صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۶ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

انرژی‌های تجدید‌پذیر در افغانستان

-

انرژی‌های تجدید‌پذیر در افغانستان

انرژی تجدید پذیر در افغانستان شامل انرژی زیست توده (بایومس)، نیروی برق آبی (هایدروپاور)، انرژی آفتابی (سولار) و برق بادی می باشد. افغانستان یک کشور محاط به خشکه است و در قاره آسیا موقعیت دارد. افغانستان یکی از کشورهایی است که کمترین انرژی را در جهان در مقایسه با سایر کشورها مصرف می کند و از این رو در زمره ملت هایی است که اثرات تخریبی کوچکی بر محیط زیست بر جای می گذارند. این بحث که ممکن است انرژی برق آبی یک منبع کم هزینه و سهل تر جهت تولید انرژی گرمایشی و روشنایی برای افغانستان باشد، در سطوح مختلف مطرح شده است. عمده دلیل بیانشده در این زمینه موقعیت جغرافیایی افغانستان در مقایسه با سایر کشورها است. گفته شده که این کشور به دلیل کوهستانی بودن از امکانات لازم برای سد سازی برخوردار است. در حال حاضر افغانستان از نظر منابع انرژی به صورت کامل مستقل نیست؛ یعنی سالیانه مبالغ قابل توجهی را به کشورهای همسایه بابت واردات انرژی پرداخت میکند. شکل دیگری از انرژی قابل تجدید که افغانستان در صدد تطبیق برنامه مربوطه آن است، عبارت از بایوگاز یا زیست گاز می باشد.
جنگ و درگیری همچنان بر زندگی افغانها سایهگسترانده است. مشکلات و ناملایمات ناشی از آن نظیر عدم دسترسی به نیازهای اولیه نظیر روشنایی و امکانات گرمایشی و سرمایشی جسم و روح جامعه افغانی را به طور مداوم تضعیف میکند. غارتگری، عدم حفاظت از ابزار و کمبود قطعات مورد نیاز دستگاهها سبب میشود ظرفیت تولید انرژی بسیار کمتر از پتانسیل باشد.این امر، به نوبه خود، موجب میشود کفایت و پایداری سطح موجود تولید انرژی به مراتب پایین تر از حجم تقاضا و نیاز شهروندان باشد. چون افغانستان در امر استفاده از انرژی خودکفا نیست، مجبور است مقادیر مورد نیازی که در داخل قادر به تولید آنها نمیباشد از کشورهای مجاور وارد کند. یکی از این کشورها تاجکستان است. افغانستان، ایران و تاجکستان توافق کرده اند که کمیسیون مشترکی را به منظور بررسی امکان انتقال انرژی 500 کیلووات از تاجکستان به افغانستان و ایران تشکیل دهند. ناگفته نماند که واردات انرژی در میان کشورهای آسیای مرکزی یک پدیده عادی است و این امر به نزدیکی بیشتر دولت ها و ملت ها میانجامد.
زیستگاز یا بایوگاز
زیستگاز در کشورهای مختلف می تواند با کارکرد و استفادههای مشابهی مورد استفاده قرار گیرد. سکتور انرژی تجدیدپذیر در افغانستان از قدرت لازم برخوردار نیست؛ اما این امکان وجود دارد که از طریق ابتکارهایی نظیر بایوگاز رشد نماید. بایوگاز از تجزیه ناهوازی مواد ارگانیک تولید میشود. این بایوگاز به صورت معمول مقادیر برابر از CH4 و CO2 را در خود دارد. هرگاه بایوگاز به صورت درست تبدیل شود، آن گاه این امکان وجود دارد که با اشتقاق هایدروژن از پسماند آن، انرژی قابل تجدید به دست آید. بایوگاز زبالههای جامد شهری را به صورت باکتریهای ناهوازی و سپس گازهای ناشی از دفن زباله را به انرژی قابل اشتعال تجزیه میکند. در حال حاضر در برخی از ولایات افغانستان و در سطوح قریهها به کمک موسسات خارجی پروژه هایی که در آن ها گازهای ناشی از دفن زباله به صورت مستقیم و بدون لوله کشی در منازل مشتعل میشوند، در درست اجرا میباشند. قدرت بایوگاز باورنکردنی است. ثابت شده است که دهلیز انرژی بایوگاز میتواند به عنوان یک