صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

معضل نمایندگی در مذاکرات صلح افغانستان

-

 معضل نمایندگی در مذاکرات صلح افغانستان

دیدار آلیس ولز، دیپلمات ارشد آمریکایی در امور آسیای مرکزی و جنوب آسیا با نمایندگان طالبان در اواخر ماه جولای سال جاری در شهر دوهه قطر به عنوان آغاز مذاکرات شدید و دشوار با شورشیان در مورد آینده افغانستان قلمداد شد؛ اما، بزرگترین مشکل آمریکا دولت آشوب زده در کابل است که در حال از دست دادن اعتماد مردم و نیروهای سیاسی عمده در کشور است.
طالبان، مانند مجاهدین که در دهه 1980 بر ضد اشغال شوروی جنگیدند به عنوان جنگجویان غیر منظم که بر علیه یک ارتش مدرن و پیشرفته میجنگند، موثر بوده اند.
اما آنها ثابت کردند که در حکمرانی بر یک کشور پسا جنگ و در ارائه خدمات اساسی به مردم فقیر این کشور بد عمل کرده اند.
در واقع با وجود اینکه در زمان حاکمیت طالبان بین سال های 1996 تا 2001 میلادی افغانستان از امنیت نسبی برخوردار بود، اما این دوره برای اکثر افغان ها یک تجربه تلخی بود.در این دوره، موسسات دولتی فلج شده بودند، تولیدات اقتصادی به پایین تر از حد معیشت رسیده بود و مردم از خدمات اساسی عامه که شامل خدمات صحی و آموزشی میشد، محروم بودند.علاوه بر این، درآمد حاصل از مواد مخدر بخش عمده ای از درآمد ملی را تشکیل می داد.
با این حال، افغانستان کنونی ( 2018) از افغانستان دهه 1990 متفاوت است و علی رغم اینکه هنوز هم خشونت و جنگ در این کشور جریان دارد هیچ جایگزینی برای روند سیاسی کنونی وجود ندارد. دستاوردهای بزرگ در عرصه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در 17 سال گذشته چهره کشور و مردم آن را تغییر داده است. به عنوان مثال، دموکراسی، رسانه های آزاد، حقوق بشر و به ویژه حقوق زنان، از جمله دستاوردهای است که نمیتوان کمیت آنها را با واحد پول دالر سنجش کرد، اما تآثیرات پایدار در افغانستان و فراتر از آن در آسیای جنوبی و آسیای میانه خواهد داشت.
اکثر ما افغانها خواهان حفظ دستاوردهای اجتماعی و سیاسی 17 سال گذشته، حمایت از قانون اساسی و دفاع از ارزشهای دموکراتیک هستیم. با این وجود، به منظور برآورده کردن برخی از خواستههای طالبان، ما ناچار هستیم در مورد برخی از دستاوردها تن به سازشهای دردناک بدهیم، از جمله تعدیل قانون اساسی.
اما طالبان در کنار هدف اصلی شان که مخالفت با حضور نظامی آمریکا و ناتو در کشور است، یک اجندای سیاسی و اقتصادی معنی دار را به عنوان یک نیروی جایگزین ارائه نکرده است.
آنان در برخی از ولسوالیهای که بطور کامل تسلط دارند، دادگاه های خود را ایجاد کرده اند، امنیت این مناطق را تامین کرده و از مردم و کشاورزان مالیات جمع آوری میکنند.
در واقع، امنیت و عدالت از جمله خدمات اساسی است که مردم در مواقع جنگ بیشترین نیاز را به آنها دارند. اما در مواقع صلح هم، مردم به فرصتهای شغلی و اقتصادی بهتر نیاز دارند.
در حقیقت، توقف جنگ از طریق آتش بس و یا یک معامله سیاسی کوتاه مدت در نهایت منجر به صلح پایدار نخواهد شد. در این جامعه چندین ملیتی، چالشهای حل نشده زیادی وجود دارد که در طی 40 سال گذشته جنگ را بیشتر از پیش شدت بخشیده و باید حل شوند.
به عنوان مثال، توافقنامه بن پس از مداخله نظامی آمریکا و ناتو در افغانستان در سال 2001 میلادی، زمانی که نمایندگان جریانهای سیاسی مختلف در آلمان گرد هم آمدند، نظام کنونی پایه گذاری شد. با این وجود، عدم حضور نمایندگان طالبان در این جلسه بزرگ و آغاز مخالفت آنها با حضور نظامیان خارجی در کشور تلاشهای بین المللی در راستای تآمین صلح و ثبات در کشور را تضعیف کرده است.
علاوه بر این، اختلافات میان نخبگان سیاسی افغانستان بر سر کنترل بیشتر قدرت سیاسی تلاشها در راستای دولت سازی را بطور جدی تضعیف، تنش های قومی را تقویت و اقتدار حکومت مرکزی را کاهش داد. با این حال، تنها شکست های قاطع دولت های پی در پی در کابل است که قدرت و موفقیتهای نظامی طالبان را بیان میکند.
بعلاوه، جمعیت رو به رشد و چشم انداز اقتصادی غم انگیز، بار مالی آمریکا و متحدان آن در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی را در آینده نزدیک افزایش میدهد. بنابر این، یک راهکار سیاسی بدون حمایت مالی جامعه بین المللی، نتیجه آنچنانی در پی نخواهد داشت.
آمریکا اصرار دارد که مذاکرات صلح در نهایت باید به رهبری و مالکیت افغانها باشد زیرا کشورهای همسایه افغانستان و قدرتهای منطقه ای مانند روسیه، چین و هند باید ابتکار عمل صلح آمریکا در افغانستان را تایید و حمایت کنند. علاوه بر این، طالبان توانسته اند روابط تازه ای با برخی از کشورها، به خصوص با روسیه ایران و چین ایجاد کنند.
آتش بس سه روزه عید فطر نیز ثابت کرد که طالبان، به رغم اختلافات داخلی، تحت فرمان واحد قرار دارند. با این حال، اختلافات سیاسی در درون حکومت وحدت ملی، و بحرانهای عمیق قومی و سیاسی که در پیش روی انتخابات آینده ریاست جمهوری قرار دارد، اجماع سیاسی در داخل کشور را از همین حالا متآثر کرده است.
علاوه بر این، با توجه به ادعاهای جدی مبنی بر تقلب گسترده در ثبت نام رای دهندگان، حکومتی که درنتیجه انتخابات آینده ریاست جمهور شکل خواهد گرفت، به مراتب ضعیف تر و از مشروعیت کمتری برخوردار خواهد بود.
بنابراین، آمریکا در پیدا کردن نماینده واقعی مردم افغانستان که بتواند در میز مذاکره با طالبان بنشیند، مشکل دارد.یکی از گزینههای معقول که می تواند شفافیت و همه شمول بودن مذاکرات صلح را تضمین کند، برگزاری یک نشست بزرگ دیگر شبیه به نشست بن است که در 5 دسامبر سال 2001 میلادی تحت نظارت سازمان ملل برگزار شد.

دیدگاه شما