بازار به انواع و اقسام مختلفی تعریف و تقسیم شده است که از آن جمله به ارائه چند نوع مهم آن می‌پردازیم. بازار محل یا مکانی است که خریداران و فروشندگان آزادانه با یکدیگر ملاقات نموده و مبادلات خویش را انجام می‌دهند. اصطلاحا بازار به محلی اطلاق می‌شود که در آن داد و ستد یک یا چند نوع کالا انجام می‌پذیرد. اقتصاددانان بازار را با توجه به رفتار و مواضعی که ممکن است فروشندگان اتخاذ کنند به چند بخش تقسیم کرده اند:
الف) بازار رقابت کامل: این بازار کاملآ غیر شخصی می‌باشد و رقابت شدید و سالم بین عرضه کنندگان در بازار وجود دارد. هیچ یک از بنگاه‌های تولیدی توان اثرگذاری بر قیمت بازار را ندارند و اصطلاحا قیمت پذیر اند. بازار رقابت کامل اگر شکل بگیرد به نفع مصرف کننده است و از سویی کارایی عوامل تولید را نیز حفظ می‌کند. مصرف کنندگان در این بازار مایحتاج خود را با نازل ترین قیمت و با بالاترین کیفیت خریداری می‌کنند. با حفظ کارایی در بخش‌های تولیدی اتلاف منابع صورت نمی‌گیرد و مدیران بنگاه‌ها تمام تلاش خود را در ارتقای بهره وری صرف می‌کنند. بازار رقابت کامل مبنای شکل گیری نظامی‌به عنوان نظام سرمایه داری یا نظام اقتصاد بازار گردیده است.
ب) بازار انحصار کامل: انحصار کامل به وجود می‌آید که فقط یک تولیدکننده در بازار حضور داشته باشد، جانشین نزدیکی برای کالای مورد فروش یافت نشود و انحصارگر به دلخواه خود قیمت تعیین کند. این بازار بدترین بازار برای مصرف کنندگان است. زیرا آن‌ها قدرت چانه زنی بر سر قیمت را ندارند. از سویی چون قدرت انتخاب وجود ندارد رضایت مصرف کنندگان از مصرف کالا کاهش می‌یابد.
ج) بازار رقابت انحصاری: در این بازار به خاطر اختلاف در محصول تولیدی فروشنده تا حدودی کنترل روی قیمت کالای مورد نظر داشته و از این جهت مواجه با تقاضای با شیب منفی است. در هر حال وجود تعداد زیادی جانشین نزدیک به هم به طور جدی قدرت انحصاری وی را محدود کرده و موجب می‌شود تقاضایش دارای کشش بالاتری باشد.
د) بازار انحصار چند جانبه: بازاری است که در آن چندین بنگاه کالایی همگن یا غیر همگن را به فروش برسانند. در این بازار مدل های مختلفی بر اساس رقابت، تبانی، رهبری و پیروی وجود دارد که مطابق با آن مکانیزم قیمت گذاری متفاوت خواهد بود.
موارد استفاده تیل
یکی از بازارهای پررونق در افغانستان بازار مواد سوختی است. بازار مواد سوختی شامل تیل، گاز، ذغال سنگ، چوب و حتی برق می‌گردد. در گذشته استفاده از تیل با منظورهای مختلفی همراه بود. مردم تیل را برای روشنایی، گرمای خانه، پخت و پز و سوخت وسایط نقلیه به کار می‌بردند ولی در حال حاضر به دلیل وجود برق، گاز و ذغال سنگ موارد استعمال تیل بیشتر به سوخت وسایط نقلیه بر می‌گردد. گرچه در موارد قطعی برق استفاده از جنراتورها برای روشنایی ادارات و خانه‌ها به تیل نیازمند است، ولی هزینه تیل از سبد مصرفی خانوارهای بدون وسایط نقلیه در حال حذف شدن می‌باشد. 
قیمت تیل در بازار افغانستان
در حالی که قیمت نفت در بازارهای جهانی در این دهه به پایین ‌ترین سطح خود رسیده است نرخ مواد نفتی در افغانستان سیر صعودی را می‌پیماید. طبق قانون اساسی اقتصاد افغانستان اقتصاد مارکت است. یعنی قیمت کالاها و خدمات در آن بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضای بازار تعیین می‌گردد. بازار مواد سوختی از این قاعده مستثنی نیست و نرخ مواد سوختی به خصوص تیل نیز به قضاوت بازار واگذار شده است. افغانستان تولید کننده مواد نفتی نیست و تقریباً همه ضرورت مواد نفتی خود را وارد می‌کند. از این رو نوسان قیمت جهانی نفت تاثیر مستقیم بر بازار مواد نفتی افغانستان دارد. بر علاوه چون ما یک کشور محاط به خشکه هستیم، قیمت ترانسپورت مواد نفتی ما هم فوق العاده بلند است. به طور مثال قیمت ترانسپورت یک تن مواد نفتی از تصفیه خانه ترکمن باشی در ترکمنستان تا کابل از راه حیرتان، تقریباً ٢۵۰دالر یا تقریباً ٢۵ در صد قیمت خرید آن تمام می‌شود.
