صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

آزادی مطبوعات از نگاه حکومت افغانستان

-

آزادی مطبوعات از نگاه حکومت افغانستان بیانیه استاد سرور دانش معاون دوم رئیس جمهور در مراسم گرامیداشت از روز جهانی آزادی مطبوعات(کابل- سفارت بریتانیا- 11 ثور 1398- اول می 2019)

مهمانان عالیقدر، آقای جیلز لور (Mr. Giles lever ) شارژدافر محترم سفارت بریتانیا در کابل، دیپلماتها، شخصیتهای دولتی و غیر دولتی، اصحاب رسانه و نهادهای رسانه ای و خبرنگاری، خانم ها و آقایان! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته.
در ابتدا روز جهانی آزادی مطبوعات را به همه رسانهها و خبرنگاران در سطح جهان و مخصوصا به خبرنگاران فداکار و شجاع افغانستان تبریک میگویم و از سفارت بریتانیا در کابل تشکر میکنم که به این مناسبت این محفل با شکوه را برگزار کرده است. برگزاری این محفل در واقع حمایت از آزادی بیان در افغانستان و احترام به خبرنگاران و رسانههای افغانستان است.
لازم است در آغاز از سازمان با افتخار یونسکو که یک سازمان جهانی علمی، آموزشی و فرهنگی است نیز تشکر کنم که در سوم ماه می 1991 اعلامیه ای را در باره «ارتقای آزادی مطبوعات در دنیا» در شهر ویندهوک پایتخت نامیبیا به تصویب رسانید و از مجمع عمومی سازمان ملل متحد تقاضا کرد که این روز به نام روز آزادی مطبوعات نامیده شود و مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز در ۲۰ دسامبر ۱۹۹۳ میلادی در چهل و هشتمین اجلاس خود طی مصوبه ۴۳۲/۴۸، روز سوم ماه می هر سال را بهعنوان «روز جهانی آزادی مطبوعات» اعلام کرد و بعد از آن هر ساله از این روز در سرتاسر جهان گرامیداشت به عمل میآید.
همچنین در ابتدای سخن گرامی میدارم مقام بلند همه مبارزان راه آزادی مخصوصا خبرنگاران هموطن خود را که در طول این سالهای درد و رنج و مبارزه، در راه آزادی بیان و اطلاع رسانی به مردم مبارزه کردند و جانهای شیرین خود را در این راه قربانی ساختند مخصوصا ده تن خبرنگاری که در دهم ثور سال گذشته در یک حمله انتحاری در منطقه شش درک کابل جان باختند و دیروز از اولین سالگرد شهادت آنان تجلیل به عمل آمد. یاد همه شهدای راه آزادی بیان و شهدای نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان گرامی باد!
امروز اول ماه می (11 ثور) روز جهانی کارگر است. کارگران در سطح جهان زحمت کش ترین طبقه و شریف ترین انسانها هستند و چرخ عظیم تولید و صنعت و ترقی و سازندگی به دست توانمند آنان میچرخد. این روز را به همه کارگران جهان مخصوصا به کارکنان، کارگران و کارآفرینان افغانستان تبریک میگویم.
 حضار گرامی!
رسانه گری یک نوع مبارزه در راه آزادی و دموکراسی است:
رسانه گری در عین این که یک کار مقدس است و هدف از آن اعتلای فکری و فرهنگی جامعه و بلند رفتن میزان دانایی و آگاهی مردم است، یک نوع مبارزه سخت سیاسی نیز هست. به همین جهت اکثر مبارزان دنیا خود رسانه گر و اهل مطبوعات بوده اند و یا اکثر ژورنالیستها در حقیقت مبارزان سیاسی نیز بوده اند که در راه اهداف بلند انسانی مخصوصا برای آزادی سیاسی و آزادی بیان مبارزه کردند و چه بسا جان خود را در این راه از دست دادند.
