صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

شنبه ۱ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

روز جهانی کتاب کودک

-

روز جهانی کتاب کودک

روز دوم اپریل (13 حمل) سالروز تولد «هانس کریستین آندرسن» (1805-1875) نویسنده نامدار دانمارکی است، به منظور ارج نهادن به کوششهای وی، درخلق آثار داستانی ارزنده کودکان، این روز را به عنوان روز جهانی کتاب کودک نامگذاری کرده اند.
دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان(IBBY )  در سال 1953 در کشور سوییس تأسیس شد. یکی از فعالیتهای مستمر این دفتر برپایی روز جهانی کتاب کودک است و برخی از کشورها این مناسبت را به صورت هفته کتاب کودک برگزار می کنند. به پیشنهاد این سازمان از سال 1967، از روز کتاب کودک تجلیل می شود و مراسم باشکوهی به همین مناسبت برای بزرگداشت مقام کتاب کودک و ادبیات کودک و نوجوان در کشورهای جهان جشن گرفته میشود. مراسم این روز هر سال در یکی از کشور جهان که عضویت دارد، برگزار میشود و این کشور پوستر و پیام روز جهانی کتاب را تهیه میکند که امسال کشور لتونی (Latvia ) عهده دار این مسئولیت است. شعار امسال این روز برای سال 2018 «در کتاب، چیزهای کوچک همیشه بزرگ هستند» قرار داده شده است.
متاسفانه کشور ما افغانستان سرانه مطالعه بسیار در سطح پایینی قرار دارد و فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی به صورت فراگیر رواج ندارد. باید توجه داشت انسان همان گونه که برای سلامت بدنش نیاز به خوراک و غذا دارد، برای فکر و روحش نیاز به خوراک فکری دارد که بهترین راه خواندن کتاب است و یکی از دلایل عمده سرانه مطالعه پایین این است که افراد در دوران کودکی و نوجوانی با کتاب آشنایی و دوستی نکرده است.
یکی از دوران های حساس زندگی انسان که به باور محققین علوم اعصاب و ذهن در شکل گیری شخصیت و آینده انسان نقش اساسی دارد، دوران کودکی است. در واقع سنین صفر تا 7 سال مهم ترین زمان برای ذهن کودک است تا آنچه در این زمان کاشته می شود، در ادامه زندگی شخصیت یک انسان را بسازد. این زمان بهترین وقت برای دوستی کودک و کتاب است، والدین، معلمان، مدرسه و دوستان تآثیر مهمی می توانند بر انسان بگذارند اما شاید بتوان گفت کتاب سهم بیشتری از همه اینها دارد. پس همه آن گروهها باید کمک کنند که کودکان و نوجوانان دوستی بیشتری با کتاب داشته باشند.
شاید ریشه بسیاری از مشکلات و مسائل اجتماعی و فرهنگی امروز جامعه افغانستان را بتوان گفت ریشه در دوران کودکی که توامان با جنگ و درگیری و عدم توجه کافی به کودکان بوده است، دانست. چرا که کودکان دیروز، کودکی نکرده اند. چرا که فطرت و سرشت خدادادی کودکان پاک است و با قرار گرفتن در محیط سالم می توانند به رشد و تعالی لازم برسند.
کشور ما برای گام نهادن در مسیر توسعه و دور شدن از چرخههای فقر و اقتصاد ضعیف نیازمند این است که بر روی کودکان امروز و آینده سازان فردا سرمایه گذاری بیشتری کند. چرا که سرمایه گذاری کم دیروز باعث شده انسان های کارآمد و توانا برای حل مسائل جامعه امروزی شکل نگیرد.
دنیای کودکی به رغم داشتن کودکانههای خود، دنیای پیچیده ای است و ذهن انسان در بهترین موقعیت برای یادگیری قرار دارد، کودک در حال کشف جهان پیرامونی خود است و کتاب می تواند به خلاقیت وی کمک کند و جهان پیرامونش را بهتر بشناسد.
اخیرا شهر بامیان توانسته به عنوان اولین شهر افغانستان به عنوان شهر یادگیرنده ثبت شود و همچنین ملی بسی که کتابخانه سیار کودکان شده است و در محلات مختلف کابل می رود یا معلمی که با دوچرخه کتاب ها را برای کودکان به مناطق دوردست افغانستان می برد. اینها اخبار خوبی هستند که گاهی به گوش می رسند اما برای گسترش کتابخوانی نیازمند توجه بیشتری می باشیم و جا دارد که از این موقعیت ها برای کودکان افغانستان به خوبی استفاده شود و از راهکارهای مختلف برای آشنایی و دوستی کودکان با کتاب استفاده بهینه شود و دیگر شهرهای افغانستان نیز بتوانند از راهکاری مختلف برای یادگیری بیشتر و بهتر استفاده کنند. راهکارهایی که برای بهبود فضای کتابخوانی مخصوصا کتابخوانی کودکان می توان به آنها اشاره کرد:
1-  مسابقات کتابخوانی و برگزاری جشن های کتاب:
برگزاری مسابقات و جشن های کتاب فضای خوبی برای کودکان و نوجوانان است تا بتوانند با کتاب آشنا شوند و کتابخوانی را به عنوان یکی از برنامه های روزانه زندگی خود قرار دهند.
2- افزایش چاپ و نشر کتاب کودک:
