صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

چرا پاکستان به پناه دادن برای طالبان ادامه می دهد؟

-

چرا پاکستان به پناه دادن برای طالبان ادامه می دهد؟

تصمیم اخیر اداره ترامپ مبنی بر تعلیق کمک های نظامی این کشور به پاکستان، یکی از مهم ترین اقدامات امریکا برای مجازات پاکستان از سال 2001 به این سو بود. پناه گاه های امن طالبان افغان و پاکستانی از دیر زمانی به این طرف، امریکا را نا امید کرده است. از سوی دیگر، طالبان از دولت داری ضعیف در افغانستان نیز سود برده و اما همکاری های پاکستان این گروه را کمک زیاد کرده است. پاکستان کمک های مستقیم نظامی و استخباراتی را برای طالبان افغان و پاکستانی فراهم کرده که نتیجه آن منجر به مرگ سربازان امریکا، سربازان امنیتی افغان و مردم ملکی گردیده و سبب بی ثباتی در افغانستان شده است.

منطق پاکستان
پاکستان از دیر زمانی به این سوی یکی از همسایه های مخرب و پردرد سر برای افغانستان بوده است. این کشور تلاش کرده از نفوذ هند در افغانستان بکاهد، گروه های تندرو را در داخل افغانستان ایجاد کرد تا از آنها به عنوان جنگجویان نیابتی خود استفاده کند. این کشور، با حمایت های تسلیحاتی و استخباراتی از طالبان و شبکه حقانی سبب بی ثباتی زیادی در افغانستان شده است.
حال پرسش که مطرح می گردد این است که چرا پاکستان دست به چنین اقدامات می زند؟ در پاسخ می توان گفت، پاکستان از تبدیل شدن افغانستان به پناهگاه امن برای ملیشه های ضد پاکستانی و میدان بازی برای قدرت های بیرونی هراس داشته، در حالی که این موضوع همین اکنون اتفاق افتاده است. پاکستان به این باور است که طالبان روزی قدرت سیاسی را در افغانستان به دست خواهند گرفت و نقش متحد این کشوررا بازی خواهند کرد. در میان جریان های سیاسی افغانستان، طالبان تنها گروه متحد پاکستان به شمار می روند.
بیش از این پاکستان هراس دارد، هدف قرار دادن ملیشه های هوادار افغانستان مقاومت ها در پنجاب پاکستان را تحریک خواهد کرد. اگرچه این کشور از مدت طولانی حمایتش از گروه های تروریستی را انکار می کند، اما این گروه ها تولید پاکستان اند و این کشور کنترول اندک روی آنها دارد. چنین ضعف آشکاری، کاهش توانایی های دستگاه نظامی و استخباراتی پاکستان را برای مخاطبان داخلی این کشور نشان می دهد که شامل اپوزیسیون و سیاست مداران می شود و گروه های ملیشه را تشویق به اقدامات بیشتر می کند.
از سوی دیگر پاکستان نگران یک افغانستان قوی متحد هند است، که به صورت بالقوه ای کمک می کند پاکستان در محاصره قرار داشته باشد. رییس جمهور ترامپ در سخنرانی ماه اگست خود در سال 2017 میلادی، از هند به عنوان نقطه فشاری بر پاکستان یاد کرد و خواستار فعالیت های بیشتر هند در افغانستان شد. این به احتمال زیاد رفتار پاکستان را ملایم  نمی کند، بلکه می تواند توهمات پاکستان در مورد نفوذ هند در افغانستان را افزایش دهد که در آن می توان حمایت از جدایی طلبان بلوچ در پاکستان را یاد کرد. پس از سخنرانی رییس جمهور ترامپ، مقامات ارشد امریکایی به دنبال کاهش چنین ترس هایی بودند. به رسمیت شناختن منافع قانونی پاکستان در افغانستان و اینکه امریکا علاقه مند بود روابط میان هند و پاکستان را بهبود بخشد.