آزادی بیان نماد وجود دموکراسی و آزادی در جامعه است. نقطه مقابل آزادی، استبداد و خودکامگی است. نظامهای دیکتاتوری و خودکامه به هیچ صورت آزادی را بر نمیتابند و آن را مغایر اقتدار و حاکمیت خود میپندارند. دانشمندان حقوق و سیاست گفته اند که وجود دموکراسی در یک جامعه هفت شرط دارد؛ یعنی هفت موضوع، شرایط ضروری برای انتقال از جامعه اقتدارگرا به جامعه دموکراتیک است که در میان این هفت شرط مهم ترین آنها آزادی بیان است؛ یعنی این که تمام شهروندان حق داشته باشند که در مورد مسایل سیاسی نظریات خود را آزادانه و بدون ترس از مجازات ابراز نمایند و واقعا اگر آزادی بیان نباشد، انتخابات عادلانه و منصفانه و آزادی در رأی دادن و کاندید شدن هم وجود نخواهد داشت و همچنین اگر آزادی بیان نباشد، زمینه فعالیت آزاد سیاسی و تأسیس احزاب و سازمان های سیاسی هم فراهم نمی شود.
آزادی بیان در افغانستان:
آزادی بیان در افغانستان نیز فراز و فرودهای زیاد و مسیر پرپیچ و خمی داشته است. در گذشتههای دورتر خبرنگاران افغانستان در خط مقدم صفوف مبارزات سیاسی قرار داشتند و در اصلاحات سیاسی و فرهنگی نقش بارز داشتند و به همین جهت در تاریخ مطبوعات افغانستان ما سه مقطع طلایی برای آزادی بیان و رشد رسانهها داریم. این هر سه مقطع تاریخی در حقیقت دورههای رشد دموکراسی و آزادی و اصلاحات فرهنگی و اجتماعی در افغانستان است. این سه دوره عبارتند از: دهه حکومت امیر امان الله خان از 1298 الی 1307 و دهه قانون اساسی در دوره سلطنت ظاهر شاه از سال 42 تا 52 و سوم هم دوره 18 سال اخیر.
بعد از جریده شمس النهار در دوره امیرشیرعلی خان، دومین جریده به نام سراج الاخبار در دوره امیر حبیب الله خان به مدیریت مولوی عبدالرؤف قندهاری تأسیس شد و به تاریخ 15 ذی قعده 1323 هجری قمری (11 جنوری 1906) اولین و آخرین شماره آن نشر گردید و برای مدتی متوقف شد و سپس از سال 1290 شمسی مجددا تحت مدیریت محمود طرزی آغاز به کار کرد و آخرین شماره آن به تاریخ 27 قوس 1297 نشر گردید و باز هم متوقف شد. این وقفهها نشانه فشارها و مشکلات سیاسی موجود در نظام سیاسی کشور بود. در دوره امیر امان الله خان برای اولین بار به تاریخ 10 جدی 1303 قانون مطبوعات به نام «نظامنامه مطبوعات» در 18 ماده به تصویب رسید و در حدود بیش از 20 جریده و نشریه آغاز به کار کرد و مهم تر از همه در سال 1306 رادیوی افغانستان تأسیس و شروع به فعالیت کرد که اکنون نود و دو سال از عمر آن می گذرد. روزنامه انیس یکی از قدیمی ترین روزنامه های افغانستان نیز در 15 ثور 1306 یعنی در سال تأسیس رادیو به مسئولیت غلام محی الدین انیس آغاز به کار کرد. غلام محی الدین انیس از رسانه گران با اعتبار کشور و از مبارزان راه آزادی است که بعد از سقوط دولت امان الله خان به جرم آزادیخواهی به زندان افتاد و در سال 1317 جان باخت و بعد از او سرور جویا مسئولیت انیس را به عهده گرفت که او هم از مبارزان سیاسی و آزادیخواه بود که در سال 1327 به خاطر فعالیتهای سیاسی به زندان افتاد و بعد در جدی 1340 درگذشت.
ما در شرایط کنونی افغانستان نیز در صف مبارزه قرار داریم؛ مبارزه با افراط گرایی، مبارزه با تحجر و تعصب و مبارزه با تروریزم و همه اینها دشمنان آزادی بیان هستند. در خط مقدم این مبارزه طاقت فرسا خبرنگاران ما قرار دارند و از این رو هم خبرنگاران ما باید وضعیت دشوار و مسئولیت سنگین خود را درک کنند و هم ما به خبرنگاران خود به عنوان سنگرداران و مبارزان راه آزادی احترام بگذاریم. سال گذشته متأسفانه خطرناک ترین سال برای افغانستان بود که تعداد 20 تن از خبرنگاران و کارکنان رسانه ای ما قربانی شدند و موارد زیاد دیگر تهدید و خشونت علیه خبرنگاران را نیز شاهد بودیم.
