صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

سرمایه خطرپذیر؛ سنگ صبورِکسب وکارهای نوپا

-

سرمایه خطرپذیر؛ سنگ صبورِکسب وکارهای نوپا

یک شرکت سرمایه گذاری خطرپذیر نقش یک واسطه مالی را در بازاری بازی میکند که از طریق آن عرضه کنندگان و دریافت کنندگان وجوه، با تحمل هزینه بالای ناشی از انتخاب نامناسب، مخاطرات اخلاقی، هزینههای اداری، جمع آوری اطلاعات و اقدامات بازرسی با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند. «سرمایه گذاری خطرپذیر» معمولا برای تجاری سازی و طرح یک ایده نو یا محصول جدیدی که دارای ریسک بالا ولی استعداد بالقوه تآمین بازده بالاتر از میانگین سود را دارد به کار میرود.
به طور کلی «سرمایه خطرپذیر» اشاره به مقدار سرمایه خالص عدهای از شرکا دارد که زیر نظر مدیریت حرفهای قرار میگیرد. این سرمایه در حقیقت دارایی خالص و خصوصی شرکاء است که از راه قرض یا وام اضطراری حاصل نشده و به منظور سرمایه گذاری مشترک به صورت یک صندوق، با ویژگی مشارکت بلندمدت و برای محدوده زمانی معین 7 الی 10 سال، که معادل زمان استاندارد «سرمایه گذاری با مسئولیت محدود» است، ایجاد میگردد.

ماهیت سرمایه خطرپذیر (Venture capital )
شرکتهای حرفهای سرمایه گذاری خطرپذیر بیشتر «شرکتهای تضامنی خصوصی» یا «شرکتهای سهامی خاص» محدود به تعداد کمی از افراد هستند که منابع مالی خود را از طریق: صندوقهای بازنشستگی، صندوقهای وقفی، بنیادهای خیریه، فرشتگان کسب و کار و موسسین شرکتهای خطرپذیر تجمیع میکنند و به تامین مالی و پشتیبانی آن دسته از «بنگاههای کارآفرین» مبادرت میورزند که در حالت عادی قادر به تامین تمام یا بخشی از سرمایه مورد نیاز خود از طریق بازار پول و سرمایه نظیر وام بانکی، اوراق قرضه شرکتی و سهام عمومی نیستند.
برخی از شرکتهای موفق و مشهور امروزی نظیر مایکروسافت، اینتل، هام دپوت و مدترونیک از جمله شرکتهای کارآفرینی هستند که در آغاز تاسیس و یا توسعه فعالیتهای خود از «صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر» استفاده کرده اند. به طور عموم «سرمایه گذاران خطرپذیر» سرمایه گذارانی اند که به طور فعال در ایجاد شرکتهای نوآور در چهار بخش مختلف: موسسات مالی، بازارهای تکنولوژیک محلی و جهانی، بازارهای خدمات حرفهای و تجاری و بازارهای نیروی کار درگیر میباشند. از این رو این شرکتها به خاطر تاثیری که در حوزه اشتغال و گسترش صنایع برتر دارند نیازمند حمایت سیاسی قوی دولتی با استفاده از ابزار مالیات و سایر مشوقهای مالی اند. پشتیبانی دولت از تاسیس صنایع سرمایه گذاری خطرپذیر نوپا از اهمیت زیادی برخوردار است و واقعا در همه کشورها با خط مشی نوآوری همراه است.
سرمایه گذاران خطر پذیر سرمایه گذاران منفعل نیستند، آنها به محض این که در شرکت کارآفرین سرمایه گذاری میکنند نقش فعالی را به عنوان «مشاور» و یا به عنوان «عضو هیات مدیره» به عهده میگیرند و بر پیشرفت عملیات شرکت، اجرای برنامههای تشویقی برای کارآفرینان و همچنین تدوین اهداف مالی شرکت نظارت میکنند. یکی از امتیازات ویژه تامین مالی خطرپذیر، پشتیبانی مضاعف و انتقال دانش فراهم شده به وسیله «شرکتهای سرمایه گذار» به «شرکتهای سرمایه پذیر» است.
علاوه بر بینش مدیریتی، سرمایه گذاران خطرپذیر معمولا حق استخدام و اخراج مدیران کلیدی شرکت کارآفرین، حتی خود کارآفرینان اصلی را در حوزه شرکت دارند. همچنین به راحتی به مشاوران، حسابداران، وکلاء، بانکهای سرمایه گذار و مهمتر از همه واحدهای تجاری که محصولات جدید شرکت کارآفرین را میخرند نیز دسترسی دارند.
به طور خلاصه شاخصهای اصلی سرمایه گذاری خطرپذیر عبارتند از:
- مشارکت در مدیریت شرکتهای کارآفرین
- ارزیابی مدیریتی از تیم کارآفرین
- ریسک پذیری؛ ریسک بین سرمایه گذاران صندوق و شرکت کارآفرین توزیع میشود.
- مشارکت در مالکیت شرکت؛ این مشارکت موجب پیوند نظام مند ایده و تخصص کارآفرینان جوان با تجربه و شم تجاری کارشناسان صندوقهای مالی میگردد.
- انگیزه سودآوری
- توجه به شرکتهای تازه تاسیس و نوپا
- مدیریت حرفه ای؛ صندوق خدماتی را به سرمایه گذاران ارائه میکند که عبارتند از: پیاده سازی مفاهیم مدرن مدیریت بنگاه، یکپارچه سازی منابع اطلاعاتی برای برنامه ریزی بازار و برنامه ریزی راهبردی، تامین مالی، مشاوره مالی، شناسایی سرمایه گذاران راهبردی و طراحی برنامه هایی برای عرضه اولیه سهام به عموم در بورس.

