صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۶ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

باروری ابرها و مساله حقابه

-

 باروری ابرها و مساله حقابه

مساله کمبود آب به یک معضل جهانی تبدیل شده است که اکنون غیر از قاره سبز و آمریکای شمالی که مستقیما فعلا درگیر این فاجعه نیستند، دیگر نقاط جهان به شدت از این فاجعه در رنج می باشند، و این مساله موج مهاجرتها و حتی درگیریهای احتمالی را به زودی رقم خواهد زد. اما تکنولوژی این امکان را به ابعاد وسیعتری گسترش داده است به حدی که مساله نه تنها محدود به سطح زمین، مانده است بلکه "آسمان" و "ابرها" را نیز تحت تاثیر قرار داده است. مساله از این قرار است که جریانهای هوایی در هر کشوری خاستگاه های مشخصی دارد و این جریانهای هوایی است که ابرها را بر فراز سرزمینهای مختلف هدایت کرده و به پرواز در می آورد و افغانستان هم عمده "نزولات جوی و باران" های  خود را مدیون ابرهای برخاسته از سواحل دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس، است و این ابرهای بعد از عبور از آسمان کشورهای متعددی مانند ترکیه یا عراق و ایران و..به افغانستان وارد شده و در این مسیر، سرزمینهای متعددی را سیراب کرده و رودهای فراوانی را خروشان می سازد. اما در سالهای اخیر با کمبود باران در بعضی از کشورهای همسایه، طرح هایی روی دست گرفته شده است تا در صورت امکان بتوان تمام نزولات جوی را در کشورهای خاصی به مصرف رساند و ابری باقی نماند تا بارشی برای سرزمین مجاور باقی بماند! برای این منظور ابرها را می توان "باردار" کرد تا مجبور به بارشی زودهنگام شده و قوانین طبیعی به این صورت به وسیله تکنالوژی نقض گرددیده تا سرزمینهای دارای این تکنالوژی از بارشهای غیر طبیعی برخوردار شوند ولی این به قیمت صدماتی طاقت فرسا و تشنگی سرزمینهای دیگر ممالک می انجامد. البته این نوشتار کوتاه درصدد توضیح این روند شدت علمی و مربوط به علم هواشناسی و تکنالوژی جریانهای هوایی نیست و علاقه مندان می توانند با یک سرچ ساده به مقالات مربوطه  دست یابند. بلکه ما مطلب را از زاویه ای دیگر به بحث می گذاریم.
سال گذشته در محافل فارسی زبان خبری نشر شد که پرده از یک طرح 360 میلیارد دلاری ایران برای باروی ابرها با استفاده از کمک روسها، می داد، با گذشت چند ماه اما خبرهای دامنه دارتری از معضل کم آبی به نشر رسید و در حالی که معضل کم آبی با شدت بیشتری آثار خود را نمایان می ساخت در دو مرحله ایران به افغانستان هشدارهای شدیدی را متوجه ساخت، یک بار حسن روحانی، رییس جمهور ایران در نشست گرد و غبار در تهران که با اشتراک نمایندهگان ۳۴ کشور جهان به شمول افغانستان برگزار شده بود، از ساخت بندهای متعدد در افغانستان انتقاد کرد و گفت که تهران نمیتواند در برابر ساخت بندها همانند بند کجکی، کمال خان، سلما و بندهای دیگر بی تفاوت بماند. 
