اشاره:
در بخش اول مقاله گفته شد که شکل گیری بخش غیررسمی ثبت نشده، سازمان نیافته و غیر منظم در بسیاری از اقتصادهای شهری نتیجه شایع شهرنشینی معاصر است. به طور کلی بخش غیر رسمی هم به عنوان معضلی از توسعه نیافتگی و هم به عنوان راه حلی برای آن تلقی می شود.
یک فرصت مهم در دل تهدید
از نظر هابیتات "امروزه اقتصاد غیررسمی عامل حیاتی بسیاری از شهرها است. این اقتصاد برای بسیاری شغل فراهم می‌کند. در برخی از شهرها غالب کارکنان شهری خدمات منعطفی برای بسیاری از ساکنان شهری فراهم می‌آورند و کمک بزرگی به اقتصاد شهر می‌کنند. اقتصاد غیررسمی عامل بروز پویایی، انعطاف و کارآفرینی است. از زنجیره‌های تامین محلی و مبادلات جهانی پشتیبانی می‌کند." (افزایش بهره‌وری در اقتصاد غیررسمی شهری، 2016).
16سال بدون برنامه برای اقتصاد شهر، کابل را در باتلاق عمیقی فروبرده که بیرون امدن از ان کار بسی دشوار است. حال که شهرداری کابل به ضرورت و اهمیت ساماندهی آن پی برده است. لازم است بدانیم فرآیند مدیریت خوب آن چگونه است.
پیامدهای مهم اجتماعی، سیاسی مانند نابرابری های اجتماعی، جنسیتی و فقر قابل انکار نیست و از واقعیت اقتصاد غیررسمی است. همچنین از نظر اقتصادی نیز دولت ها درآمد های مالیاتی را از دست می دهند. ولیکن تحقیقات رسمی نشان می دهد؛ اقتصاد غیررسمی یک فرصت بزرگ برای تقویت ظرفیت تولید شهر است. شاغلان در بخش غیررسمی منجر به ایجاد ظرفیت خود اشتغالی، توسعه اقتصاد محلی، افزایش نرخ اشتغال زنان و بهبود شرایط کارگران خانگی می شود. بنابراین دولت ابتدا با درک این ظرفیت بزرگ می بایست نسبت به رسمی کردن آن اقدام نماید. و سپس در یک مدیریت شهری نوآورانه با برنامه ریزی و ایجاد هماهنگی میان متخصصان شهری و گروه های شاغل غیررسمی، انسجام اجتماعی نقش اقتصادی کارکنان غیر رسمی را ارتقا بخشیده و آسیب‌پذیریشان را کاهش دهد.
1-رسمیت بخشیدن
در بسیاری از شهرهای جهان، اقتصاد غیررسمی، ستون فقرات اقتصاد شهر و نشان دهنده اکثریت شاغلان است. اگرچه هیچ تعریف عمومی از اقتصاد غیر رسمی وجود ندارد ولیکن جامعه آماری بین المللی در دو دهه گذشته پیشرفت چشمگیری داشته است. در لس‌آنجلس آمریکا سال‌ها دستفروشی غیرقانونی تلقی می‌شد، ولی بالاخره معلوم شد که این رویکرد ناکارآمد است و به جای جلوگیری از دستفروشی بهتر است، راهکاری دیگر اندیشید. در شهرهای بزرگ دستفروشان می‌توانند بخشی از فرهنگ یک شهر باشند و به آن تنوع ببخشند. برخی سازمان‌های مردم‌نهاد در لس‌آنجلس کارزاری را آغاز کرده‌اند، تا دستفروشان را از حالت زیرزمینی و غیرقانونی در بیاورند. در نهایت این پیگیری‌ها نتیجه داد و در اولین قدم شهردار لس‌آنجلس دستور انجام مطالعاتی را داد تا نحوه قانونی‌کردن دستفروشی در پیاده‌روها بررسی شود. یکی از اولین نتایج بررسی‌ها این بود که در بسیاری از موارد دستفروشان از ایده قانونمند کردن فعالیت‌هایشان و دریافت مجوز استقبال کردند، ولی به‌دلیل فقدان راهکاری قانونی و مشخص در مورد دستفروشی تنها برخوردی که ماموران با دستفروشان داشتند، جریمه و ضبط وسایل آنها بوده است. 
