صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

چالش های بازسازی مسیرراهبردی سالنگ

-

چالش های بازسازی مسیرراهبردی سالنگ

جاده استراتژیک و راهبردی سالنگ که از مسیر کوه های بلند می گذرد، تنها جاده مستقیم میان کابل و ولایت های شمالی افغانستان است. از زمان الکساندر بزرگ، این تنها جاده اصلی تجارتی میان آسیای مرکزی و جنوبی بوده است. حال با رسیدن سال 2018 میلادی شما با دو پدیده از هم پاشیدن و به جذابیت مواجه هستید. از هم پاشیدن به این خاطر که علی رغم مصرف صدها میلیون دالر که در طول یک دهه گذشته روی پروژه های توسعوی هنوزهم شمار زیادی از جاده ها در افغانستان در وضعیت وخیمی قرار دارند. جذابیت به این خاطر که با وجود سفر از مسیر دشوار قله های پر از برف هندوکش، این قله ها به شکل نفس گیری زیبا هستند.
از سوی دیگر، رانندگی در این مسیر شما را خشمگین می سازد، بخصوص این که شما طی یک مدت طولانی هفته ها روی آن رانندگی کنید. مانند سعید که مثل بسیاری از افغان ها یک نام دارد راننده یک موتر لاری است که روی این جاده رفت و آمد دارد. او می گوید:" طی این سال ها هیچ چیزی تغییر نکرده است." وی یک پتو را در اطراف انجین موترش پیچانده تا آنرا از سرمای زیر صفر درجه مسیر سالنگ محافظت کند.
سعید در راننده گی روی جاده های خراب عادت کرده است، او به فساد گسترده در کشورش اشاره می کند که اکثرا نیروهای نا مریی پشت آنها قرار دارند. در این روزها صبر او در حال لبریز شدن است، وقت او برنامه های رییس جمهور غنی را در مورد تبدیل افغانستان به یک مرکز ترانزیتی بخاطر تجارت منطقه ای شنیده خجالت می کشد. چنانچه از سال 2001 به این طرف همزمان با سقوط رژیم طالبان، کشورهای کمک کننده افغانستان ملیاردها دالر را روی اعمار جاده ها در افغانستان مصرف کردند. اما بیشترین قسمت این پولها، روی جاده هایی مصرف شده اند که اهمیت استراتژیک برای کارهای نظامی غربی ها داشته اند. شماری از جاده های افغانستان که اهمیت حیاتی اقتصادی دارند در وضعیت بدی قرار داشته و در حال نابودی اند.
تونل سالنگ که 1.7 مایل طول دارد خودش به عنوان یک قضیه مطرح است. این تونل در سال 1964 توسط انجینران شوروی به عنوان یک پروژه شگفت انگیز ساختمانی اعمار گردید، اما جاده ای که اکنون از میان این تونل می گذرد وضعیت مناسبی ندارد. در طول این مسیر دریچه های کمی برای تهویه و روشنایی وجود دارد، گرد و غبار و دود اغلب دید را تا چند متری کاهش می دهد. این تونل با ظرفیت عبور روزانه هزار الی دو هزار موتر ساخته شد، اما حالا روزانه در حدود 10 هزار موتر از این مسیر عبور و مرور می کند.
جنرال رجب مسوول محافظت از تونل سالنگ، به شمار زیادی از حوادث اشاره می کند که در این تونل اتفاق افتاده و راننده گان به اثر دود و آتش خفه شده اند. سالانه بیش از صد تن در جاده مسیر تونل سالنگ جان خویش را از دست می دهند. جنرال رجب می گوید:" تونل در حال حاضر تقریبا به همه چیز ضرورت دارد، تعمیر اساسی، تعمیر اساسی ماشین آلات تعمیر و نگهداری. از سوی دیگر، وقت همه موتر های کهنه و فرسوده را استفاده می کنند، دود داخل آن تجمع می کند. برای پرسش اینکه چرا چنین است، شما باید از وزارت فواید عامه بپرسید". عبدالرحمن صلاحی معین وزیر در وزارت فواید عامه، اولین جوابش در این مورد زمین، آب، هوا و ارتفاع است او گوید:" روسها در این کار ماهر بودند اما، ما  ماهر نیستیم و هنوز در حال آموختن ایم."
وقت می پرسم چرا، صلاحی توضیح می دهد که نزدیک به 60 سال، پس از ساخت تونل و جاده سالنگ بدون شک که دشواری هایی وجود دارد و تلاش ها زیاد نتیجه نمی دهند. صلاحی می گوید:" فساد غیر قابل انکار است، قرار داد های ساختمانی اعطا می گردد، پس از آنها قرار دادی های کوچک تر قرارداد را می گیرند که به این ترتیب در هر مرحله، مقداری از پول گرفته می شود."
