رییس جمهوراسلامی افغانستان درراس یک هیأت عالی رتبه برای یک سفر دو روزه، به دعوت رسمی رهبری این کشور دیروز به ازبکستان رفت. افغانستان در حال حاضر روابط دوستانه و نزدیکی با کشور ازبکستان دارد و در یک سال اخیر مخصوصا، این روابط رو به گسترش بوده است.
ازبکستان هم به دلیل هم مرز بودن و هم به عنوان یک کشور مهم منطقه ی، دارای اهمیت خاص برای افغانستان می باشد و به همین دلیل، هدف اصلی سفر رییس جمهور وهیأت همراه، توسعه و تقویت روابط دوجانبه و ارتقای آن به سطح مورد نظر می باشد.
کشور ازبکستان در پروسه قلب آسیا و اجلاس ریکا، عضویت دارد و از موقف و مواضع افغانستان درمبارزه با هراس افگنی، همکاریهای مشترک دو و چند جانبه منطقوی و توسعه روابط دوکشور حمایت می کند. افغانستان و ازبکستان ۱۳۷ کیلومتر مرز مشترک دارند که رودخانه آمو این دو کشور را از هم جدا می ‌کند.
اهمیت روابط دو کشور
ازبکستان همسایه شمالی افغانستان با داشتن نزدیک به ۳۰ میلیون جمعیت، پرنفوس ترین کشورآسیایی میانه است. این کشور که در کنار جاده تاریخی ابریشم میان اروپا و آسیا موقعیت دارد، از لحاظ تاریخی و فرهنگی نیز حایز اهمیت است. روابط هردو کشور مخصوصا در زمان حکومت وحدت ملی رو به تحکیم و توسعه بوده و نشست‌های متعدد مقامات هردوکشور، نشانگر علاقمندی دو جانبه برای گسترش همکاریها درقالب روابط دو و چندجانبه می باشد.
افغانستان وازبکستان علاوه بر روابط اقتصادی و سیاسی، در مسایل تاریخی، فرهنگی و اجتماعی نیز مشترکات بسیار دارند.
درسیاست خارجی حکومت کنونی افغانستان، ازبکستان ازجمله کشورهایی است که در حلقه اول سیاست خارجی رییس جمهور غنی قراردارد و رئیس جمهور بر گسترش روابط افغانستان با این کشور برای بهبود اقتصاد، ترانزیت و تجارت همواره تاکید دارد.
حکومت وحدت ملی برای اولین بار در تاریخ افغانستان موفق شد تا از طریق خط آهن با عبور از کشورهای قزاقستان و ازبکستان، افغانستان را به چین وصل نماید و اولین قطار باربری چین در ماه سنبلۀ سال 1395 هـ ش از شهر «هایمن» در ولایت «جیانگسوی» چین حرکت کرد و با عبور از کشورهای قزاقستان و ازبکستان به بندر «حیرتان» رسید و در برگشت صادرات افغانستان را نیز به کشور چین انتقال نمود.
خریداری برق، گندم، امضای موافقتنامه های ترانزیتی، تجارتی و...به افغانستان کمک کرد تا از محدودیت‌ها درانتقال کالاهای تجارتی و واردات از انحصار خارج شود.
همکاریهای دوجانبه؛ فرصت ها و تهدیدات مشترک
درحال حاضر، افغانستان و ازبکستان روابط خوبی در بخش های مختلف دارد و مخصوصا در بخش ترانزیتی؛ پل دوستی میان افغانستان و ازبکستان که بر فراز رود آمو اعمار شده، یکی از گذرگاه های عمده اتصال افغانستان به آسیای میانه به ویژه ازبکستان به شمار می ورد.
افغانستان و ازبکستان در بخش های ترانزیت، تجارت، سرمایه گذاریهای مشترک، مسایل گمرکی، خطوط آهن، مسایل زراعتی، ترانسپورتی، معادن، بخش های تخنیکی و... فرصت های مشترک فراوان برای همکاری دارند. افغانستان به عنوان نقطه ثقل ترانزیتی آسیای مرکزی به آسیایی جنوبی، می تواند زمینه صادرات ازبکستان به جنوب آسیا، آسیایی شرقی و غربی را فراهم سازد و بازار بزرگی برای این کشور فراهم بسازد.
همچنین، اتصال به راه‌های ابریشم چین و دیگر کشورها از طریق ازبکستان یکی از مهم‌ترین فرصت‌های تجاری و ترانزیتی میان دو کشور محسوب می‌شود. ازبکستان از جمله کشورهای محاط در خشکه است و ارتباط به دریا از جمله برنامه‌های بلندمدت این کشور محسوب می‌گردد. افغانستان یکی از مهم‌ترین دروازه‌های تجاری-ترازیتی ازبکستان به دریا محسوب می‌گردد.
بنابراین، فراهم‌سازی ارتباط به دریا از طریق دو بندر مهم درایران و پاکستان می‌تواند شرایط بهتر تجاری و ترانزیتی را برای ازبکستان فراهم سازد.
مقابله با تهدیدات مشترک از دیگر زمینه ها و بسترهای همکاری میان دو کشور است؛ فعالیت گروه های افراطی و تروریستی مانند حزب التحریر و تحریک اسلامی، منافع و منابع هردو کشور را هدف گرفته و مورد تهدید دوامدار قرار داده است که نیازمند همکاری مشترک برای مقابله و ریشه کن کردن آنها می باشد.
قاچاق و ترانزیت مواد مخدر و گروه های مافیایی مرتبط از دیگر تهدیدات مشترک است که به هردو کشور فرصت همکاری متقابل را فراهم می سازد و ایجاب می کند برای ریشه کن ساختن آنها،هر دو کشور گام های مشترک، هماهنگ و هدفمندانه بردارد.
با درک فرصت ها و چالش های مشترک، عزم رهبران دوکشور به تحکیم و ارتقای روابط دوکشور می باشد؛ در این سفر رییس جمهور، بیست موافقتنامه همکاری دوجانبه در بخشهای اقتصادی، ترانزیتی، تجارتی، گمرکی، هوایی، امنیتی و... امضاخواهد شد که زمینه توسعه روابط دو کشور را بیش از پیش فراهم می سازد.
امضای این موافقتنامه ها، فصل جدیدی در روابط دو کشور باز می کند و مخصوصا به تحولات اقتصادی دو کشور و منطقه روح جدیدی خواهد دمید؛ چون افغانستان برای ازبکستان حیثیت یک پُل برای رسیدن به جنوب آسیا دارد و برعکس ازبکستان برای افغانستان یک راه نزدیک است تا به چین و روسیه وصل شود.
از طرف دیگر، آگاهان معتقدند که گسترش روابط با ازبکستان بسترها و فرصت‌های بهتری را در روابط افغانستان و روسیه نیز به همراه خواهد آورد.