صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

گفتگوهای بین الافغانی مسکو؛ پیشرفت یا پیچیده سازی روند صلح؟

-

گفتگوهای بین الافغانی مسکو؛  پیشرفت یا پیچیده سازی روند صلح؟

طی دیروز و امروز نشستی با حضور هیئت طالبان، رئیس جمهور پیشین افغانستان، نمایندگان تعدادی از احزاب سیاسی در مسکو، در جریان است. پرسش اساسی این است که این نشست به معنای شکست در بن بست پیش امده در روند صلح است و یا موجب پیچیده تر شدن دورنمای صلح می گردد؟
اشتراک کنندگان در اعلامیه شان با ابراز این نکته که از دست اوردهای نظام و نهادهای دفاعی و امنیتی دفاع کرده تلاش می کنند که در نهایت حکومت افغانستان نیز شامل این روند شود، حضور شان در مسکو را که با موجی از انتقادها مواجه گردیده توجیه کرده اند. همچنین هردو طرف گفتگوها وانمود می کنند که این نشست به معنی شروع گفتگوی بین الافغانی است؛ بنابراین از این جهت نیز موفقیت تلقی می گردد.
به نظر می رسد قضیه پیچیده تر از این است و نشست مسکو را هواداران منطقه ای طالبان با اهداف خاص مهندسی کرده اند. فهم نگارنده این است که اهداف طراحان نشست مسکو در دو محور اساسی ذیل خلاصه می شود:
1. تقویت موقف طالبان و تضعیف دولت افغانستان
مفهوم گفتگوی بین الافغانی که از جانب دولت افغانستان در روند صلح به کار برده می شد و امروز نیز آن استفاده می شود بسیار متفاوت از نشست مسکو است. فهم دولت افغانستان و حامیان نظام سیاسی موجود از گفتگوی بین الافغانی این است که طالبان با حکومت افغانستان به عنوان دو طرف اصلی منازعه روی میز مذاکره حاضر شوند. در چنین روندی حکومت افغانستان با حمایت و همسویی احزاب سیاسی، نهادهای مدنی، زنان، جوانان و دیگر گروه های اجتماعی، با در نظر داشت ملاحظات و دغدغه¬های این گروه¬ها و با اجماع بر خطوط سرخ رهبری مذاکرات را به عهده می گیرد. اما آنچه در مسکو اتفاق افتاده و با فهم و نیتمندی طالبان از گفتگوهای بین الافغانی نزدیک است، به این معنا است که افغان¬های پراکنده و بدون طرح و پالیسی در گفتگوهایی حضور دارند که محوریت و رهبری ان با طالبان است. بی تردید طالبان با برنامه ترین جریان سیاسی در نشست مسکو است. طالبان و هوادارنشان از این طریق می خواهند دولت افغانستان را کلا به حاشیه رانده با حضور گروه¬های پراکنده به گفتمان خود مشروعیت بخشند. طالبان به صراحت اعلام کرده اند که فعلا بحث خروج نیروهای خارجی اهمیت دارد. از نظر انها تشکیل نظام سیاسی جدید در گام بعدی مد نظر است و طالبان طرح و برنامه مشخص خود را دارد .
2. خروج روند صلح از انحصار امریکا و نقش برجسته روسیه و متحدین ان در آینده افغانستان.
لاوروف وزیر خارجه روسیه به صراحت از روند صلح به رهبری امریکایی¬ها انتقاد کرده و دور قطر را نشانه آشکار از  برخورد غیر مسئولانه امریکا در قبال افغانستان دانسته است. بنا براین در بعد بیرونی روند صلح افغانستان نیز نشست مسکو موجب تشدید تقابل بین قدرت¬های بزرگ و کشورهای ذی دخل در مسایل افغانستان می گردد. هرچند حکومت افغانستان نیز نشان داد که از روند جاری صلح به رهبری خلیلزاد ناراض است؛ ولی تشدید رقابت¬ قدرت¬ها در زمین افغانستان دورنمای صلح در کشور را پیچیده تر از قبل می¬سازد. ما شاهد بودیم که دور دوم گفتگوهای طالبان و امریکا در ابو ظبی به دلیل نارضایتی قطر بی نتیجه ماند. این امر حکایت از ان دارد که کشورهای دخیل در مسایل افغانستان آشکارا دچار تضاد منافع هستند و به هر میزان که این تضادها در میدان افغانستان برجسته شود، بی ثباتی بیشتر را برای کشور ما در پی دارد.
در نتیجه احساس می شود نشست مسکو هم در بعد داخلی روند صلح و هم در بعد بیرونی آن موجب پیچیده تر شدن این روند و  تضعیف موقف مخالفان طالبان می گردد. مخالفان که تجربه تعامل با طالبان را در دهه 1370 فراموش نکرده اند. نباید بخاطر رقابت¬های داخلی با رهبری حکومت فعلی، اساس نظام را با خطر مواجه ساخته به موقف و گفتمان طالبانسیم مشروعیت بیشتر بخشند.

دیدگاه شما