رسمی نمودن اقدامی نمادین نیست. بلکه به معنای قانونی کردن تمام فعالیت های این مجموعه و به حساب آوردن این بخش مهم از جامعه است. از جمله در طرح های توسعه شهری، نقش این بخش بایستی دیده شود. در ماستر پلان شهری کابل این قشر دیده نشده است ولیکن طبیعی است هر گونه مداخله شهری که شامل تغییرات فضایی است و به طرح و نقشه بستگی دارد، در قدم اول به طور دقیق جمعیت دستفروش ها را ثبت و تحلیل شود. و تاثیرات متقابل حضور دستفروش ها و ترافیک و ... در این طرح دیده شود. فرایند جمع آوری داده ها در نهایت باید به نقشه های توسعه شهری خروجی گرفته شود.
2-مشارکت
شهرهای جهان در برخورد با پدیده اقتصادغیررسمی شهرها رویکردها و برنامه‌های گوناگونی به کار گرفته‌ اند. تجربه نشان داده که رویکرد زور، تطمیع، جریمه و غلبه کالبدی و بدون پرداختن به نیاز و خواست و اولویت اجتماع محلی و ضعف مشارکت در اجتماعات محلی و قرار نگرفتن گروه‌های ذی‌نفع در فرایند برنامه‌ریزی و اجرا، مایه ناکارآمدی بسیاری از طرح ها شده است. مشارکت محلی، ظرفیت‌سازی، توانمندسازی، فرهنگ‌سازی، گسترش زیرساخت و خدمات، لازمه پیشبرد برنامه ها و تحریک و برانگیختن توسعه بوسیله ی مشوق ها از جمله نیازهای آغازین رویکردی پایدار برای کامیابی در این طرح است.
3-ایجاد تاسیسات و زیرساخت ها
بسیاری تصور می کنند حضور دستفروش ها باعث ترافیک و شلوغی در شهر کابل شده است.  ولی هیچ وقت به نقش دولت محلی در شکل دادن شرایط کار برای زندگی مردم و فعالیت بخش غیر رسمی دقت نمی کند. در حالی شهرداری می تواند با مطالعه و شناخت شرایط فضای عمومی وضع موجود و تنظیم آن بر وضع لایه های شهری از جمله ترافیک مستقیما تاثیر بگذارد.
زیرساخت های شهری و دسترسی خوب به حمل و نقل شهری بایستی با درک نیازهای روزانه مردم و معیشت شاغلان در بخش غیررسمی مدیریت شود. شهرداری از طریق ایجاد بازارهای متنوع و موضوعی متناسب با وضع موجود راه ها و ظرفیت های تاسیساتی اقدام نماید. بطور مثال در پاریس 2 میلیون نفری، در هفته بیش از 100 بازار متنوع فرهنگی، فروش اقلام اساسی، کتاب، کالای برقی و .. تشکیل می شود.
در نهایت، شهرها می توانند زیرساخت را به منظور کمک به اقتصاد و ایجاد عملکرد بهتر و زیبایی محیطی شهری ترغیب کنند. برای مثال، طراحی خیابان به گونه ای باشد که برای عابران از خیابان های بازار، می تواند فضای مناسبی برای فروش را ایجاد کند و همزمان تاثیرات منفی را که فروشندگان خیابانی از فضا برای جریان ترافیک دارند، کاهش دهد. ساخت غرفه های با کیفیت بالا، قفسه ها و سقف های معمول در مناطق زندگی فروشندگان خیابانی باعث افزایش بهره وری اقتصادی و حذف نیاز به حمل محصولات خود به داخل و خارج از خانه می شود.
علاوه بر این، افزایش دسترسی به بهداشت می تواند به بهبود تصویر عمومی فروشندگان و مقابله با شهرت آنها به عنوان کثیف و غیر بهداشتی کمک کند. به عنوان مثال، با نصب تشناب عمومی، ظروف سطل زباله و بهبود دسترسی به برق و آب و ...