بار دیگر سردار صفوی با اشاره به اهمیت موضوع آب میان ایران و کشورهای همسایه گفت: ما نمیخواهیم در این حوزه کار به قدرت سخت و نظامی بکشد و باید از قدرت نرم و دیپلماسی به یک تعامل مشترک برسیم. او با بیان اینکه ممکن است مساله کمبود منابع آبی به تعامل و یا چالش میان کشورها تبدیل شود، اظهار داشت: ما در ایران با 12 کشور همسایه آبهای مشترک داریم که هم میتواند عامل تعامل باشد و هم تنش. وی در عین حال تصریح کرد: تاثیر حضور بیگانگان در کشورهای همسایه میتواند در موضوع آبهای مشترک قابل توجه باشد. صفوی اظهار داشت: ایران یکی از خاص ترین کشورهای دنیا از نظر هیدروپلیتیک است و افغانستان نیز منشا تحولات آبی آینده خواهد بود.  در همین همایش آقای عراقچی دیگر مقام با نفوذ ایران گفته است که خاورمیانه "به سمت خشکسالی کامل پیش میرود و تا سال ۲۰۲۵ این کشورها از جمله ایران خشکسال شناخته می شوند... سیاستهای کلان ما در جهت جلوگیری از خروج آب از کشور است، البته نه اینکه باعث تشنگی همسایگان شویم.
از مضامین این کلمات آشکار است که ایران با قدرتی که در خود احساس می کند قصد کنترل کامل آبهای داخلی خود دارد و هیچ حقی برای همسایگان خویش، برای چشم داشتن به آبهای درون سرزمین و حتی آبهای میان مرزی خویش، را به رسمیت نمی شناسد مگر از سر لطف و اخذ امتیازات سیاسی و اقتصادی و از سوی دیگر برای همسایگانش نیز هیچ حقی برای مهار کردن آبهای درون سرزمینی کشورهای خود نیز قایل نیست و برای این منظور آماده هر گونه اعمال قدرت می باشد.
اما آنچه مقامات افغانستان هیچگاه به آن نپرداخته اند این مساله است که باید در قبال باروری ابرها از سوی ایران و ریزش تمام بارشهای جوی آن در ایران و بی بهره ماندن افغانستان از نزولات جوی، باید چه عکس العملی نشان دهند در حالیکه ایران به طور مرتب از حقابه خود سخن می زند اما کسی نیست که از حق افغانستان از نزولات جوی سخن بگوید. احتمالا دلیل این مساله نباید بی خبری از این طرح های ایران و تاثیرات آن بر خشکسالی های افغانستان باشد چرا که معاون پارلمانی سپاه با اعلام موفقیت آمیز بودن پروژه باروری ابرها در کشور ایران گفته است که این پروژه در زمستان 96 و بهار سال جاری با موفقیت انجام شده است و ادامه طرح در پاییز صورت خواهد گرفت.
محمد صالح جوکار معاون پارلمان سپاه درباره پروژه باروری ابرها که پیش از این مقرر شده بود خریداری و نصب تجهیزات آن از سوی سپاه پاسداران صورت گیرد، گفت این پروژه در زمستان سال گذشته و بهار سال جاری اجرا بو بارورسازی ابرها انجام شد که نتیجه مثبتی داشت. وی سخنانش را ادامه داد و اظهار داشت که این پروژه با همکاری و هدفگذاری وزارت نیرو صورت گرفته و کار اجرای آن بر عهده سپاه پاسداران است.
هواشناسان می دانند که قسمت عمده ای نزولات جوی افغانستان از جریانات هوایی برخاسته از دریای مدیترانه و جریانات هوایی غرب آسیا ناشی می شود و چنانچه در میانه راه به علل غیر طبیعی این نزولات خالی شده و کشورهای همسایه دست به "باروری ابرها" بزنند، باعث ایجاد خشکسالی عمیقی حداقل برای مناطق شرقی و مرکزی افغانستان خواهد شد. و در این شرایط طلب حقابه می تواند یک زورگویی آشکار و خشن تلقی گردد.
این در حالی است که مقامات ایران، به نوبه خود، اسراییل را متهم به ابر دزدی می کنند و مدعی هستنند که علت تغییرات شرایط اقلیمی در ایران دخالت خارجی و احتمال دزدیده شدن ابرها است.  و جای شکی نیست که "ابر دزدی" از سوی هر کشوری که صورت بگیرد، امری مذموم و نقض آشکار حقوق اساسی شهروندان کشورهای همسایه و قابل طرح در مجامع حقوقی بین المللی خواهد بود.

دیدگاه شما