مشکلات مطبوعات و خبرنگاران در افغانستان:
مطبوعات و خبرنگاران ما اکنون نیز با مشکلات زیادی مواجه هستند که در رأس آنها میتوان از چهار چالش عمده نام برد: چالش خشونت و ناامنی در رأس همه مشکلات قرار دارد که به طور عمده از جانب جنگجویان مخالف و تروریستها اعمال میشود و گاهی هم از جانب نیروهای دولتی و همکاران بین المللی و همچنین مشکلات ناشی از دسترسی به اطلاعات که بیشتر مربوط به جانب حکومت است و سوم مشکلات اقتصادی رسانهها است و چهارم هم امتیازات و حقوق قانونی خبرنگاران است که از جانب مالکان رسانهها رعایت نمیشود.
موقف دولت افغانستان در مورد آزادی بیان و مطبوعات:
اما در کنار همه این مشکلات، حکومت افغانستان هیچ گاه به طور عمدی موقف منفی در قبال آزادی بیان نداشته است. ما منکر برخی از کاستیها در این مورد و یا برخوردهای نادرست برخی از نهادها یا افراد دولتی نیستیم اما از نگاه پالیسیها و رویکردهای اصلی و اجراآت رسمی همواره طرفدار جدی آزادی بیان و رشد رسانهها بوده ایم.
تلاشها و اقدامات حکومت افغانستان را در این رابطه فهرست وار بیان می کنم:
1. روند تکاملی و سازنده قانونگذاری و تصویب قوانین و مقرره های مناسب در حمایت از آزادی بیان وبهبود وضعیت رسانه ها؛
2. تأسیس کمیته مشترک مصونیت حکومت و خبرنگاران برای تعقیب قضایای خشونت علیه خبرنگاران و فراهم کردن فضای مصون تر و حمایت از حقوق خبرنگاران؛
3. حمایت از صندوق حمایت از خبرنگاران و تقویت آن و ایجاد برخی از تسهیلات مالی دیگر در فعالیت های رسانه های خصوصی؛
4. تصویب قانون دسترسی به اطلاعات و تأسیس کمیسیون مستقل دسترسی به اطلاعات.
اما مهم تر از همه این است که حکومت افغانستان در حمایت از آزادی بیان و حمایت از رسانههای آزاد همچنان قاطع و استوار است. حکومت در طول این سالها نه مطبوعات را تحت سانسور گرفته و نه کسی را به خاطر اظهار نظر تحت تعقیب قرار داده است و از سوی دیگر تمام رسانههای ما با آزادی کامل، حکومت، نهادهای دولتی و دولتمردان به شمول رئیس جمهور را مورد شدید ترین نقدها قرار میدهند و هیچ کسی متعرض آن ها نیست.
ما بر این باوریم که آزادی بیان محصول مبارازت آزادیخواهانه مردم افغانستان است. اکنون همه ما مکلف هستیم از این دستاورد با افتخار حمایت کنیم. به همین جهت است که آزادی بیان در همه حالات حتی در سرنوشت ساز ترین موضوع یعنی مسأله صلح با مخالفان دولت، خط سرخ حکومت و مردم ما است و نباید به هیچ کس اجازه داده شود که به آزادیهای مردم و رسانهها تعرض صورت بگیرد و هیچ مصلحتی نباید سبب اهمال و بی توجهی در این زمینه شود. ما انتظار داریم نمایندگان مردم در لویه جرگه مشورتی صلح نیز که در همین روزها کار آن جریان دارد، بر این دستاورد بزرگ تأکید کنند و آن را جزء خطوط اساسی مردم در مصالحه بدانند.
البته باید یادآوری کنم که در این دستاورد بزرگ یعنی آزادی بیان در طول 18 سال گذشته جامعه جهانی هم در کنار دولت و مردم افغانستان بوده اند و همواره از ما در این مورد حمایت کرده اند و در حقیقت این، دستاورد مشترک ما است. بدین جهت ضمن تأکید بر تداوم این حمایتها و همکاریها، از همکاران بین المللی و مخصوصا کشور دوست بریتانیا، ، از جانب خود و دولت افغانستان صمیمانه تشکر می کنم.
در پایان یکبار دیگر روز آزادی مطبوعات را تبریک می گویم و خاطره تمام قربانیان راه آزادی بیان را گرامی می دارم.
تشکر از توجه شما 
السلام علیکم و رحمت الله و برکاته

دیدگاه شما