کتاب های چاپ شده مخصوص کودکان با توجه به هزینههای بالای چاپ و نشر، هنوز به آمار قابل توجهی دست پیدا نکرده است که نیازمند توجه بیشتر می باشد. نویسندگان و ناشران حوزه کتاب کودک بایست توجه داشته باشند که با جذابیت و بازاریابی مدرن می توانند مشتریان بیشتری به دست آورند، چرا که فعلا بزرگترین گروههای سنی در افغانستان را گروههای سنی کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند و بزرگ ترین بازار هدف برای کتاب می تواند باشد و سوددهی مناسبی از این بخش به دست آوردند.
3-   ایجاد کتابخانه های مخصوص کودکان:
با وجود کتابخانههای به وجود آمده در سالیان اخیر اما توجه کافی به کتابخانههای مخصوص کودکان هنوز نشده است که نیازمند توجه بیشتری است، همچنین میتوان با استفاده بهینه از سایر محیطها، این کمبود را جبران نمود به عنوان نمونه استفاده از ظرفیتهای مساجد برای فضای کتابخوانی کودکان و نوجوانان یا اختصاص فضایی در تمام مدارس یا اختصاص مدارس در روزهای رخصتی به فضای کتابخوانی، پیشنهاداتی برای ایجاد کتابخانه برای کودکان است. 
4- وقف و نذر کتاب:
در سالیان اخیر در حوزه وقف و نذر، کارهای خلاقانه ای شکل گرفته اند که از جمله میتوان به وقف و نذر کتاب نام برد. از این ظرفیت میتوان به صورت بیشتری در ایام خاص یا توجه بیشتر خیرین و رضاکاران در زمینه کتاب کودک استفاده کرد. چرا که ممکن است حتی یک کودک مسیر زندگی اش با آشنایی و دوستی با کتاب عوض شود و اثرگذاری بیشتری برای خود و جامعه اش رقم بزند.
5- زنگ کتابخوانی و داستان خوانی در مدارس:
در میان انبوه درسهایی که دانش آموزان در طول سالیان تحصیل خود در مدارس فرا می گیرند، شاید بسیاری از آنها کاربردی در زندگی شان پیدا نکند ولی دوستی با کتاب و کتاب خوانی میتواند آنها را با جهانی جدید آشنا کند که بر روی شخصیت و آینده وی تاثیر بسزایی داشته باشد. پیشنهاد میشود که در هفته حداقل یک ساعت برای تمامی صنفها به عنوان مضمون کتابخوانی و داستان خوانی و شعرخوانی اختصاص پیدا کند و هر دانش آموز کتاب یا داستان یا شعر مورد علاقه خود را بخواند و بقیه دانش آموزان درباره آن نظر دهند. این کار علاوه بر دوستی با کتاب میتواند درس های بیشتری از جمله مشارکت جمعی، فضای نقد و بررسی، احترام به دیگران و درسهای اجتماعی دیگری را به دانش آموزان بیاموزد. مدرسه می تواند نقش بیشتری در دوستی با کتاب برای کودکان و نوجوانان ایفا کند.
6- تشویق به وسیله جایزه کتاب:
والدین میتوانند یکی از هدایایی که برای کودکان میخرند، کتاب باشد. همچنین مدارس از جایزه کتاب برای دانش آموزان استفاده کنند یا در سایر برنامهها و مسابقات علاوه بر جایزههای مرسوم میتوانند یک کتاب به عنوان هدیه پیشکش کنند.
7- تآثیر رسانهها در بهبود کتابخوانی:
همه ما شاهد هستیم که برنامههای پربیننده تلویزیون چگونه میلیون ها نفر از سراسر افغانستان را مجذوب خود می کند. این برنامههای پربیینده میتوانند اثرگذاری خوبی بر ترویج فرهنگ کتابخوانی داشته باشند. بخشی از این برنامههای پربیننده میتواند به معرفی کتاب ها مخصوصا کتابهای مخصوص کودکان بپردازد که قطعا با توجه به پربیننده بودن این برنامهها میتواند آگاهی بیشتری به مردم جامعه انتقال دهد.
8- تآثیرپذیری کودکان از والدین:
والدین با گفتن اینکه فرزندان شان کتاب بخوانند، قطعا کتاب خوان نخواهند شد، خانوادهها میتوانند ساعتی از شبانه روز که همه اعضای خانواده در کنار هم هستند، به مطالعه و کتابخوانی اختصاص دهند ولو زمان این مطالعه در حد 5 دقیقه باشد و به مرور زمان دقایق آن را اضافه کنند. آشنایی و دوستی کتاب باید در همه خانوادهها تمرین شود. کودکان محصل اگر هر روز به والدینی که از نعمت سواد برخوردار نیستند، کتاب بخوانند قطعا آنها نیز به سوادآموزی علاقه مند میشوند. والدینی که سواد دارند ولی فرزندان شان علاقه ای به درس ندارند، اگر برنامه منظم کتابخوانی داشته باشند، فرزندان شان به مطالعه و کتابخوانی علاقه نشان می دهند.
9- اشتراک کتاب:
متاسفانه در سالیان اخیر با بالا رفتن هزینههای کاغذ و چاپ و نشر و همچنین بالا رفتن هزینههای زندگی، کالاهای فرهنگی و مخصوصا کتاب از سبد خرید افراد کنار رفته یا کاهش یافته است. در طی چند سال گذشته، در کشورهای اروپایی کمپین به عنوان « Book Crossing » یا «جاگذاشتن کتاب» در مکانهای عمومی شکل گرفته است. این طرح های ابتکاری و سایر طرح های خلاقانه برای به اشتراک گذاری کتاب میتواند مروج فرهنگ کتابخوانی باشد. بخشی از این کمپینها میتواند کتاب کودک باشد و کودکان کتابهای خود را در مدرسه یا سایر محیطهای ارتباطی کودکان به اشتراک بگذارند که زمینه مطالعه را برای دیگران به وجود می آورد.
امیدواریم به زودی شاهد کودکانی کتابخوان و با مطالعه باشیم که برای آینده افغانستان راهگشا باشند و ان شاءا... آینده ای بهتر از امروز و دیروز ما بسازند.

دیدگاه شما