صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

چهارشنبه ۵ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

غیبت دولت در مذاکرات صلح و آینده مبهم ارزش های حقوق بشری

-

غیبت دولت در مذاکرات صلح و آینده مبهم ارزش های حقوق بشری

آیا نبود دولت افغانستان در مذاکرات صلح در امارات به معنای قربانی شدن دموکراسی، حقوق بشر و برابری سیاسی در افغانستان است؟
مذاکرات صلح میان طالبان و آمریکایی ها در امارت متحده عربی در نبود نمایندگان مردم و دولت افغانستان، زنگ خطر جدی برای ارزشهای مانند حقوق بشر، آزادی بیان، برابری شهروندی و نظام دموکراتیک در افغانستان پنداشته میشود. در زمان زمامداری رژیم سیاه طالبان؛ پاکستان، عربستان سعودی و امارات متحده عربی عبارت از کشورهایی بودند که رژیم طالبان را به رسمیت شناخته بودند. از زمانی که ایالات متحده امریکا، زلمی خلیل زاد را به حیث نماینده خود در امور صلح با طالبان گماشته است، فرایند مذاکرات صلح در افغانستان شدت یافته است. در نشست اخیر که میان طالبان و آمریکا در ابوظبی برگزارشده است، از آدرس مردم و دولت افغانستان کسی حضور ندارد. عدم حضور دولت افغانستان به این معنا بوده میتواند که طالبان برای حکومت افغانستان اهمیتی قائل نیست زیرا هنوز بر این باورند که میتوانند از راه نظامی بر دولت افغانستان پیروز شوند و طرف اصلی مذاکره را ایالات متحده امریکا میپندارند نه دولت افغانستان.
وقتی مردم افغانستان از جنگ و صلح متأثر میشوند، در نبود نماینده قانونی مردم افغانستان چه کسی میتواند منافع و ارزشهای مردم را محافظت نماید؟ در مذاکرات ابوظبی این مساله مطرح شده است که آتشبس ششماهه برقرار شود و اگر حکومت موقت تشکیل شود، طالبان در صورتی که فرد مورد نظرشان در رأس حکومت موقت قرار بگیرد آن را خواهند پذیرفت. این موضوع به این معنا است که در طول هفده سال گذشته برای حفظ نظام سیاسی موجود هزاران فرد بیگناه و نظامیان افغانستان توسط طالبان و گروههای همسو با طالبان در کشور به قتل رسیدند اما امروزه طالبان خواهان بازگشت به نقطه صفری هستند.
پذیرش حکومت موقت و پیششرطهای طالبان به معنای پیروزی آن گروه تروریستی خواهد بود زیرا این گروه در جریان هفده سال گذشته از هیچ نوع جنایت مانند ترور، بمبگذاری، انتحار، آدمربایی، به  آتش کشیدن مکاتب و شفاخانهها، تخریب پل و پلچک و بدتر از همه سربریدن سربازان دولتی و حتا غیرنظامیان دریغ نکردند. بعد از کنفرانس بن، در افغانستان نظام سیاسی مبتنی بر برابری شهروندی، دموکراسی و حقوق بشر شکل گرفت. علیرغم نارساییهای که این نظام داشت، میتوان این امر را یک موفقیت دانست زیرا حداقل به لحاظ شکلی و اسمی برابری زن و مرد، قومیتهای مختلف، تفاوت دیدگاههای گروههای انسانی موجود در کشور در قانون اساسی و سایر قوانین به صورت برابر گونه پذیرفته شده است. وقتی طالبان دم از پیروزی میزنند، دقیقاً معنایش این است که این گروه تروریستی و سایر گروههای بنیادگرا در افغانستان به این باور اند که میتوانند از راه نظامی بساط نظام سیاسی فعلی را برچینند.
در نبود دولت و نماینده مردم افغانستان در مذاکرات صلح، چه کسی تضمین میتواند که ارزشهای بشری و حقوق مردم افغانستان نقض نمیشود؟ شاید این برداشت سادهلوحانه باشد که نسل جدید طالبان در این هفده سال گذشته دموکرات شده اند و آنها به برابری شهروندی باورمند شده اند. طالبان به حیاست سیاسی و اجتماعی زنان باور ندارند و آنها به برابری شهروند وقعی نخواهند گذاشت. طالبان در زمان حکومتداری خود ثابت ساختند که به ارزشهای بشری باور ندارند و تنها از زبان خشونت و افراطگرایی سخن گفتند و امروزه نیز آنها دچار تحول ایدئولوژیکی نشدند زیرا انتخابات که مهمترین مؤلفه دموکراسی در یک جامعه پنداشته میشود، ازنظر طالبان مردود است. اگر طالبان به انتخابات و برابری سیاسی باور میداشتند به قانون اساسی کشور احترام