صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

چهارشنبه ۵ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

از برازیل بیاموزیم؛ چگونه با تحکیم حاکمیت قانون با فساد مبارزه کنیم؟ (بخش سوم)

-

از برازیل بیاموزیم؛ چگونه با تحکیم حاکمیت قانون با فساد  مبارزه کنیم؟ (بخش سوم)

اشاره
در قسمت اول بعد از نگاه اجمالی به قوه قضائیه و چگونگی فعالیت آن  و بر شمردن موفقیتهای اخیر این قوه، از شش عنصری که بطور خاص به عملی شدن عملیات کارواش و بطور عموم به بهبود عملکرد قوۀ قضائیه کمک کرد، به اختصار یاد شد. در قسمت دوم، عنصر اول (استفاده از معامله اتهامی) و نتایج مثبت آن با جزئیات بررسی گردید. اکنون در این بخش، عنصر دوم بررسی میگردد.

عنصر دوم: نظام استخدام بر مبنای شایستگی و دسترسی همگانیتر به بستهای دولتی
اعمال قدرت در برازیل به لحاظ تاریخی به یک ساختار سیاسی سنتی که ورود به آن برای اکثریت مردم برای یک مدت مدید غیرممکن پنداشته میشد، نسبت داده میشده است. با این همه، معیارها و شرایط تعیین شده در قانون اساسی 1988، نقش ارتباطات و وابستگیهای سیاسی را جهت دسترسی به بستهای قوه قضائیه بطور قابل ملاحظهای کاهش داد. از سوی دیگر، شمار رو به افزایش کسانی که به مسلک قضاء و ثارنوالی روی میآوردند، این تغییرات را بیش از پیش تقویت کرد. ناگفته نماند که افزایش علاقمندان مسلک قضا و ثارنوالی، نتیجۀ تحول اقتصادی در برازیل از سالهای دهه 90 به این سو است. قشر اجتماعیِ که بیشترین نفع را از این تحولات و تغییرات نصیب خود کرده، طبقۀ متوسط جامعه است که در طول دو دهه گذشته بطور قابل ملاحظهای رشد داشته و بزرگترین کتله اجتماعی در سال 2009 بود. طبقه متوسطه که زمانی حدوداً یک سوم جامعه برازیل را تشکیل میداد، از 63 میلیون در سال 2005 به 103 میلیون در سال  2011  افزایش یافت و  55 درصد از مجموع خانودهها در برازیل را به خود اختصاص میدهد. در نتیجۀ این افزایش، اکنون بخش اعظم جامعه را طبقه متوسط تشکیل میدهد.
رشد جمعیت طبقه متوسط باعث افزایش شمار دانشجویان دانشگاهها نیز شده است. اکنون با افزایش تعداد کسانی که از پس هزینه تحصیلات عالی بر میآیند، تعداد دانشجویان و بالنتیجه تعداد دانشجویان رشته حقوق بیشتر شده است. بنابراین، با رشد جمعیت طبقه متوسط، تحصیلات عالی و تقاضا برای مسلک قضا و ثارنوالی نیز رشد کرده است.
برای کسب شرایط شمولیت در پروسه جذب در قوه قضائیه، علاقمندان کار در بخش قضا و ثارنوالی باید دو پیش شرط را برآورده ساند. پیش شرط اول اشتراک و کامیابی در آزمونی است که از سوی انجمن وکلای مدافع برازیل برگزار میگرد. بعد از سپری نمودن آزمون انجمن وکلای مدافع، آنها باید در حوزه حقوق و وکالت برای مدت سه سال عملاً کار و فعالیت کنند. بعد از طی نمودن این دو مرحله ابتدایی است که راه برای جذب شدن آنها در سکتور عدلی و قضایی باز میشود. دو روش متفاوت برای تقرر یافتن در یک بست قضایی وجود دارد. روش رایجتر و مرسومتر که 80 درصد از قضات از این طریق انتخاب میشوند، گزینش متقاضی از طریق یک پروسۀ آزاد، عمومی و غیرجانبدارانه است. این روش گزینش، فرصتهای بهتری را برای افراد طبقه متوسط جامعه که قبلاً هیچ گونه ارتباطات سیاسی نداشتهاند، فراهم میکند.
