انسان براى زندگى اجتماعى خویش، نیازمند امنیت جسمى، روحى، اقتصادى و ... است . کودکان ‏نیزکه پایه و اساس رشد جسمى، عقلى و اجتماعى آنان، از همان سال هاى نخست زندگى، آغاز مى‏ شود، باتوجه به وضعیت‏ خاص آنان به لحاظ جسمى و روحى، نیاز به حمایت ها و مراقبت هاى ویژه‏ اى دارند . این‏ اقدامات باید مفهوم و قالب متناسبى یافته و با توجه به ناتوانى کودکان براى استیفاى مستقیم حقوق خویش، جنبه‏ هاى حمایتى وسیعى یابد؛ به گونه ‏اى که بزرگسالان، الزام ناشى از حمایت آنان‏ را کاملا احساس‏ کنند .توجه به حقوق کودک، فقط بحث جوامع امروزى نیست، بلکه در دین مبین اسلام هم نسبت‏ به حقوق کودک توجه شده است (احترام و تکریم کودک، پرهیز از خشونت و بدرفتارى با کودکان، رعایت عدالت و پرهیز از تبعیض و ... )
اطفال و کودکان از آن جهت که انسان است، از حقوق مساوی فردی، اجتماعی، اقتصادی و آموزشی با بزرگسالان برخورداراند، اما از آن ‎جایی که در دوران پراهمیت کودکی و نهایت آسیب‌پذیری قرار دارد، از حقوق بیشتری نسبت به بزرگسالان برخورداراند. از نظر حقوق بشری، والدین و دیگر افراد جامعه در قبال بقا، رشد، تربیت و مشارکت کودک، مسؤول و مکلف شناخته شده است.  چرا حقوق اطفال در طول چند سال گذشته با وجود همه کمک‌ها و تعهدات کلان برآورده نشده است، بر آورده نشدن حقوق اطفال دارای چه پیامدها و تبعاتی است؟ امسال روز جهانی کودک در حالی از سوی مقامات دولتی و غیر دولتی افغانستان تجلیل شد که هم اکنون تعداد زیادی از کودکان در خیابان‌ها و روی جاده های شهر و بخصوص شهر کابل دنبال بدست آرودن لقمه ای نان برای فامیل شان هستند. 
حضور پررنگ کودکان گدا در کوچه و بازار، کارکردن تعداد زیادی از کودکان در مکان های مختلف از کلینری موتر گرفته تا پلاستیک فروشی، کفاشی، دست فروشی، همه و همه از دنیای بسیار سخت و توان فرسای کودکان افغانستان خبر می دهد. شاید بعید باشد که چهره ی التماس گر کودکانی که کفش رنگ می‌کنند و در کنارشان کتاب های مکتب (مدرسه) شان قرار دارند به چشم شما نیامده باشد و در پهنای صورت این کودکان و در چشمان شان حس سنگینی دنیای شان را ندیده باشید. ممکن نیست که در شهر زیسته باشید و با کودکان پلاستیک فروش و تخم مرغ فروش برنخورده باشید که با هزار التماس از شما استدعا می کنند که یک پلاستیک یا یک تخم مرغ از او بخرید. صدایی:«خیر است کاکا جان، خاله جان، خوار جان  فقط یک تا بخر، پول نان ندارم، مادرم مریضی دارم و...» شاید روزها در عمق وجودتان پیچیده باشد و چشم شما به صورت های خاک آلود و وضعیت گرفته ی کودکان کارگر افتاده باشند. شاید رویدادها و روایت های بدتر از این ها را در زندگی کودکان شاهد بوده اید و یا باشید.  با توجه به واقعیت و وضعیت موجود کودکان در افغانستان، می توان گفت که کودکان افغانستان با سخت ترین، بدترین و ناگوارترین شرایط زندگی دست وپنجه نرم می کنند. بخشی اعظم این کودکان در همین سن کودکی رسالت نان آوری را به دوش دارند و از بام تا شام برای پیدا کردن نان جان می کنند. این دسته از کودکان پیش از بزرگ شدن و به بلوغ رسیدن، بار بزرگ و سنگین مسئولیت زندگی خانواده به دوش شان گذاشته شده اند. این کودکان نان آور با سخت ترین فشار و بدترین وضعیت در مکان های کار روبرو است. این کودکان در همه کارها حضور دارند و بالاتر از توان و ظرفیت شان زحمت می کشند.  به کارگیری کودکان درکارهای شاقه و سخت، بزرگترین آسیب جسمی و روانی به آنان وارد می کند. این فشارها چنان شدید است که در برخی کودکان به معیوب شدن و آسیب های شدیدی عضوی منجر می گردد. در برخی دیگر باعث سرخوردگی و خستگی روحی و روانی می شود. برخی اعظم از این کودکان چنان از زندگیشان به ستوه میآیند که آرزوی مردن میکنند.  شوربختانه باید گفت که برخی از کارفرمایان هیچ ملاحظهای در قسمت بهکارگیری کودکان در کارهای شاقه ندارند، برای آنان این مسئله مهم است که بتوانند نیروی کار ارزان استخدام کنند تا اینکه درآمد و سود زیاد داشته باشند، به اساس همین نگاه تجارتی است که کودکان بیشتر قربانی می شوند و بر آنان سخت ترین فشارهای کاری وارد می گردد؛ آنهم از طرف بزرگان.
