صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

صنعت گردشگری: صـادرات نـامرئی (پنجم میزان روز جهانی توریزم)

-

صنعت گردشگری: صـادرات نـامرئی (پنجم میزان روز جهانی توریزم)

میراث مشترک فرهنگی در هر سرزمینی، میراث مشترک انسانهاست و برای هر کشوری دارای اهمیت فراوان است. متخصصان عرصه میراث فرهنگی باور دارند که آثار باستانی هر کشور پیشینه تاریخی آن کشور محسوب میگردد و این آثار دارای ارزش و اهمیت فراوانی هستند مردم با دیدن آنها به وحدت ارزشهای انسانی پی میبرند و آثار باستانی را میراثی همگانی میدانند.
اهمیت میراث فرهنگی مشترک بشری نهتنها متعلق به مردم خاص هستند بلکه متعلق به جامعه بشری است. البته اهمیت میراث فرهنگی یا آثار باستانی برای کشوری که آثار باستانی در قلمرو آن کشور است، اهمیت ویژه دارد. این ویژگی از ابعاد و جلوهگاههای مختلف و منظرگاههای متنوع ناشی میگردد؛ بهطور نمونه میتوان از اهمیت اقتصادی و یا بعد اقتصادی آن نام برد.
متخصصان گردشگری و جاذبههای توریستی و صاحبنظران عرصه توسعه صنعت گردشگری معتقد هستند که کشورهایی که اقتصادشان را وابسته به توسعه صنعت گردشگری میدانند، میکوشند تا جاذبههای گردشگری را در کشور خود ارتقاء بخشند و به این واسطه پول خوبی به جیب بزنند. علاوه بر این، میراث فرهنگی و آثار باستانی یکی از منابع اقتصادی است که برای مردم آن کشور مشاغل ایجاد میکند. این موضوع را صاحبنظران این عرصه  چنین تآکید میکنند: یکی از ویژگیهای بارز صنعت گردشگری، تأثیر مستقیم و غیرمستقیم این صنعت در اشتغالزایی است.
خوبی جاذبههای گردشگری این است که نه نیاز به آب و باران دارد و نه نیاز به پرورش و سرمایهگذاری؛ بلکه سرمایهای است که فقط و فقط مستلزم یک مدیریت کارا و مؤثر است تا ظرفیت جاذبههای گردشگری را ارتقا بدهند.
به باور آگاهان صنعت گردشگری، امروزه یکی از پررونقترین فعالیتهای اقتصادی جهان است. این صنعت اکنون در بسیاری از کشورها با رشد سریعتر نسبت به سایر بخشهای اقتصادی و با ایجاد فرصتهای شغلی جدید، یک صنعت پیشرو تلقی میشود. امروزه گردشگری بهقدری در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را «صادرات نامرئی» نام نهادهاند. به عبارتدیگر صادرات نامرئی، سرمایه و ثروت بیتکلفی است که چون چشمه جوشان عواید ملی و اقتصاد کشور را ارتقا میدهد.
ابنیه یا آبدات تاریخی یا آثار باستانی از آن جمله منابع سرشار و غنی تمام ناشدنی و بومی است که موجب استقلال اقتصادی و تعادل تراز تجارتی کشور میگردد. شواهد و قرائن نشان میدهند که گردشگری و صنعت توریستی در سطح جهان از اهمیت اقتصادی بالای برخوردار است؛ مثلاً طبق آمارهای ارائهشده از سوی سازمان جهانی جهانگردی، در فاصله سالهای ۱۹۵۰ تا ۲۰۰۵ گردشگری بینالمللی، شاهد رشد فزایندهای شد و حجم اقتصادی آن از ۲/۱ میلیارد دلار آمریکا به بیش از ۶۲۲ میلیارد دلار افزایش یافت. همچنین گردشگری در سال ۲۰۰۷ توانسته است ۱۰/۳ درصد از تولید ناخالص ملی جهان را به خود اختصاص دهد. در همان سال وضعیت ایجاد اشتغال در این صنعت با حدود ۲۳۴ میلیون شغل، به بیش از ۲/۸ درصد از کل شاغلان به کار در سطح جهان ارتقا یافت. اهمیت اقتصادی صنعت گردشگری و سفر همچنان با افزایش وسیع تعداد مسافران از ۲۵ میلیون نفر در فاصله سالهای ۱۹۵۰ به ۷۸۳ میلیون در سال ۲۰۰۶ با میانگین رشد سالانه آن بالغبر ۶/۵ درصد افزایش یافت.
