درهر سرزمینی که انسان ها از زندگی مدنی و اجتماعی برخوردار است، ایجاد نظم سیاسی برای ادامۀ زیست جمعی وحیات سیاسی در قالب دولت ـ ملت یا نظام سیاسی برای اداره جامعه انسانی از اهمیت فوق العاده برخوردار است. زندگی نظام‌مند جامعه بشری مستلزم مشارکت سیاسی و تصمیم گیری فعال در عرصه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی است که مصداق بارز آن حق تعیین سر نوشت در مشارکت گسترده و وسیع مردم در عرصه انتخابات برای تحکیم دموکراسی و عقلانیت سیاسی در جامعه دموکراتیک است. به عبارت دیگر؛ زیست جمعی و مشارکت سیاسی و عادلانه در اجتماع سیاسی صورت نمی‌گیرد، مگر اینکه مردم بادرایت و عقلانیت و شعور سیاسی گام به سوی تعیین تغییر سرنوشت نسل فردای خویش از مجرای مشارکت درانتخابات و نهادینه کردن فرهنگ دموکراسی در جامعه سهم فعال داشته باشد. نا گفته پیدا است که نقش محوری در جوامع توسعه یافته و درحال توسعه گردش نخبگان در تحکیم نظام دموکراتیک و عادلانه با معیارهای آزادی و حقوق بشری کاملا محسوس و مشهود است. در هرنظام سیاسی که نقطه ثقل تصمیمات سرنوشت ساز آینده و انتخاب نظام سیاسی کشور محوریت «اراده وعقلانیت» مردم آگاه و مسئول آن جامعه باشد، خروجی، محصول و برایند آن نظام سیاسی جامعه مبتنی بر ارزشهای عقلانی، منطقی، خرد جمعی انسانی و اخلاقی هستند. چرا؟ چون، عواطف و احساسات مردم در تصمیم گیری‌های مهم و حیاتی دخالت چندانی ندارند، پس بنا براین، میزان ضریب خطا و آسیب پذیری بر آمده از آن انتخاب، بسیار اندک و نا چیز هستند و چنین نظام سیاسی از سلامت بیشتر برخوردار هستند. اگر جوامع انسانی با چنین پیش فرض و تفکر به سویی دموکراتیزه کردن نظام سیاسی خویش بر آیند، نظام منتخب که حاکمیت آن جوامع را برعهده دارند، به صورت طبیعی، از عقلانیت سیاسی و منطق استوار در تئوریزه کردن مفاهیم و ارزش‌های دموکراسی و حقوق شهروندی و بشری موفق تر خواهد بود. در یک نگاه کلی و منطقی می‌توان این گونه استنتاج کرد که: نقش مردم در تعیین نظام سیاسی کشور که مبتنی بر دموکراسی و اراده آزاد مردم باشد، بدون تردید آراء مردم و مشارکت سیاسی در انتخابات شفاف، آزاد و عادلانه منتج به جامعه عقلانی و دموکراتیک و ارزشی از اهمیت انکار ناپذیر برخوردار خواهد بود. تفاوت نظام حاکم در یک جامعه دموکراتیک و غیر دموکراتیک، میزان مشارکت مردم در نظام انتخاباتی از یک طرف، نقش تعیین کننده آراء مردم در تغییر نظام سیاسی کشور از سوی دیگر، خود دال برشعور و بلوغ سیاسی و آگاهی مردم و جامعه است. از این رهگذر ضرورت بازخوانی و بازتولید و باز تعریف خود علم سیاست یا علوم سیاسی، در منظومه فکری متفکران سیاسی و اجتماعی و مبانی و ماهیت آن بیشتر نیازمند به واکاوی و تعریف دارد، تا نقش آن در نظام سیاسی و حیات جمعی در جامعه که مرکزیت آن را «قدرت واقتدار» تشکیل می‌هد روشن تر وآشکارترگردد. متفکران و سیاست مداران عرصه سیاست و اجتماع، یک تعریف واحد و قابل پذیرش همگان ازعلوم سیاسی که برای اداره جامعه به کار می‌رود ارائه نکرده است، بنا براین رسیدن به یک تعریف واحد از علم سیاست کار دشوار و پیچیده است، چون آمیخته از مجموعه علوم اجتماعی است که در زندگی سیاسی و اجتماعی مردم نقش محوری دارد و مورد استفاده قرار گرفته است. با تفاسیر و تعاریف متعدد که ازعلوم سیاسی ارائه شده اند، می‌شود تعریف جامع ترهم ارائه کرد؛ بنا براین علم سیاست به تحلیل و بررسی جنبه‌های سیاسی پدیده های اجتماعی نظر دارد. « تحلیل سیاسی به انسان کمک می‌کند تا جهانی را که در آن زندگی می‌کند بهتر بشناسد و از میان شقوق گوناگون پیش روی خویش بهترین را انتخاب کند و بالاخره موفق شود به تغییرات کوچک و بزرگ که هر کدام یکی ازجنبه‌های لاینفک زندگی می‌باشند تأثیر بیشتر ببخشد.» با این تعریف مرکز ثقل تحلیل و بررسی علم سیاست دولت (STATE )  است. نظر عده دیگر آن است که علم سیاست با حکومت (GOVERNMENT ) سروکار دارد. هرتعریف، تحلیل و تفسیر که از علم سیاست داشته باشیم، کانون محوری و مرکزیت آن سامان دادن به زندگی سیاسی و اجتماعی جوامع دموکراتیک انسانی و اخلاقی که مبتنی برعدالت و عقلانیت سیاسی استوار است می‌باشد.