دولت افغانستان از وجود چنین مشکلات به خوبی آگاه است، رییس جمهور غنی سال گذشته  گفته بود:" فساد دولت افغانستان را محاصره کرده و آزادی را از این کشور گرفته است. از سوی دیگر فساد زیر ساخت های اساسی افغانستان ویران خواهد کرد، زیر ساخت های که اگر به شکل درست از آن ها استفاده گردد سبب کاهش فقر در جامعه خواهد شد." مجلس سنای امریکا بازرس ویژه ای را در مورد بازسازی افغانستان گماشت، این اداره روی پول های بزرگ که امریکا به افغانستان فرستاده است نظارت می کند. این اداره طی گذارشی در سال 2016 بیان داشت:" امریکا با ترزیق میلیارد ها دالر به اقتصاد افغانستان و با نظارت ناقض از پروژه ها، کار مشترک با شماری از قانون شکنان به رشد فساد در این کشور کمک کرد."
تنها تلاش در مقیاس کامل برای بازسازی جاده سالنگ در سال 2014 میلادی صورت گرفت که از سوی بانک جهانی کنترول و نظارت می گردید. یک سال پس از اینکه پروژه تکمیل شد، مواد جاده اکثرا توسط طوفان ها شسته شد و وضعیت جاده ها تا به حال رو به وخامت می باشد. با این حال، بر اساس گذارش اداره  USAID   تقریبا به ارزش یک میلیارد دالر در سال های اخیر اجناس از مسیر جاده سالنگ انتقال داده شده است که بیش از نیمی از تجارت افغانستان را تشکیل می دهد. این در حالیست، وقت مسیر تونل سالنگ به دلیل حوادث ترافیکی و مشکلات دیگر مسدود می شود بهای مواد مصرفی مثل تیل و اجناس دیگر در کابل افزایش می یابند.
یک مقام بانک جهانی در کابل که نخواست نامی از وی گرفته شود گفت، فساد و بی کفایتی تلاش های اخیر را زیر سوال برده است. شرکت های قرار داد کننده پس از اینکه بودجه را به دست می آورند در تبانی با شرکت های قرار دادی محلی از وسایل و مواد ارزان که تاب مقاومت در برابر سرمای زمستان و کامیون های سنگین بار را ندارند استفاده می کنند. دو سال قبل، بانک جهانی پروژه ای به ارزش 250 میلیون دالر برای توسعه جاده ها در اطراف سالنگ را اعلام کرد. این مقام بانک جهانی و هم چنان اقای صلاحی معین وزارت می گوید که آنها از اشتباهات گذشته آموخته اند و در آینده از قراداد به بخش های کوچک خود داری خواهند کرد.
به باور قیوم سروش، یک محقق اسبق زیر بنای جاده ها، در شبکه تحلیلگران، توضیحات بالا، نقش مقام های بلند پایه را در فساد پنهان می کند. آقای سروش می گوید:" براساس تجربه من، وقت مقام های وزارت ها با کمپنی ها عقد قرارداد می بندند، بدون توجه به اندازه آنها، وزارت خانه ها سهم خود را به دست می آورند. بنابرین اولین سوال این است: ما چند فیصد دریافت می کنیم؟" سروش با تاکید به گفته های رجب، می گوید رشوه خواری از وزارتخانه ها تا به مردان قدرتمند محلی که محافظت از پروژه ها را فراهم می کند ادامه می یابد. سروش می گوید:" شما از هر افغان که بپرسید، آنها به شما خواهند گفت که جاده سازی یکی از منابع پر درآمد برای مقام های فاسد می باشد."
آقای صلاحی تایید می کند در وزارت خانه که کار می کند فساد وجود دارد، صلاحی که خودش نیز یک انجینیر است می گوید:" ما از کاستی های خود مطلع هستیم و در دور جدید قرار دادها، نظارت دقیق تری را انجام خواهیم داد." در صورتی که برنامه براساس پلان آقای صلاحی و بانک جهانی به پیش برود جاده هندوکش الی سال 2022 اماده بهره بردای خواهد شد. این بدین معنی است که چهار سال سخت دیگر پیش روی سعید و هزاران راننده کامیون دیگر همه چیز را می دانند قرار دارد و آنها چگونه با این وضعیت کسب و کار شان چگونه رونق پیدا خواهند بخشید. این روزها، صدها کامیون با استفاده از این مسیر میان کابل و مزار شریف در شمال افغانستان در حال رفت و آمد هستند. موتر سعید که پر از علف است اخیرا وارد کابل شده است. او نسبت به وضعیت خوشبین نیست و می گوید:" تنها الله می داند که آیا فرزندانم روی سرک های بهتری راننده گی خواهند کرد."
منبع: واشنگتن پست

دیدگاه شما