صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۶ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

سیاست‌های مؤثر در ایجاد اشتغال - قسمت دوم و پایانی

-

سیاست‌های مؤثر در ایجاد اشتغال - قسمت دوم و پایانی

الف- یکی از سیاستهایی که باعث افزایش اشتغال در کشور میشود، تقاضای خارجیان از محصولات داخلی میباشد یا به عبارت دیگر همان صادرات. متاسفانه کالاهایی در داخل کشور تولید میشوند از کیفیت پایینی برخوردار هستند و قابل رقابت با سایرمحصولات خارجی نیستند. کشور افغانستان به دلیل نیروی کار ارزان و فراوان قابلیت تولید محصولات با قیمت پایینتر را نیز دارند. بنابراین دولت باید توجه ویژه به کالاهایی که به جای اینکه سرمایهبر باشد(بیشتر نیاز به سرمایه دارد تا نیروی کار) باید از کالاهای کاربر(بیشتر نیاز به نیروی کار دارد تا سرمایه) استفاده کند. یکی از شروط ایجاد اشتغال  "تشکیل سرمایه است". به این معنا است که زمانی که بیکاری از طریق افزایش بودجه عادی( استخدام کارمندان بیشتر و یا افزایش معاش کارمندان) و یا از طریق افزایش بودجه انکشافی(پروژههای زیربنایی) کاهش مییابد، لذا باعث میشود که تقاضا برای کالا و خدمات افزایش یابد. تولیدکنندگان برای جبران این افزایش تقاضا باید کالا و محصولات بیشتری تولید کنند، ولی با توجه به اینکه بسیاری از تولیدکنندگان با مشکل تأمین مالی روبه رو هستند لذا اگر دولت بتواند از طریق بودجه سرمایه مورد نیاز تولیدکنندگان را تأمین کنند قطعا در افزایش تولیدات داخلی و کاهش بیکاری نقش مؤثری را ایفا کرده است. ب- اقتصاد افغانستان از جمله اقتصادهایی است که بودجه این کشور عمدتا بر پایه کمکهای خارجی و جامعه جهانی میباشد. هرچند که در این سالها سعی شده است که عواید داخلی دولت افزایش یابد و اتکا به کمکهای خارجی کاهش یابد. بنابراین در اقتصادی که به شدت تحت تأثیر بازیگران خارجی است، بهبود فضای کسب وکار به شدت میتواند در کاهش بیکاری و افزایش تولیدات داخلی کمک کند. اما سوالی که مطرح میشود این است که دولت چگونه میتواند با استفاده از ابزارهای بودجه ای به کمک کارآفرینان و شرکتهای خصوصی بیاید؟  محیط کسب وکار سالم با ایجاد فضای رقابتی بدون شک در کاهش فساد، انحصارات، رانتها  و دیگر مسایلی که باعث کاهش تولید میشود تأثیرگذار خواهد بود. هرچقدر این فضای کسب وکار سالمتر و رقابتی تر باشد باعث ورود سرمایههای خارجی به کشور و به واسطه آن افزایش تولیدات نیز خواهد شد(افزایش تولیدات به معنای کاهش بیکاری است). فرض کنید دولت با هدف ایجاد اشتغال، بخشی از بودجه خود را صرف تأمین سرمایه لازم  برای فابریکهها تأمین کند. این فابریکه در صورتی میتواند موفق عمل کند که بتواند محصول خود را بفروشد. در صورتی که فضای کسب و کار رقابتی نباشد، رانتها و انحصارات وجود داشته باشند، مبادلات با سایر کشورها با مشکلات متعددی مواجه باشد بخشخصوصی حتی با وجود سرمایه مشارکت نمیکند. بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که اهمیت سالم بودن فضای کسب و کار بالاتر از در اختیار گذاشتن سرمایه برای فابریکهها است. وقتی فضای کسب و کار سالم باشد، کارفرمای بخش خصوصی با سرمایه خود یا تأمین اعتبار از بانک بدون هیچ کمک دولت سرمایهگذاری میکند و اشتغال ایجاد میشود. ایجاد قوانین مناسب در جهت حمایت از تولیدکنندگان نیز بسیار مهم میباشد. بدون شک اگر قوانینی در جهت حمایت از تولیدکنندگان و سرمایهگذاران در کشور صورت نگیرد نمیتوان شاهد افزایش صادرات بود. به عنوان مثال دسترسی سرمایهگذارن به قرضه با بهره پایین میتواند در این زمینه مفید باشد. یا ایجاد تسهیلات قابل توجهی در زمینه مالیاتها برای صادر کنندگان از سوی دولت میتواند بسیار اثرگذار باشد.
ج- نادیده گرفتن چالشهای موجود در بازار کار افغانستان نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که در سند بودجه دیده نمیشود. به نظر میرسد دولت باید برای رفع چالشهای موجود در بازارکار از جمله افزایش جمعیت غیرفعال، نرخ مشارکت پایین، نرخ بالای بیکاری زنان و جوانان استراتژی و برنامهی خاصی دیده نمیشود.  هر چند که در سند بودجه اشارهای به خطرات عمومی مالی که ممکن است در سال 1398 اتفاق بیفتد اشاره کرده است، که این اتفاقات بدون شک روی بازار کار و وضعیت اشتغال در کشور هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیر مستقیم تأثیرگذار خواهد بود. از جمله این رویدادهایی که میتواند نتایج مالی را تحت تأثیر قرار دهد عبارتند از
- تغییرات در اقتصاد و سایرپارامترها؛ به خصوص انکشاف اقتصاد جهانی.
-مواردی که در برآوردهای مالی به خاطر عدم اطمینان درباره زمانبندی، مقیاس و یا احتمال وقوع مد نظر گرفته نشده است.
-تحقق داراییها و بدهیهای احتمالی.
علاوه بر این وجود جنگ و ناامنی، بیجاشدگان داخلی و عودت مهاجرین و همچنین خشکسالی و کمبود آب که به شدت روی سکتور زراعت تاثیرگذار است میتواند در میزان بیکاری در کشور نقش قابل توجهی ایفا کند. نکته مهم در این است که بسیاری از افراد در بخش سکتور زراعت مشغول به کار هستند و خشکسالی و کمبود آب میتواند  حجم زیادی از افراد بیکار را روانه بازار کار کند که یک چالش جدی و اساسی را برای دولت ایجاد کند. علاوه بر این ممکن است که بسیاری از افراد بیکار ممکن است از روستاها وارد شهر شوند و معظلات جدیتری را ایجاد کنند. بنابراین دولت باید به فکر یک اقدام اساسی و جدی برای جلوگیری از خشکسالی و به تبع آن بیکاری کشاورزان باشد.
د-شاید یکی از نقاط مثبت در بودجه سال 1398 هماهنگی بیشتر بین سیاستهای اشتغالزایی در لایحه بودجه و برنامههای در دست اجرای دولت میباشد. دولت در سال 1398 اولویتهای خود را در مورد تطبیق چارچوب ملی صلح و انکشاف افغانستان جهت بهبود سطح زندگی مردم، بهبود اقتصاد و ایجاد افغانستان صلح آمیز و مرفه تعهد سپرده است و تمام برنامههای ملی  باید فقر را کاهش داده، رشد اقتصادی را تسریع نموده و رفاه مردم افغانستان را بهبود بخشند. علاوه بر این اصلاحات در بخش سرمایهگذاری عامه که در سال جاری تمرکز روی ارزیابی پروژهها بر اساس مطابقت با اهداف استراتژی ملی صلح و انکشاف افغانستان نیز از دیگر برنامههایی است که دولت در دستور کار قرار داده است.

دیدگاه شما