. با مدیریت صحیح آنان، توازن بین تولید و مصرف فراهم می آید و با برنامه ریزی و اجرای صحیح آن، رشد و توسعه ی اقتصاد خانواده محقق می گردد.
در این میان خیلی‌ها این سوال را مطرح می کنند که؛ چه نیازی به حضور زنان افغانستانی در فعالیت‌های اقتصادی جامعه است؟ یا انگیزه‌های مشارکت اقتصادی زنان افغانستان چیست؟ در پاسخ باید خاطر نشان کرد که؛ مشارکت زنان در بازار کار، ناشی از انگیزه‌های متفاوتی است که در جوامع گوناگون گاه مشترک و گاه متضادند. صاحب نظران دو انگیزه روانی و اقتصادی را در اشتغال زنان مهم و مؤثر می دانند که با توجه به فرهنگ، سطح سواد و طبقه‌ی اجتماعی متغیر است. در ذیل انگیزه‌های اشتغال زنان نامبرده شده است:
انگیزه اقتصادی: بر اساس مطالعه‌ها و پژوهش‌های انجام شده، مهم ترین و شایع ترین دلیل اشتغال زنان نه تنها در افغانستان، بلکه در کل جوامع، عامل اقتصادی است. کمک به بهبود وضع مالی، به خصوص در طبقه‌های کم درآمد و متوسـط که ناشی از بالا بـودن هزینه زندگی، تنوع نیازهـا و خواسته‌های خانواده است، زنان را به شغل خارج از خانه وا می دارد. شرایط سخت اقتصادی در خانواده‌ها، زن را خواسته یا ناخواسته آماده ی هرگونه همکاری با همسر در جهت پرکردن خلأهای مادی می کند؛ به طوری که هر شغلی را ولو سخت و یا به دست مزد کم می پذیرد. این وضعیت در مورد زنان سرپرست خانواده اعم از زنان بیوه و یا زنانی که شوهر از کارافتاده دارند و هم چنین مبتلایان به پدیده ی تلخ طلاق که ممکن است چندین فرزند را تحت تکفل خویش داشته باشند، شدت بیش تری می یابد.
استقلال طلبی: گسترش ارتباط‌های اجتماعی و کسب استقلال مالی، بسیاری از زنان را راهی بازار می کند. آن‌ها نه از سر نیاز، بلکه به این تصور که نباید از مردان عقب بمانند و با داشتن حقوق، سرمایه و پس انداز می توان به استقلال رسید، به دنبال مشاغل گوناگون می روند. این دسته از زنان فکر می کنند مردان به دلیل شغل و درآمد حاصله از آن صاحب اقتدار و قیمومیت بر خانواده اند و هماوردی با آن‌ها زمانی است که زن نیز شاغل بوده و با توان مادی در ریاست بر خانواده شریک گردد.
کسب منزلت اجتماعی: تحقیق‌ها در این زمینه نشان می دهد که حضور در اجتماع و کسب منزلت و آگاهی اجتماعی انگیزه ی مهمی در اشتغال زنان به کار است. میل به کسب هویت، خاصه زمانی که توانایی‌ها و قابلیت‌های فرد برای مطرح کردنش در حد پایینی است زن را به کار در خارج از خانه می کشاند تا بدین وسیله از او چهره ای مؤثر و اجتماعی بر جای گذارد.
البته ممکن است در بعضی موارد، اشتغال زنان دارای انگیزه‌های دیگری نیز باشد. حال که این انگیزه‌ها معلوم گشت باید دانست که؛ زنان افغانستان در شانزده سال اخیر که از عمر نظام سیاسی جدید می‌گذرد، دوشادوش مردان این کشور به رشد و توسعه افغانستان سهم گرفته اند. زنان شاغل افغانستان با داشتن نگاهی مبتکرانه و خلاق و برخوردار از مهارت‌های مختلف در کنار تربیت اولاد صالح و زندی شخصی، به عنوان فعال اقتصادی می تواند هم دوش مردان بار سنگین فشارهای اقتصادی را کم نماید.
زنان تجارت پیشه و اقتصادی افغانستان، با مهارت‌های خانگی و فنی و حتی صنعتی خود می توانند اشتغال زایی نمایند و شغل‌های جدید کوچک و بزرگ را ایجاد نمایند. بیشتر زنان افغانستان می توانند در بخش‌های فرش، ساختمانی، میوه خشک، آموزش، صحت، کارگاه‌های تولیدی، صنایع دستی، خدمات مسافرتی، صادرات، واردات، خرده فروشی و خدمات رسانی فعالیت نمایند و با سرمایه گذاری در این بخش‌ها نه تنها خود بلکه خانواده‌ها و مردان خود را نیز بکار گیرند و زمینه امرار معاش بالاتر را برای هم فراهم نمایند.
در افغانستان یکی از نهادهایی که از امر اشتغال زنان حمایت می کند «اتاق تجارت و صنایع زنان افغانستان» است. طبق گزارشات این دفتر؛ از بخش‌های مختلفی که زنان تاجر افغانستان روی آن تمرکز کرده اند، صنایع دستی به تعداد 370 مورد سرمایه گذاری بالاترین سرمایه گذار را دارد. کارگاه‌های تولیدی با ۱۱۲ مورد و فعالیت‌های آموزشی با ۱۱۰ مورد، به ترتیب دومین و سومین جایگاه را در میان سرمایه گذاری‌های زنان افغانستان را دارا اند. خدمات مسافرتی با ۵ مورد سرمایه گذاری هم کم‌ترین سرمایه گذار را به خود اختصاص داده است.
به علت مشکلات بانکی در تامین مالی سرمایه‌های خُرد زنان افغانستان برای راه اندازی کسب و کار و کارآفرینی‌های کوچک و بزرگ، این نوع تامین مالی توسط بانک کمترین مقدار را داشته و در مرحله آخر قرار دارد. لذا زنان فعال اقتصادی در مرحله نخست با استفاده از پس اندازهای شخصی و خانوادگی و قرضه‌های خویشاوندان به کسب و کار و فعالیت اقتصادی پرداخته اند و از منافع آن به بازپرداخت قرض‌ها پرداخته اند.
زنان اقغانستان همواره در طول تاریخ بخصوص در دوره جدید کشور هم دوش بامردان جامعه با تحمل بیشترین محرومیت‌ها و حقوق‌ها مشکلات اقتصادی را تحمل کرده اند و برای بهبود معاش خانواده و سطح رفاه اطرافیان و جامعه خود تلاش کرده اند. در این میان مهم این است که باید سازمان‌ها و نهادهای مردمی و دولتی و بین‌المللی نظاره‌گر این تلاش‌ها باشند تا مبادا حقوق زنان افغانستان تاراج تجار بزرگ گردند و دستمزد دست این زنان پینه بسته در بازی‌های سیاسی به ناحق خورده شود.