 مردم و نقش آن در تحکیم دموکراسی
میزان کار آمدی حکومت‌ها بستگی به رضایت مندی شهروندان یک جامعه دارند، زیرا نظام سیاسی منتخب بر آمده ازآراء و اراده مستقیم مردم هستند. پس بنابراین، اراده و آراء مردم در تعیین و تغییر سرنوشت یک نظام سیاسی دموکراتیک در جامعه انسانی و اخلاقی تأثیر انکار ناپذیر داشته و دارند و این مطلبی است که درطول تاریخ ثابت شده و بر همگان آشکار است. وقت صحبت ازنظام سیاسی و اجتماعی برای اداره جامعه می‌شود، به صورت طبیعی نقش مردم و عقلانیت سیاسی برای سامان دادن زیست جمعی و حیات سیاسی در جامعه آزاد و دموکراتیک ناخود آگاه برجسته ترمی‌شود و در نتیجه علوم سیاسی هم درتحکیم چنان نظام سیاسی نقش محوری واساسی بازی می کند. عصرما عصر دموکراسی و عقلانیت سیاسی است ومردم در تعیین سیاست و کار ویژه های سیاسی نقش بزرگی دارند. دنیای سیاست و زندگی سیاسی، به صورت مستقیم یا به صورت غیر مستقیم، همه عرصه‌های زندگی انسانها را در برمی‌گیرد. در این میان علم سیاست مبانی و اصولی را برای زیست جمعی طراحی و مقرر می‌دارد که در امور عمومی باید پیروی شود. ازطرف علم سیاست مردم و شهروندان را نسبت به حقوق و وظایف خود آگاه می‌گرداند، نقش مردم در مورد هدفها و وظایف دولت وجایگاه فرد و رابطه اش با اقتدار دولت آگاهی می یابند. پس بنابراین، نقش چنین مردم آگاه و مسئول می‌توانند در امور سیاسی و اجتماعی نقش حیات بخش و اساسی در تحکیم بنیان‌های دموکراسی در جامعه دموکراتیک برای زیستن بهتر و عادلانه تر ایفا کنند. نتیجه ای آگاهی های سیاسی مردم و احساس مسئولیت آن‌ها در قبال سرنوشت جمعی خویش و کشورشان می‌تواند سبب و علت بقای جامعه دموکراتیک و مطلوب شان باشد. درک آگاهی و فهم پیچیدگی‌های حکومت و سیاست و زندگی سیاسی در جامعه دموکراتیک، بهایی بلوغ و شعور سیاسی است که همه مردم باید برای اداره زندگی و سامان بخشیدن در نظام سیاسی و اجتماعی خویش نسبت به تعیین سرنوشت جامعه و مردم و کشور خویش دارای نقش بنیادین هستند. مشارکت سیاسی در امر انتخابات و رأی دادن حق مردم است، اگرمردم ازسر آگاهی به سوی انتخابات و تعیین سرنوشت خویش حرکت کند گام به سوی دموکراسی و عقلانیت سیاسی برداشته است و نظام برآمده از آراء مردم در تحکیم بنیادهای دموکراسی و مبتنی برارزش‌های انسانی در جامعه دموکراتیک حاکم است. جامعه عقلانیت محور؛ جامعۀ است که از تمام امکانات و ظرفیت‌های نیروی انسانی کار آمد، نخبه و فعال در عرصه های مختلف زندگی جمعی برای بهترزیستن و جامعه سعادت مند ورو به سامان استفاده می‌کند. درعصر دموکراسی و حقوق بشر زندگی فردی ماهیت و ارزش خویش را از دست داده است و به جای اراده عقلانی و منطقی آحاد مردم برای تعیین نظام سیاسی و دموکراتیک برای حیات جمعی و سیاسی جامعه که سلامتی همه درگرو آن است ومصداق بارز و عینی آن اصل برگزاری انتخابات برای تعدیل قدرت سیاسی و پیاده کردن عدالت در جامعه بشری است و این امربدون اراده مردم امکان پذیر نیست.