این روزها شاهد تحرکات تازه ای در راستای احیای روند صلح افغانستان در سطح منطقه و جهان هستیم؛ برگزاری ششمین دور نشست چهار جانبه در عمان، کنفرانس گروه تماس شانگهای در مسکو و اعلام استراتژی جدید اتحادیه اروپا در حمایت از صلح و امنیت در افغانستان، جدیدترین اقدامات بین المللی در سطح منطقه ای و جهانی است که  پس از اعلام راهبرد ایالات متحده امریکا در قبال افغانستان و جنوب آسیا، در یک هفته اخیر صورت گرفته است. پرسش اصلی این است که آیا میوه صلح در افغانستان به پختگی لازم  برای چیدن رسیده است؟ ارائه پاسخ منطقی به این سوال نیازمند واکاوی فشرده هر یک از این تحرکات و بسترهای عینی صلح و جنگ در افغانستان است.
گفتگوهای چهار جانبه
ششمین دور گفتگوهای چهار جانبه افغانستان، پاکستان، چین و ایالات متحده امریکا، در حالی  در مسقط  پایتخت عمان برگزار گردید،  که پنجمین دور این گفتگوها در ثور 1395 در اسلام باد برگزار شده  بود و پس از آن به دلیل تنش در روابط  افغانستان و پاکستان متوقف گردید. دلیل تنش نیز نارضایتی افغانستان از عملی نشدن تعهدات پاکستان بود. از سر گیری این گفتگوها به پیشنهاد پاکستان در پی اعلام راهبرد امریکا در منطقه  و حملات بی سابقه آن کشور بر پاکستان بخاطر حمایتش از گروه های تروریستی صورت می گیرد. پاکستان برای کاهش فشارهای بین المللی و مخصوصا تهدیدات ایالات متحده امریکا تلاش  های را آغاز کرده است، سفر قمرجاوید باجوا رئیس ستاد ارتش آن کشور درنهم میزان  به کابل، آزادی  خانواده پنج نفره کانادایی- امریکایی بویل در 20 میزان و برگزاری این نشست در  24 میزان، در همین راستا صورت می گیرد. با وجود خوش بینی مقامات در کابل و امیدواری شورای عالی صلح افغانستان نسبت به این نشست، چون که  در فضای جدید بین المللی پس از راهبرد امریکا برگزار گردیده، نمی توان چندان خوش بین بود. زیرا به نظر می رسد پاکستان با اقدامات بیشتر تکتیکی در صدد مدیریت وضعیت است و الزما تغییر کلی در راهبرد این کشور در قبال افغانستان هوز مشاهده نمی شود. انتظار که همیشه از پاکستان مطرح بوده این است که طالبان را به پای میز مذاکره حاضر کند، چنین اتفاقی در این نشست رخ نداد و تعهد جدیدی نیز از ناحیه پاکستان در سطح رسانه ها مطرح نگردید.
کنفرانس گروه تماس سازمان همکاری شانگهای
کنفرانس گروه تماس سازمان همکاری شانگهای در 19 میزان در مسکو با حضور معینان وزرای خارجه اعضای سازمان و به ریاست مشترک افغانستان و روسیه  برگزار گردید. حمایت اعضای شانگهای از روند صلح افغانستان در کنار، موضوع عضویت دایمی افغانستان در این سازمان و تقویت همکاریهای مشترک اقتصادی و امنیتی افغانستان و شانگهای در دستور کار این اجلاس قرار داشت. این کنفرانس که پاکستان و هند نیز عضویت آن را دارند، پس از هفت ماه وقفه  و در پی درخواست رئیس جمهور پوتین، برای احیاء مجدد آن تشکیل گردید. گروه تماس در سال 2015  اساسا  به منظور تقویت روابط  سازمان شانگهای و افغانستان ایجاد شده است ولی تا کنون دست آورد ملموسی نداشته است. ابتکار عمل روس ها در همسویی با پاکستان برای نقش آفرینی در روند صلح افغانستان، در حالی صورت می گیرد که بر اساس گزارش تامیز لندن، روسیه از قبل فروش تیل به طالبان کمک مالی هنگفتی می  کند. هرچند دولت افغانستان این گزارش را تأیید نکرده است، اما رقابت روسیه در سطح کلان با ایالات متحده امریکا این کمانه را مطرح می کند که گویا جنگ سرد دیگر همانند دوران اشغال افغانستان توسط شوروی سابق(1979-1989) در میدان افغانستان جریان دارد. بنابراین با توجه به اینکه شانگهای بلحاظ اقتصادی و امنیتی در تقابل با ناتو و اتحادیه اروپایی قرار دارد، منطقی روشنی برای همکاری در افغانستان دیده نمی شود. هرچند روس   ها از گسترش تروریسم و افرایط گرایی به اسیای میانه نگران است ولی واکنش منفی آن به راهبرد امریکا در افغانستان حکایت از آن دارد که موفقیت امریکا در کشورما مورد قبول روسیه  نخواهد بود.