چرخه عمر صندوق سرمایه گذاری خطرپذیر     (Life cycle )
صندوق سرمایه گذاری خطرپذیر یک سرمایه گذاری بلند مدت است. آن گونه که گفته شد سرمایه سرمایه گذاران در یک دوره حداقل 7 تا 10 ساله در صندوق نگهداری میشود و در این بازه زمانی عمر یک صندوق سرمایه گذاری خطرپذیر به طور معمول پنج مرحله را طی میکند:
الف) مرحله گردآوری وجوه:
در این مرحله شرکت سرمایه گذاری خطرپذیر وجوه مورد نیاز را از سرمایه گذاران خارج از شرکت به دست میآورد. در حقیقت در این مرحله سرمایه مورد نیاز از سوی سرمایه گذاران صرف تعهد میشود نه پرداخت. بدین معنا که سرمایه گذاران با امضای موافقت نامه قانونی، قانونا مقید و متعهد به سرمایه گذاری نقدی معینی در صندوق میشوند. به طور معمول دوره تعهدات 6 ماه الی 1 سال را در بر میگیرد.
ب) مرحله تآمین وجوه:
این مرحله که با دریافت وجوه تعهد شده از سوی سرمایه گذاران آغاز میشود، شامل تامین منابع سرمایه گذاری، بررسی طرحهای تجاری ارائه شده از سوی شرکتهای متقاضی منابع، تحلیل دقیق اوراق بهادار شرکتهای تازه تاسیس و تعیین نقطه فروش بهینه هر یک از این شرکتها (ترسیم استراتژی خروج) میگردد. فعالیتهای مزبور عمدتا در پنج سال اول عمر سرمایه گذاری خطرپذیر انجام میگیرد. در خلال این مرحله هیچ سودی نصیب صندوق نمیگردد؛ بلکه بر عکس ممکن است صندوق با زیان مواجه شود، زیرا در خلال این دوره صندوق از وجوه دریافتی (سالانه حدود  3.5% کل سرمایه تعهد شده)، حقوق سالانه تیم مدیریت را نیز پرداخت میکند. این پرداختها تا زمانی که سرمایه گذاران صندوق از رهگذر فعالیتهای صندوق ارزش افزودهای تحصیل نکنند، ایجاد زیان میکند.
ج) مرحله سرمایه گذاری:
در این مرحله سرمایه گذار خطرپذیر تعیین میکند که چه مقدار سرمایه به هر یک از شرکتهای کارآفرین نوپا اختصاص یابد و تا چه سطحی و به چه شکلی از سرمایه گذاری (سهام عادی، سهام ممتاز، اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام و...) تامین مالی گردد.
د) مرحله مشارکت:
در فاصله این دوره، سرمایه گذاران و مدیران صندوق به منظور بهبود تیم مدیریت شرکت کارآفرین، ایجاد کانالهای توزیع محصولات جدید، اصلاح محصولات نمونه برای فروش بیشتر و به طور کلی موفقیت شرکت کارآفرین نوپا جهت پیشنهادهای عمومی یا خریداران استراتژیک خود شرکت کارآفرین کمک کنند. در طی این دوره زمانی سرمایه گذار خطرپذیر به تدریج به ایجاد سود برای صندوق و شرکای تضامنی آن مبادرت میورزد. این سودها ابتدا با میزان حقوق پرداختی مدیران تهاتر میشود و تا زمانی که ارزش خالص داراییهای صندوق مثبت گردد ادامه مییابد.
ه) مرحله خروج:
آخرین مرحله فعالیت صندوق، مرحله خاتمه و تصفیه آن است. در این مرحله همه سرمایه تعهد شده به صندوق پرداخت شده و هم اکنون سرمایه گذار در مرحله بهره برداری از سرمایه گذاری خود میباشد. یکی از مسائل مهم برای سرمایه گذاران، زمان و شکل خروج از سرمایه گذاری میباشد. وجود سازوکار مناسب برای خروج، ابزار مهم و ضروری است که کارکرد منطقی بازار سرمایه خطرپذیر را تضمین میکند؛ زیرا منافع سرمایه گذار از اضافه ارزش سرمایه حاصل از فروش شرکت در انتهای دوره سرمایه گذاری به دست میآید نه از پرداخت پیوسته سود سهام. تخصص صندوق در فروش سهام خود به قیمت مناسب، پس از چند سال انتظار و زحمت، اصلی ترین عامل موفقیت در این صنعت پرریسک است.
انواع مختلف استراتژيهای خروج برای سرمایه گذاران خطرپذیر و ملاحظات ناظر بر آن ها در جدول ذیل به نمایش گذاشته شده اند.

دیدگاه شما