صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

ضرورت و امکان تغییر نظام انتخاباتی در زمان اکنون (بخش پایانی)

-

 ضرورت و امکان تغییر نظام انتخاباتی در زمان اکنون (بخش پایانی)

شیوه رأی دهی چند بعدی(MDR )
شماری از احزاب سیاسی کلان کشور در این اواخر یک بسته ای پیشنهادی انتخاباتی را به رئیس جمهور کشور افغانستان ارائه کردند که شامل چگونگی نظارت مؤثر احزاب بر انتخابات، بایومتریک شدن رأی دهندگان و تغییر نظام انتخاباتی افغانستان از رأی واحد غیر قابل انتقال به شیوه چند بعدی بود. در متن طرح پیشنهادی احزاب به حکومت افغانستان، این شیوه رأی دهی به خوبی توضیح داده شده است. مطابق این متن، در نظام انتخاباتی چند بعدی به احزاب سیاسی در افغانستان فرصتی نهایت مناسب فراهم می شود تا در پروسه انتخابات بهتر از اکنون برنامه ریزی کنند و از خود نقش برجسته نشان بدهند تا با رشد و توسعه احزاب سیاسی دموکراسی در این کشور تحکیم پیدا کنند. بنا براین، طبق این روش انتخاباتی، احزاب در تمام افغانستان در هر حوزه انتخاباتی، براساس کرسی های تعیین شده در قانون، نامزد خود را معرفی می کنند و افرادی که خارج از احزاب موجود و به صورت مستقل می خواهند کاندید شوند، نیز باید یک ائتلاف انتخاباتی تشکیل بدهند و طبق کرسیهای تعیین شده در هر حوزه انتخاباتی، کاندید معرفی کنند. اما شهروندان، دیگر نمی توانند به صورت رأی واحد غیر قابل انتقال رأی بدهند. بلکه رأی دهندگان به لیست معرفی شده از جانب احزاب یا به لیستی ارائه شده از ائتلافها رأی میدهند ولی رأی دریافتی هر حزب یا ائتلاف در داخل لیست همان حزب یا ائتلاف قابل انتقال است. مثلا اگر در یک حوزه انتخاباتی ولایتی اگر چهار نماینده از یک حزب معرفی شده باشند و برای راه یابی به پارلمان هر نماینده نیاز به 4000 رأی داشته باشند، این حزب اگر افرادش هرکدام 1000 رأی کسب کرده باشد، مجموع آراء به نفع یک نفر قابل انتقال است و یک نفر از این حزب به پارلمان راه پیدا خواهدکرد. ولی در روش رأی واحد غیر قابل انتقال این کار شدنی نیست و در نتیجه از این حزب هیچ کسی مستحق راه یابی به پارلمان نمی باشد و این چهار هزار رأی شهروندان نیز ضایع میگردد. اشکال دیگری را که احزاب سیاسی مطرح میکند اینست که در رأی واحد غیر قابل انتقال، افراد معمولا مستقل کاندید میکنند و چون در داخل هیچ چارچوب کلان سیاسی کنترل کننده قرار ندارند، به راحتی وارد مسایل مافیایی می شوند؛ مردم را فریب می دهند، شعار های قومی سر میدهند، در پارلمان به راحتی معامله میکنند و در پارلمان فراکسیونهای قوی حزبی شکل نمی گیرد. احزاب معتقد اند که نماینده پارلمان اگر از طریق حزب به پارلمان راه پیدا کند مجبور است مطابق اصول کلان و ملی احزاب عمل کند و سر بخودی وارد تعاملات زود گذر نگردد.
دیدگاه کمیسیون مستقل انتخابات و حکومت افغانستان
هرچند که بحث تغییر نظام انتخاباتی افغانستان فراتر از صلاحیت کمیسیون مستقل انتخابات می باشد ولی کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان هم در برابر پیشنهاد کمیسیون ویژه انتخاباتی پس از انتخابات ریاست جمهوری1393 افغانستان و هم در زمان اکنون در برابر خواستۀ احزاب سیاسی مبنی بر تغییر نظام انتخاباتی مقاومت کرده است. هرچند که دلیل تأکید کمیسیون انتخابات بر شیوه رأی واحد غیر قابل انتقال در این نوشته اشاره گردید ولی پاسخ کتبی کمیسیون مستقل انتخابات به حکومت افغانستان در مورد شیوه رأی دهی چند بعدی ارائه شده از جانب احزاب سیاسی، به مراتب تفصیلی و با ذکر دلایل مستند می باشد.
کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، استدلال کرده است که این کمیسیون مطابق ماده 156 قانون اساسی صرف به منظور اداره و نظارت بر انتخابات و مراجعه به آرای عمومی تشکیل گردیده است و تغییر و تعدیل قانون انتخابات به منظور تغییر نظام انتخاباتی کشور در صلاحیت این کمیسیون نمی باشد.  علاوه بر استدلال کمیسیون مستقل انتخابات باید افزود که مطابق ماده 109 قانون اساسی افغانستان «پیشنهاد تعدیل قانون انتخابات، در یک سال اخیر دوره تقنینی، در فهرست کار شورای ملی داخل شده نمی تواند.» کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان همچنین استدلال کرده است که تاکنون لوایح و طرزالعمل های انتخاباتی، تثبیت مراکز رأی دهی، ثبت نام رأی دهندگان و کاندیدان انتخابات پارلمانی، روند رسیدگی به اعتراضات فهرست ابتدایی کاندیدان و روند آگاهی دهی عامه، طبق نظام انتخاباتی موجود شکل گرفته است و تغییر نظام انتخاباتی منجر به تغییر و تعدیل تمام کارهای صورت گرفته خواهد شد که در زمان باقی مانده برای برگزاری انتخابات پیش رو (28 میزان 1397) امکان پذیرنیست.
واقعیت اینست که تغییر نظام انتخاباتی افغانستان، فراتر از صلاحیت  کمیسیون مستقل انتخابات این کشور است و تنها حکومت افغانستان می تواند در سطح ملی آن را مطرح و نهایی نماید.
اشرف غنی احمد زی رئیس جمهور افغانستان، در پاسخ به پیشنهاد انتخاباتی احزاب سیاسی، دستور ایجاد یک کمیسیون را به ریاست سرور دانش معاون دوم رئیس جمهور صادر کرد. این کمیسیون با حضور نمایندگان احزاب سیاسی مطرح کشور، کمیسیون مستقل انتخابات، نمایندگان حکومت و نمایندگان کمیسیون های انتخاباتی افغانستان پنج جلسه مشترک را تشکیل دادند و بحث های مفصل و جدی میان شرکت کنندگان مطرح گردید. سرانجام دیدگاه حکومت افغانستان در هفت فقره مطرح و سلسله جلسات مشترک به پایان رسید. در فقره هفتم دیدگاه حکومت آمده است که :«طرح تغییر نظام انتخاباتی از رأی واحد غیر قابل انتقال به نظام چند بعدی، علاوه بر محدودیت زمانی، پیچیدگی خاصی خود را داشته و از این جهت بحث وسیع ملی را می طلبد. حتی اگر این طرح با فرمان تقنینی رئیس جمهور قابل تصویب باشد، باز هم ممکن است از طرف پارلمان رد گردد. بنا براین بهترین راه اینست که پارلمان افغانستان در مورد تغییر نظام انتخاباتی تصمیم بگیرد.»
به نظر می رسد که با این پاسخ کمیسیون مستقل انتخابات و حکومت افغانستان، طرح تغییر نظام انتخاباتی افغانستان، فعلا عملی نخواهد شد. از دیگر جانب با ارائه آخرین دیدگاه حکومت افغانستان و کمیسیون مستقل انتخابات، عملا سلسله نشست های مشترک  احزاب و این نهادهای یاد شده، به پایان رسیده است.  با این هم،  احزاب کلان سیاسی کشور همچنان عزم تغییر نظام انتخاباتی را دارند و استفاده از هرگزینۀ مدنی  را برای پیشبرد این هدف شان اعلان کرده و برای خود محفوظ دانسته اند. در آخرین اعلامیه این احزاب، برای حکومت افغانستان یک مهلت دوهفتۀ تعیین شده بود که تا هم اکنون یک هفتۀ آن سپری شده  و از جانب حکومت افغانستان اظهار نظری جدیدی مطرح نشده است.

دیدگاه شما