ابزار های امریکا
به تعلیق در آوردن کمک های نظامی به پاکستان حتی به صورت دایمی قطع شدن در آینده در صورتی که پاکستان سیاست  اش را تغییر ندهد، تنها ابزار مستقیمی برای امریکا بود. اما جدا از تنش های سیاسی که در پاکستان ایجاد کرده است، درد های که از آن نشات می گیرد محدود است. بخشی از پول از صندوق حمایت ایتلاف امریکا که برای پاکستان در نظر گرفته شده بود تا این کشور از آن در راستای مبارزه برضد تروریسم استفاده کند برای یک مدت طولانی به حالت تعلیق در آمده زیرا پاکستان به حمایت اش از شبکه حقانی ادامه داده است.
کمک های نظامی امریکا به پاکستان بین سال 2010 و اگست سال 2017 میلادی به 60 درصد کاهش پیدا کرد، اما کدام نتیجه ملموسی روی رفتار پاکستان نداشت. دلیل آن این است که پاکستان می تواند خواستار کمک از کشورهای دیگر شود. روسیه همواره در جستجوی فرصتی بوده تا اقدام به همکاری های نظامی با پاکستان کند، که در این میان خطر واکنش از سوی هند مطرح است، روسیه بیش از این، طالبان را به عنوان دشمن دسته اول در افغانستان به حساب نمی آورد.
پاکستان همچنین می تواند خواستار کمک های نظامی از چین، متحد دیرین خود شود. چین نیز خواستار بی ثباتی در افغانستان نیست. از سوی دیگر این کشور دنبال اقدام تنبیهی برضد شبکه حقانی و طالبان افغان که حمایت پاکستان را با خود دارد نیز نمی باشد. پاکستان می تواند توجه سعودی را به خود جلب کند که این کشور از پاکستان به عنوان متحدی برضد ایران استفاده کند. سر انجام، به این نتیجه می توان رسید که پاکستان بدون امریکا نیز می تواند، فشارها را کنار بزند.
امریکا در استفاده از قوه قهریه در برابر پاکستان، با محدودیتهایی مواجه است. امریکا در قبال خشونتهای افغانستان، منافعی در پاکستان دارد: اطمینان از کنترول و مصوون ماندن سلاحهای هستهای پاکستان، بازداشتن پاکستان از استفاده تاکتیکی از سلاح هستهاش (که میتواند به دست تروریستان بیفتد) بازداشتن پاکستان از رونق دوباره فعالیتهای هستهاش و جلوگیری از یک جنگ بزرگ میان پاکستان و هند و حمله نیابتی تروریستی توسط پاکستان بالای هند.
بر علاوه، امریکا میخواهد، یک حکومت ملکی، دموکراتیک، تکنواکرات و تکثرگرا را در پاکستان تقویه و حمایت کند. همچنان، جوانان تکنوکرات، تحصیل کرده و خیرخواه مردم در پاکستان وجود دارند که در برابر جنگسالاران و قدرتشکنان در افغانستان مبارزه میکنند. پاکستان از چنین ظرفیت و عناصر باالقوه اصلاحگرا برخوردار میباشد.
از سوی دیگر، پاکستان می تواند هرکدام از این منافع را تهدید کند. این کشور می تواند به همکاری هایش برای حفاظت از موضوع اتمی پایان دهد و اقدامات اعتماد سازی میان هند-پاکستان را به تعلیق در آورد. همچنان می تواند سبب بی ثباتی مرزی با پنجاب شود. پاکستان همچنان این توانایی را دارد تا مرزهایش را به روی مواد اکمالاتی نیروهای امریکایی در افغانستان ببندد. این موضوع بدون تردید تآثیرات زیادی روی عملیات های نظامی امریکا در افغانستان دارد.
آیا کدام سناریو خوشآیندی هست؟
سه سناریور می تواند امکان داشته باشد که به پاکستان انگیزه بدهد تا به صورت عموم حمایت از طالبان و شبکه حقانی را کاهش دهد و یا حتی شروع به هدف قراردادن شبکه حقانی در خاک پاکستان کند:
- روابط هند و پاکستان به گونه موثری توسعه پیدا خواهد کرد
- شبکه استخباراتی در دولت پاکستان، قدرتش کاهش پیدا خواهد کرد و به قوه حساب ده بدل خواهد شد. که در این صورت هم ارتش پاکستان و دولت این کشور در یک تغییر قرار خواهند گرفت.
- پاکستان منابع سیاسی و فیزیکی را توسعه خواهد بخشید، که به وسیله آن می تواند با گروه های داخلی و گروهای که از سوی این کشور حمایت می شود مقابله کند مثل گروه طالبان پنجاب. اگر این تهدید ها کاهش پیدا کند، پاکستان توان بیشتری خواهد داشت تا دنبال طالبان افغان و شبکه حقانی برود.
تا حدودی، امریکا می تواند با استفاده از سناریوی آخری، پاکستان را کمک کند که این کشور از نگاه سیاسی بعضی از اصلاحات را انجام دهد و استراتژی مبارزه برضد تروریسم را روی دست گیرد. همچنین روی گروه های ضد پاکستانی و نگرانی های جهانی تمرکز کند. اما توانایی های امریکا برای تشویق دو سناریوی اول به شدت محدود است.
تلاش امریکا برای تسهیل نزدیکی روابط هند- پاکستان می تواند سبب کاهش بحران شود، اما نتیجه ملموسی در پی نخواهد داشت، زیرا هند چنین نقشی از سوی امریکا را رد می کند و پاکستان نیز به صورت سیستماتیک نتوانسته است انتظارات را بر آورده سازد. ظرفیت امریکا برای پیشبرد یک تغییر سیستماتیک سیاسی و نظم بخشیدن قدرت در پاکستان نیز به شدت محدود می باشد، بنا واشنگتن باید حمایت دوامدار از پیشرفت جامعه مدنی، موسسات تکنوکرات و حاکمیت قانون را در این کشور ارایه دهد. علاوه بر این، واشنگتن با تشویق رشد و تعامل با منافع جدید اقتصادی در پاکستان که از روابط صلح آمیز بیشتری با هند و افغانستان بهره مند می باشد حمایت کند. گرچند، این تغییرات ممکن دهه ها زمان را در بر گیرد تا وضعیت داخلی پاکستان را به صورت استراتژیک و بنیادی تغییر دهد.
منبع: channelnewsasia

دیدگاه شما