وزارت تجارت می‌گوید عوامل متعددی سبب شده اند تا قیمت مواد نفتی کاهش پیدا نکند. افزایش تقاضا برای تیل یکی از دلایل افزایش قیمت‌ آن در بازار است و تلاش می‌شود تا با وارد کردن بیشتر تیل، توازن قیمت‌ها در بازار حفظ شود و از گران ‌فروشی‌ها جلوگیری گردد. این وزارت ادعا می‌کند، در روزهای آینده قیمت تیل پترول کاهش خواهد یافت. درست است که قیمت ‌نفت در بازارهای جهانی کاهش یافته ولی حکومت افغانستان مالیات ها و تعرفه ها را بر اساس نرخ قبلی از تاجران تیل اخذ می‌‌کند و این خود موجب افزایش یا حداقل ارزان نشدن قیمت تیل در بازار می‌باشد.
یکی دیگر از عوامل نوسانات رو به افزایش قیمت تیل کاهش ارزش افغانی خوانده می‌شود. یکی از مسئولین وزارت تجارت گفت "در کابل تیل به دالر، پوند و یورو فروخته نمی‌‌شود؛ پس شما به عنوان یک تاجر قادر به سنجش تفاوت‌ها باید باشد. ما تمام مسائل را مد نظر گرفته‌ایم و این تعهد را به مردم می‌دهیم که وزارت تجارت جلو خودسری‌ها در بازار ایستاده است".
اما مردم در کابل می‌‌گویند تجارت تیل در دست چند تن محدود از تاجرانی است که به صورت مافیایی کار می‌‌کنند و به صورت دلخواه قیمت مواد نفتی را به نفع خود در بازار کنترول می‌نمایند. این در حالی است که طبق اظهارات وزارت تجار نزدیک به 200 شرکت جواز واردات تیل را دارند و در قسمت توزیع با هم رقابت می‌‌کنند. طی هفته های گذشته قیمت یک لیتر تیل پترول در بازارهای افغانستان به 58 تا 60 افغانی رسید در حالی که به گفته خرده فروشان تیل، بر اساس نرخ تیل در بازار جهانی، یک لیتر تیل نباید از 40 افغانی بیشتر به فروش برسد. به دنبال اعتراض‌ها از افزایش بی ‌دلیل قیمت تیل، در روزهای جاری هر لیتر تیل پطرول به 51 تا 53 افغانی فروخته می‌شود. سخنگوی وزارت تجارت می‌‌گوید افزایش تقاضا وکمبود عرضه یکی از دلایل افزایش قیمت تیل طی هفته های گذشته بوده است و تلاش می‌‌شود تا با کشورهای بیشتری قرارداد واردات تیل امضا شود.
یکی از مباحث مربوط به بازار تیل، واگذاری آن به بخش خصوصی است. برخی از کارشناسان با توجه به حساسیت این کالا، مداخله دولت به عنوان یک رقیب را ضروری می‌دانند. زیرا با حضور دولت در بازار شرکت های بخش خصوصی نمی‌توانند بر سر تعیین نرخ تبانی کنند. شرکت هوایی آریانا و شرکت مخابراتی سلام از نمونه های موفق مداخله دولتی به حساب می‌آیند. در این راستا وزیر تجارت می‌گوید او طرفدار اقتصاد دولتی نیست اما مداخله حکومت از طریق تنظیم نرخ‌ها و وضع قوانین می‌تواند مشکل نوسانات شدید را تا حدی بر طرف نماید. به عنوان مثال دولت با توظیف یک تیم کارشناس می‌تواند نرخ عادلانه را تعیین و سپس آن را اعلان نماید. با این حال، از آن جایی که شرکت های فعال در صدور تیل در کشورهای همسایه عمدتا دولتی است، حضور دولت در کنار تاجران یک ضرورت است. دولت می‌تواند با چانه زنی سیاسی و اعمال نفوذ بر کشور مبداء از بروز تخلفات احتمالی جلوگیری نماید.
در کنار آن چه برشمردیم، کارشناسان و مقامات اتاق های تجارت افغانستان می‌گویند موجودیت فساد اداری و بوروکراسی نفس گیر، نبود قوانین موثر، عدم نظارت مستمر از قیمت تیل، کنترول بازار توسط افراد سودجو با کمک مقامات دولتی و قوماندان های محلی و عدم مدیریت موثر ارگان های مسئول دست به دست هم داده و موجبات افزایش قیمت تیل در فصل سرما را فراهم آورده اند.