استراتژی جدید اتحادیه اروپا برای افغانستان
.وزرای خارجه اتحادیه اروپایی نیز روز دوشنبه 24 میزان در لوکزامبورک راهبرد جدید این سازمان در قبال افغانستان را اعلام کرده حمایت شان از بر قراری امنیت و صلح را اعلام کردند. این اتحادیه  پنج اصل اساسی را در استراتژی جدی خود در مودر افغانستان گنجانده اند که عبارتند از : «صلح، ثبات، امنیت منطقه‌ای»، «دموکراسی، حاکمیت قانون، حقوق بشر»، «مهاجرت»، «توسعه اقتصادی» و «توانمندسازی زنان». اتحادیه اروپایی در ماه اسد سال روان که هنوز استراتژی جدید امریکا در باره افغانستان نهایی نشده بود، نیز این پنج اصل اساسی را مورد تأکید قرار داده بودند. اعضای اتحادیه اروپایی بر خلاف اعضای «گروه تماس شانگهای» و «نشست چهارجانبه» در تماس نزدیک و مستقیم با طالبان قرار ندارد، از این رو اعمال نفوذ اروپا بر طالبان  مورد انتظار نیست اما حمیات شان از دولت افغانستان و روند صلح در کل اهمیت دارد. و از جانب دیگر اعضای این اتحادیه توانایی اعمال فشار بر پاکستان را در چارچوب راهبرد تازه امریکا دارند.
تحولات میدانی
نویسنده معتقد است که پیشرفت روند گفتگوها و پخته شدن میوه صلح نیازمند تغییرات جدی و بنیادین در میدان نبرد است. به رغم اینکه سربازان جدید امریکا وارد افغانستان شده، بخشی از تجهیزات  تازه نظامی مثل طیاره های بلک هاک، ارسال گردیده  و حمایت های نظامی از اردوی افغانستان صورت گرفته است، هنوز طالبان در میادین نبرد شکست سنگین را متحمل نشده و در گستره قلمرو آنها  نه تنها تغییرات زیادی صورت نگرفته است که  آنها موضع تهاجمی شان را در چندین ولایت حفظ کرده اند. ولسوالی معروف  در قندهار را به تازگی مورد تهدید قرار داده محموله های مواد منفجره را وارد کابل می  کنند و در حمله دیروز بر فرماندهی پولیس گردیز بیش از 40 نفر را کشتند و بیش از 160 تن دیگر را زخمی کردند. در یک حمله دیگر در ولایت غزنی متاسفانه 30 تن از نیروهای امنیتی ما کشته شدند و چندین تن دیگر زخمی شدند.  دیشب نیز بار دیگر بعد از چند هفته آرامش شهر کابل شاهد حملات تروریستی بود و یک پاسگاه پلیس در مرکز شهر مورد حمله با بمب های دستی قرار گرفت.
هنوز ایالات متحده امریکا به پاکستان زمان داده و فشارهای مالی و اقدامات نظامی از قبیل حملات سازماندهی شده درداخل قلمرو پاکستان، بمباران مواضع گروههای دهشت افگن با طیاره های بی پیلوت، و دیگر گزینه های اعمال فشار تطبیق نشده است.  بنابر این در میدان نبرد شاهد تغییرات جدی که طالبان را در موضع ضعف قرار داده باشد نیستیم و پاکستان نیز گام عملی برنداشته است. پاکستان می توانست طالبان را در اجلاس مسقط حاضر کند و یا آن دسته از رهبران آنها را که در بند دارد  به افغانستان تحویل دهد.
نتیجه
ضمن اینکه تحرکات اخیر در سطح جهانی و منطقه ای در راستای ثبات و امنیت منطقه ای قرار دارد، اما میوه صلح در افغانستان هنوز به مرحله نرسیده است که به توان در کوتاه مدت به ان دست یافت. برغم سیاست اعلامی قدرت های بزرگ و منطقه ای مبنی بر مبارزه مشترک علیه تروریسم، استفاده ابزاری از این پدیده صورت می پگیرد، در سیاست پاکستان کدام تغییر بنیادین دیده نمی شود و طالبان و دیگر گروه-های دشهت افکن، در میادین نبرد در موقف ضعیف قرار ندارند. بنابراین در کوتاه مدت نمی  توان نسبت به روند صلح و بر قراری امنیت در کشور و منطقه خوشبین بود.