صنعت گردشگری صنعت سیال و پویا است. عواید سرشاری که از بابت این مفهوم پولساز به دست میآید توجه متخصصین و صاحبنظران این عرصه را به خود جلب کرده است و آن ها  باور دارند که گردشگری یکی از پویاترین فعالیتها در ایجاد تحول اقتصادی- اجتماعی در گسترهی جهان بوده که بهطور روزافزون اهمیت یافته است. شهرها و روستاها بهعنوان جذابترین فضاها و مکانها برای گردشگران محسوب میشوند، بنابراین برای دستیابی به توسعه پایدار گردشگری، از تمام ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیستمحیطی باید موردتوجه قرار بگیرند.
در جهان آن دسته از کشورهای که توانسته صنعت گردشگری را بهخوبی مدیریت کنند، به عواید سرسامآوری دست یازیدهاند؛ بهطور مثال تنها در دبی درآمد حاصله از صنعت گردشگری، بیش از دو میلیارد دلار است که پس از امارات، قطر و کویت جای دارد و در سالهای اخیر پیشرفت قابلتوجهی در جذب گردشگر داشته است.
صنعت گردشگران مستلزم اتخاذ سیاست و یا استراتژی مشخص است. در واقع امروزه توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان کشورها به صنعت گردشگری بهعنوان یک استراتژی توسعه اقتصادی، فرهنگی ، امنیتی و سیاسی بیشازپیش معطوف این امر شده و آثار مثبت اقتصادی و فرهنگی آن موردتوجه جدی دولتها و ملل گوناگون قرارگرفته است. بسیاری از کشورها با بهرهگیری از این صنعت به نقطه اوج اهداف موردنظر دستیافته بهنحویکه بیشترین درآمد خود را از طریق آن تأمین میکنند و در زمره کشورهای توسعهیافته جهان مطرحشدهاند. صنعت گردشگری نوعی سرمایهگذاری غیرمستقیم خارجی در داخل کشور است و اثرهای انبساطی آن در کلیه بخشهای اقتصادی، اثرهای توسعهای دارد. به همین دلیل برنامهریزی عامل مهمی برای دستیابی به موفقیت در بخش گردشگری است که مجریان را بر آن میدارد تا بر اساس محدودیت زمانی ، خود را به نقطه عطف دیدگاه سیاستگذاران نزدیک کنند. صنعت توریسم و سهم آن در اقتصاد ملی کشورها ازجمله مباحث مهمی است که موردتوجه صاحبان امر قرارگرفته است و ارتباط تنگاتنگی با صنایع دیگری مانند هتلداری، حملو نقل، آژانسهای مسافرتی، صنایعدستی، رستورانداری، صنایع غذایی، کشاورزی و... دارد. اصلیترین کارکرد این صنعت کسب درآمدهای ارزی، توزیع مجدد درآمدها، ایجاد زمینه اشتغال، فروش کالاها و خدمات موردنیاز گردشگران و بهویژه صنایعدستی توسعه حملونقل و رونق اقتصادی است.
مطالعه نشان میدهد که در کشورهای مختلف دنیا به صنعت گردشگری بهعنوان یک هدف کلان نگاه میکنند؛ مثلاً با نگاهی گذرا به درآمدهای گردشگری کشورهای مختلف به این نتیجه میرسیم که نگاه کشورهای مختلف دنیا به توسعه گردشگری با اهداف مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ... کاملاً متفاوت بوده است؛ اما اکثر کشورها، توسعه اقتصادی را در درجه اول اولویت قرار دادهاند. بدین دلیل که گردشگری بهسرعت رشد یافته و به بزرگترین صنعت دنیا تبدیلشده و منافع عمده اقتصادی را به اقتصاد ملی کشورها وارد کرده است و بهعنوان صادرات نامرئی کشورها لقب گرفته است.