دومین مسئله ی بسیار مهم و قابل توجه در اجتماع ما، خشونت بیش ازحد و روزافزون علیه کودکان است. این خشونت چنان وسیع و گسترده است که از نهاد خانواده ها گرفته تا مکتب، مکان کار و محیط های اجتماعی را در بر می گیرد. برخورد سخت و خشونت آمیز در بسیار از خانواده ها در قبال کودکان وجود دارد. پدران و مادران بدون اینکه متوجه پیامد و تأثیر این نوع برخوردها باشند، همیشه با جبر و زور با کودکان شان برخورد می کنند. این برخوردهای خشونت بار چنان تأثیری عمیق و ناگواری در ذهن و ضمیر کودکان برجا می گذارند که حتی تا دوران پیری و مرگ رهای شان نمی کنند. تحقیر کودکان و نادیده گرفتن شخصیت شان، زخمی در درون و روان شان ایجاد می کنند که هرگز در زندگی التیام پیدا نمی کنند. بدبختانه این نوع برخورد تحقیرآمیز با کودکان تقریباً در اکثر خانواده ها وجود دارد. این اولین آسیبی است که از طرف خانواده ها به کودکان وارد می گردد.  پس از نهاد خانواده، محیط مکتب است که متأسفانه وضعیت بدتر از خانه و خانواده دارد. محیط مکتب چنان فشار سخت و سنگین بالای کودکان وارد می کند که کودکان مکتب را به عنوان یک بار سنگین بر دوش شان احساس می نمایند. بار سنگینی که از دست آن هیچ جا فرار نمی توانند و سخت اذیت شان می کنند. نه از دوش شان دور انداخته می توانند و نه تحمل پذیر است. از یک طرف خانواده فشار می آورد و از طرف دیگر مکتب و محیط ناسالم مکتب. برخورد و تعامل معلم با کودکان بیشتر جبارانه و دیکتاتورانه است. ایجاد ترس و هراس در ذهن و ضمیر کودک بوسیله‌ی معلم اولین عنصر است که با پا گذاشتن کودک در محیط مکتب، اتفاق میافتد. در چنین وضعیتی مکتب نه تنها محیط مهر و کانون محبت نیست که هیچ، بلکه محیط شقاوت و مکان زندان گونه ی است که کودک خودش را در آن زندانی حس می کند.  در این دو نهاد بسیار مهم است که سخت ترین آسیب ها را کودک می بیند. این دو نهاد، محیط تربیتی کودک است که شخصیت کودک در این دو نهاد شکل می گیرد. افسوس مندانه باید گفت که با برخورد شقاوت بار که در این دو نهاد با کودکان وجود دارد، کودکان از حق تربیت سالم بهره مند نیستند. در مقدمه ی کنوانسيون حقوق کودک آمده است که:« کودک بايد در فضايي سرشار از خوشبختي، محبت و تفاهم بزرگ شود ». اما این چنین فضا در کشو ر ما برای کودکان دست نیافتنی و آرزوی بیش نیست. بهره کشی جنسی، تجاوز جنسی، خشونت جنسی و فشار جنسی بر کودکان نیز یکی از مسایل حاد امروز جامعه ی ما است. به اساس اطلاعات موجود که از مکان ها و نهادهای مختلف در دست است، کودکان با خشونت های جنسی بسیار زیادی روبرو است. این خشونت های جنسی از محیط مکتب گرفته تا محیط اجتماعی و محیط کار را شامل می شود. شکل بسیار فجیع و درعین حال گسترده ی آن را ما در رسم بسیار شرم آور «بچه بازی» شاهد بودیم و شاهد هستیم. همین حالا هم این مسئله بسیار زیاد رواج دارد. حتی برخی از کودکان به عنوان بازیچه ی جنسی خان، قومندان، رییس قبیله و دیگر افراد قرار می گیرند. کودکان که با این سرنوشت ناگوار روبرو است، همراه با حس حقارت و شرم بزرگ می شوند و آینده ی شان بسیار خطرناک است. حق تحصیل نیز موضوعی است که نیمی از کودکان افغانستان از آن محروم اند.
به اساس گزارش که چندی پیش نشر شد، نیمی از کودکان افغانستان، به آموزش دسترسی ندارند و از مکتب رفتن و درس خواندن محروم اند. درحالیکه آموزش و تحصیل اولین و مهم ترین مسئله ی زندگی یک کودک است.  جنگ های مداوم و گسترده در بسا نقاط افغانستان، انتحار و انفجار و کشتارهای دسته جمعی، روزبه روز باعث افزایش کودکان یتیم، معیوب و بی سرپرست می شوند. از طرف دیگر امکانات موردنیاز معیشتی برای این کودکان یتیم و بی سرپرست وجود ندارد، بنابراین بخشی از اعظم از کودکان یتیم و بی سرپرست، بی سرنوشت، خانه به دوش و سرگردان اند و درجاهای مختلف مورد بهره کشی قرار می گیرند.
در فرجام باید گفت که چالش های فرار راه کودکان افغانستان بسیار زیاد است. یکی از عوامل که باعث افزایش بدبختی کودکان شده است، نبود قانون کارا و جدی حمایت از کودکان است. درست است که قانون حمایت از کودک وجود دارد، اما این قانون نه کارا است، نه پیگیری می شود و نه نهاد تطبیق کننده آن را تطبیق می کند. به همین دلیل هرکس هر طور دلش خواست با کودکان برخورد می نماید. نه، جزا و مجازاتی وجود دارد و نه محکمه و قضا و مجرمی. اگر قانون حمایت از کودکان با قاطعیت تطبیق شود، بدون شک وضع و حال کودکان افغانستان بهتر می شود. درنهایت یک توقع از همه ی ما می رود و آن اینکه اگر دستی کودکی را نمی گیریم و دردش را مرهم نمی گذاریم، روی زخم هایش نمک نیندازیم و در تیره تر کردن شرایط زندگی کودکان سهم نگیریم.