میگذاشتند و از طریق انتخابات درصدد کسب پیروزی سیاسی میشدند در حالی طالبان میدانند در انتخابات پیروز نمیشوند از همین رو خشونت سیاسی را تنها گزینهای قابل اعتماد در نظر گرفتند و به خشونت ادامه دادند و حتا دولت افغانستان را شایسته مذاکره نمیدانند زیرا به باور طالبان آمریکا همهکاره جنگ و صلح در افغانستان پنداشته میشود. در این راستا میتوان گفت آمریکا به لحاظ نظامی و سیاسی قدرتمند است و این امر برای طالبان جذابیت دارد و از آنجا که دولت افغانستان در مقایسه با آمریکا به لحاظ سیاسی و اقتصادی ضعیف است در نظر طالبان شایسته مذاکرات پنداشته نمیشود ولو اینکه مردم افغانستان در انتخابات آن را برگزیده است.
نبود دولت افغانستان در مذاکرات صلح به این معنا است که قدرتهای منطقهای، آمریکا و طالبان به منافع خود میاندیشند و برای آنها مهم نیست که بر سر دموکراسی نیمبند افغانستان، ارزشهای بشری و برابری شهروندی چه میآید. هرچند که آمریکا یکی از کشورهای پیشرو در امر لیبرال دموکراسی محسوب میشود اما این امر در نگاه رئالیستی مانع از این مساله نمیشود که گاهی ارزشهای بشری و دموکراسی قربانی معامله صلح شود. کشورها برای حفظ منافع ملی خود میتوانند از دموکراسی، برابری و حقوق بشر به حیث ابزار در راستای گسترش نفوذ و منافع ملی خود استفاده نمایند. گاهی منافع ملی قدرتهای بزرگ ایجاب مینماید که ارزشهای مانند دموکراسی، حقوق بشر، برابری سیاسی و عدالت اجتماعی برای آن کشورها ارزش پنداشته نشود. در دهه نود میلادی، قدرتهای بزرگ بعد از سقوط شوروی، افغانستان را تنها گذاشتند و خوب میدانستند که در این کشور جنگ داخلی، نقض حقوق بشر و آسیبپذیری غیرنظامیان حتمی است؛ اما بازهم افغانستان را ترک ترکردند بدون این که یک راهکار مناسب سیاسی برای افغانستان در نظر بگیرند. بعد از خروج قدرتهای غربی از افغانستان جنگ داخلی در این کشور به راه افتاد که طی آن میلیونها نفر آسیب دیدند.
مذاکرات در مورد صلح افغانستان در پایتخت امارات متحده عربی یکبار دیگر نشان داد که قدرتهای منطقهای مانند عربستان، پاکستان و امارات از حامیان سابق طالبان بودند که به لحاظ ایدئولوژیکی امروزه نیز با طالبان همسویی دارند و این کشورها به منافع مردم افغانستان توجه نخواهند نمود. نبود دولت افغانستان در مذاکرات صلح نهتنها ارزشهای بشری و شهروندی مردم افغانستان را نقض مینماید بلکه در نزد افکار عمومی و مجامع بینالمللی دولت افغانستان را بیاعتبار خواهد نمود. ازاینرو بر دولت افغانستان است که با تمام جدیت و لابیگری فعال در تلاش این باشند که نباید مذاکرات صلح در نبود دولت به حیث نماینده مردم افغانستان جریان یابد. در نبود نماینده قانونی مردم، ارزشهایی که طی سالیان گذشته با خون هزاران شهروند افغانستان پاسداری شده است، طی مذاکرات بازیگران منطقهای با طالبان این ارزشها نابود خواهد شد. درصورتی که حکومت موقت در افغانستان تشکیل گردد توسعه سیاسی کشور به دو دهه قبل باز میگردد. طالبان در دوران زمامداری خود و هفده سال گذشته ثابت ساختند که به هیچ ارزش بشری پابند نیستند و هرگاه بار دیگر به قدرت سیاسی دسترسی یابند به حقوق سیاسی و اجتماعی زنان، اقلیتها، برابری شهروندی، آزادی بیان و دموکراسی اهمیت قائل نخواهند شد. میلیاردها دالر طی هفده سال گذشته برای تأمین امنیت و دفاع از ارزشهای بشری در افغانستان به مصرف رسید و هزاران نفر یا به قتل رسیدند یا دچار نقض عضو شدند. درصورتی که دولت افغانستان نتواند بر آمریکا و سایر شرکای بینالمللی دخیل در مذاکرات صلح افغانستان فشار لازم وارد نماید، آنگاه مردم افغانستان قربانی اصلی معامله صلح طالبان با آمریکا و قدرتهای منطقه خواهند بود و دولت افغانستان در نزد افکار عمومی در داخل و مجامع بینالمللی بهشدت جایگاه خود را از دست خواهد داد و به نقطه صفری میرسیم که افغانستان در سال 2001 میلادی قرار داشت.

دیدگاه شما