واقعیت امر این است که گردشگری سود سرشار و عواید فراوانی نصیب صاحبان میراث فرهنگی میسازند؛ طوری که تأثیر غیرمستقیم اقتصادی گردشگری شامل میزان افزایش درآمد افرادی است که در بخش عرضه گردشگری کار میکنند، مشاغلی مانند حملو نقل، کشاورزی و صنایعدستی و ... در ضمن ازآنجاییکه کشورهای درحالی توسعه با مشکلاتی نظیر بیکاری بالا، محدودیت منابع ارزی و تکمحصولی بودن اقتصاد مواجه میباشند؛ لذا توجه به توسعه صنعت گردشگری از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ بنابراین بهمنظور تنوع بخشیدن به منابع رشد اقتصادی، امنیت اقتصادی، درآمدهای ارزی و همچنین ایجاد فرصتهای مختلف شغلی در کشور، توسعه صنعت گردشگری که بهعنوان صادرات نامرئی نیز نامیده میشود، از اهمیت دوچندانی برخوردار میشود. تأثیر القایی گردشگری بر اقتصاد کشورها شامل افرادی میشود که از طریق خرج کردن درآمد شاغلان مستقیم و غیرمستقیم حمایت میشوند. ذکر این نکته الزامی است که سنجش تأثیرات غیرمستقیم و القائی با کمک میزان اثر ضریب تک اثری سنجیده میشود. تأثیر ضریب تک اثری به معنای میزان دفعات هزینه مقدار پولی است که گردشگران در داخل کشور مقصد خرج میکنند.
پیشنهادها:
- تقویت سیستم مدیریتی گردشگری که شامل اداره محلی (در ولایات)، ریاست اطلاعات و فرهنگ در ولایات، ریاست توریسم و جهانگردی وزارت اطلاعات و فرهنگ و ذیدخلها برنامههای تقویتی مدنظر گرفته شود.
- وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان در مقرریها و استخدامیها شایستگی و توانایی افرادی را در نظر بگیرند که در استخدام اداره گردشگری اعم از ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایات، ریاست گردشگری وزارت و سایر ادارات مرتبط و ذیدخل به استخدام میگیرند.
- وزارت اطلاعات و فرهنگ ولایات روی برنامههای اطلاعرسانی و تبلیغی بیشتر تمرکز کرده و از این راه آثار باستانی و همچنین سایر جاذبههای گردشگری را بیشتر معرفی کنند.
- حکومت برای تأمین امنیت سرتاسری و امنیت مسیرهای مواصلاتی کار اساسی انجام بدهند؛ زیرا هرچه که ناامنی ادامه پیدا کند، ضربه مهلک به پیکره صنعت گردشگری کشور خواهد زد که در نتیجه ضربه به اقتصاد و عواید ملی خواهد بود.
- دولت برای زیربناهای گردشگری بهعنوان یک صنعت، روی ایجاد و تجهیز موزیم مردمشناسی و گردشگری که مرکب باشد از موزیم مردمشناسی، نمایش آثار باستانی، جاذبههای گردشگری برنامه مدیریتی روی دست بگیرد تا زیربناهای گردشگری تقویت گردد.

منابع

  • تبیان. «نگاهی به جدول اقتصاد گردشگری». تاریخ نشر: بیتا.
  • مجله الکترونیکی ویستار. «نگاهی به وضعیت گردشگری».
  • نوروزی، میرویس. «نقش گردشگری در توسعه پایدار». روزنامه هشت صبح.
  • فردا نیوز. «تأثیر گردشگری در اقتصاد کشور». روابط عمومی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران. «از آثار باستانی کشور خویش نگهداری کنیم»1111

دیدگاه شما