جانشین خوب برای مصرف 70 درصد از جمعیت روستایی افغانستان قرار بگیرد. ایجاد کارخانههایی که در آنها بایوگاز در بطریها بسته بندی شوند نیز یک فرصت طلایی برای تجار و موسسات بازرگانی است. به منظور دسترس پذیری این تکنولوژی برای دهاقین افغان، داشتن یک پالیسی ملی الزامی است. انرژی تجدیدپذیری که به شکل فوق فراهم می شود تأثیر فراوانی بر آثار خارجی کشنده کاربن نیز دارد. همچنین سیستم بایوگاز، از ظرفیت بالایی برای توسعه سرمایه اجتماعی از رهگذر تقویت پیوندهای اجتماعی که در این فرایند پدید میآید، به همراه خواهد داشت؛ زیرا انجام کار گروهی در طی این ابتکار حتمی است و با تبادله دانستهها آغاز میشود. توسعه ظرفیتی با مشخصات فوق موجب گسترش منابع و توسعه بازارها و در نتیجه خلق ارزش اقتصادی و اجتماعی را سبب میشود. رعایت حقوق مساوی و عادلانه برای کلیه طرف های دخیل، تنها راه موثر برای تولید انرژی تجدید پذیر اشتراکی است. مدیر برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP) در ارتباط با ابتکار بایوگاز در افغانستان گفته است:
" UNEP با اشتیاق از چشم انداز و مأموریت کانسرسیوم بایوگاز افغانستان حمایت می کند. اکثر مردم افغانستان از چوب سوخت و ذغال سنگ برای گرمایش خانه ها و آشپزی استفاده می کنند؛ لذا گزینه های بیشتر انرژی پایدار لازم است... UNEP تعهد نموده که کمک ها و مشوره های لازم را به کانسرسیوم ارائه نماید تا انجمن مزبور بتواند فعالیت های خود را در جهت سیاست ها و استراتژی های ملی پیش ببرد. UNEP همچنین از نتایج عینی و فکری حاصله از کار این کانسرسیوم حمایت می کند."
برق آبی یا هایدروپاور
افغانستان منابع آبی چشمگیری دارد. آبگیر دریاچههای آن زمینی به مساحت 6779000 کیلومتر مربع را پوشش میدهد. متوسط بارش باران نیز حدود 300 ملی متر است. در حال حاضر ظرفیت دستگاههای نصب شده تولید برقی آبی در این کشور حدود 304 میگاوات است. از این رقم، 183 میگاوات آن عملیاتی شده است. با این حال، این سیستم بدون عیب و نقص نیست. در تحقیقی که یاسا و همکران او انجام داده اند آمده است که " استراتژی فعلی این است که پایگاههای کوچک تولید برق آبی ساخته شود تا از آن برای تنویر خانهها و حد اعظم، آب گرمی استفاده شود. این امکانات نمیتواند برق لازم برای بخاریها، یخچالها و ... را فراهم کند. تا چندین دهه دیگر نیز امکان این که برقهای وارداتی (دکلی) به مناطق روستایی برسد، وجود ندارد."
با این حال، برق آبی از جمله بهترین گزینههای موجوداند. موقعیت جغرافیایی افغانستان به شدت کوهستانی است و این امر تطبیق برق آبی را آسان میسازد. هر چند تا کنون زیاد از این گزینه استفاده نشده است. با توجه به این نکته که اثر ایکولوژیک افغانستان از ناحیه مصرف انرژی در مقایسه با سایر کشورهای جهان بسیار اندک است، در حال حاضر و با امکانات فعلی بهره مندی از انرژی کافی ممکن نیست. در واقع، افغانستان حدود 75 میلیارد متر مکعب انرژی قابل تجدید دارد. در حالی که آب در سطح دنیا به یک کالای گران قیمت تبدیل شده است، افغانستان از این حیث غنی است. با این وجود، این نظریات و طرحها در مورد تولید انرژی آبی زمانی کارگر خواهد افتاد که گامهای عملی در این راستا برداشته شود.
انرژی بادی یا ویندپاور
گرچه برق بادی از گزینههای کمتر مورد استفاده در افغانستان است، فرصت تولید این نوع انرژی نیز به صورت گسترده وجود دارد. گفته میشود مناطقی که در آن امکان تولید انرژی بادی وجود دارد شامل غرب و شمال افغانستان میگردد.

دیدگاه شما