روش دوم به او کوینتو (o quinto ) به معنی «پنجم» معروف است. نام این روش از آن جهت روش پنجم انتخاب شده که 20 درصد قضات (یعنی یک پنجمِ مجموع قضات) برای دادگاههای عالی [ایالتی] از این  طریق انتخاب میشوند. ارتباطات سیاسی در انتخاب قضات از این طریق نقش قابل توجهی دارد. پروسه انتخاب از این طریق در قانون اساسی تسجیل یافته است. فقرۀ مربوطه در قانون اساسی، انجمن وکلای مدافع برازیل و دفتر لوی ثارنوالی را موظف کرده که لست شش تن از کاندیدان را تهیه کرده و آن را برای کرسی خالی قضاوت به دادگاه ارائه کنند. سپس این لست از طریق دادگاه به رئیس بخش مربوطه فرستاده میشود تا وی یکی از شش نامزد را برای بست خالی قضاوت انتخاب کند. نامزدان شامل لست نیازمند حمایت قوی نهادهای معرفی کنندۀ خود هستند. در مرحله نهایی که رئیس بخش مربوطه یکی از نامزدان را انتخاب میکند، ارتباطات و نفوذ سیاسی نقش اساسی در تصمیم رئیس بخش دارد. بنابراین، کاندیدان برای تصاحب بست خالی وارد یک رقابت شدید سیاسی در درون نهاد مربوطۀ خود میشوند و باید آنقدر نفوذ سیاسی داشته باشند که بتوانند رئیس بخش را وادار به گزینش خود کنند. با این همه اما، از آنجا که تعداد بیشتری از کاندیدان از طریق اول وارد قوه قضائیه میشوند، این روند نظام قضایی برازیل را بطور چشمگیری متحول کرده است؛ زیرا این روند، ورود متقاضیان کار در قوه قضائیه را که سابقه و عقبۀ سیاسی ندارند، آسان کرده است. افزون بر این، این روند استخدام شامل مشوقهایی است که در قانون اساسی برازیل گنجانیده شده است. از دیگر مزیتهای روش اول استخدام این است که در روش مذکور اصول اساسی قانون اداری، از جمله اصل بیطرفی و برابری، رعایت میشود.
شرایط شمولیت در این روند استخدام از طریق روش اول عبارتند از؛ تحصیلات عالی در رشته حقوق، کامیابی در آزمونی که از سوی انجمن وکلای مدافع برازیل برگزار میشود، سه سال کال عملی در حوزۀ حقوق، داشتند شهروندی برازیل، انجام مکلفیتهای نظامی و انتخاباتی،  و عدم سابقۀ جرمی. روند مذکور دارای پنج مرحله است که از طریق یک اطلاعیه به همگان ابلاغ میشود. طی دو مرحله اول دانش حقوقی کاندیدان مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرد. در مرحله سوم وضعیت روانی و فزیکی و سابقۀ صحی متقاضیان بررسی میگردد. در مرحله چهارم امتحان شفاهی اخذ میگردد. در مرحله پنجم که مرحله نهایی است، به متقاضیان بر اساس سوابق و شایستگیهای شخصی، آثار علمی و سایر ویژهگیها امتیاز داده میشود. در این روند، کمترین اهمیتی به سابقه و ارتباط سیاسی کاندیدان داده نمیشود، بلکه بر مهارت و تواناییهای فردی آنها توجه میگردد. علاوه بر این، این سیستم گزینش مشوقهای مختلف را در ارتباط به ترقی و پیشرفت مسلکی برای فرد انتخاب شده در نظر میگیرد.
کاندیدای انتخاب شده از طریق این سیستم پنج مرحلهای ابتدا به عنوان قاضی جایگزین در یک واحد اداری کوچک توظیف میگردد، اما راه برای ترفیع به واحدهای اداری متوسطه و سپس به واحدهای اداری بزرگ بر روی وی باز است. در نهایت وی میتواند به مقام قاضی استیناف دست یابد. (قضات دادگاه عالی فدرال و ایالتی بر اساس معیارهای متفاوت گزینش میشوند، که بعداً توضیح داده خواهد شد.)
سیستم گزینش بر اساس شایستگی که در قانون اساسی سال 1988 برازیل گنجانیده شد، بطور فزاینده زمینه را برای مردم عادی فاقد سابقه و ارتباط سیاسی فراهم کرده تا به موقفهای بلند در قوه قضائیه این کشور دست یابند. افراد انتخاب شده از این طریق، میتوانند بعد از توظیف بدون ترس و هرس یا طرفداری از کسی وظایف و مسوولیتهای خود را پیش ببرند.
یکی از فرادی که از این طریق انتخاب شده اند، قاضی جوان فدرال آقای سیرگیو مورو است که رهبری عملیات کارواش را به عهده دارد. او که بیشتر از 45 سال عمر ندارد، به اکثر دوسیههای تشکیل شده در نتیجه تحقیقات عملیات مذکور در مرحله اول (قبل از روند استیناف) رسیدگی کرده است. رسانهها معمولاً از وی به عنوان یک قاضی سختگیر، با دقت و مسلکی یاد میکنند.
در بخش بعدی خواهد خواند: «عنصر سوم: ایجاد سیستم مؤثری از مشوقها برای انتخاب افراد شایسته در بستهای خدمات ملکی»
منبع: وبسایت فارین افیرز

دیدگاه شما