4-استفاده بهینه از فضای شهری
قبل از ایجاد فضاهای جدید برای دستفروش ها، شهرداری باید تلاش کند تا فضاهای موجود را بازخرید کند. فضای موجود هم می تواند در حاشیه خیابان های بلند باشد، هم در دل محله های شهری. ساماندهی بهینه فضای شهری توسط دولت می تواند به فروشندگان هم کمک کند، زیرا خریداران پیاده های بیشتری را به فعالیت های تجاری این قسمت از راه ها جذب کند.
سیاست های خیابانی و زون بندی از طرف برنامه ریزان شهری همچنین می تواند فضای برای مناطق تجاری ایجاد کند. ایجاد "مناطق چند منظوره" مجزا در پیاده رو ها باعث ایجاد فضای داخلی برای فروش می شود. و در نظر گرفتن دیگر امکانات مفید مانند درختان خیابانی یا نشانه ها توسط طراحان شهری می تواند، دسترسی فضا را به مشتری را فعال کنند، و برای فروشندگان مفید خواهد بود.
بازار کوئینز لندن، به رسمیت شناختن و گذر از یک جامعه ترسناک به یک جامعه قابل احترام
در شرقی ترین نقطه لندن، جایی که بیشتر ساکنانش از مهاجران بنگلادشی و هندی اند. محله بریک لین، یک بعد از ظهر شنبه طوفانی، از اوایل ماه دسامبر، بازار کوئینز پر از افرادی است که در حال خریدهای اخر هفته خود هستند. بوی ماهی و گوشت در هوا موج می زند و فریادهای فروشندگان تحت تاثیر همهمه خریدارانی است که به زبان های مختلف گپ می زنند. چند نفر در وسط بازار مشغول جمع آوری امضا برای "نجات بازار کوئینز" هستند.
بازار با مشکلات عدیده ای روبرو بود. بدین جهت در اواخر دهه 90در قالب پروژه نوسازی خیابان گرین، نوسازی و بازسازی در بازار کوئینز صورت گرفت. که شامل نصب دوربین مداربسته، سایبان در ورودی بازار شد، که با موفقیت چندانی همراه نشد. در سال 2004 گزارش هایی مبنی بر تخریب بازار و ساخت یک مال تجاری بزرگ بجای آن مطرح شد. مقاومت جسته گریخته ی مردم و فعالان مدنی و خلا سیاسی موجود تا سال 2004 تا 2006 فرصت لازم برای انجام مطالعاتی پیرامون نقش و منافع این بازار داشت. یک بازار خرده فروشی چه نفعی برای کلانشهر جهانی مثل لندن دارد؟ تحقیقات نشان دادند "بازار ایجاد کننده یک احساس همسایگی و سرمایه اجتماعی است که یافتن آن در لندن 2006 دشوار است".(تایلور و همکاران2005). از این رو با توصیه های سیاستی مناسب در طرح توسعه پیشنهادی بازار کوئینز و ارتقاء آن، این بازار به محل مناسبی برای خرید روزانه و تعامل اجتماعی اقوام و گروه های مختلف مردمی تبدیل شد. در جریان المپیک 2012 لندن هم این بازار به یکی از توریستی ترین مکان ها برای گردشگران خارجی بود. در حال حاضر اینجا محل مناسبی هست. برای خرید چیزهای متفاوت؛ گوشه و کنار این محله از دکه‌ها و مغازه‌های قدیمی پر است که لباس‌های خاص، کتاب‌های کمیاب، عتیقه، صنایع دستی و وسایل تزئینی کوچک و بزرگ با قیمت مناسب می‌فروشند. در کنار این مغازه‌ها و دست‌فروش‌ها رستوران‌های سنتی هم می‌بینید که غذاهای محلی هندی و بنگلادشی دارند و امتحان کردنشان برایتان تازه خواهد بود. دیوارهای این محله‌ی قدیمی از گرافیتی‌های جالب و دیدنی پوشیده شده‌اند که قدم‌زدن در آن را برایتان جذاب می‌کند.