صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۶ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

شایسته سالاری؛ کاری که انتظار مردم است

-

شایسته سالاری؛ کاری که انتظار مردم است

رئيس جمهور غني در پيام ويديويي که شامگاه يکشنبه از تلويزيون ملي به نشر رسيد، دليل اصلي مشکلات امنيتي در ولايت هاي قندوز، هلمند، ارزگان و ساير ولايت هاي کشور را سپردن وظايف مهم به افراد غير مسلکي و نالايق دانسته است.
رئيس جمهور در اين پيام خود گفته است: «بايد تعيينات در مناصب نظامي به دور از ملاحظات سياسي و به دور از مداخلات زورمندان و حلقات مافيايي صورت بگيرد. بخش عمده مشکلاتي که در دو سال گذشته در کندز، هلمند، ارزگان و ساير نواحي کشور اتفاق افتاده است، از اين جهت نبوده است که سربازان و افسران ما توانايي مقابله با دشمن را نداشته اند، بلکه به علت سپردن وظايف مهم به کساني بوده است که از شايستگي مسلکي برخوردار نبوده، و با ملاحظات غير مسلکي در آن مناصب گماشته شده بودند.»
اين پيام رئيس جمهور، روشن مي سازد که پروسه ي استخدام مقامات دولتي افغانستان، چنانچه ادعا مي شد، شفاف و بر اساس شايسته سالاري نبوده است و فشارهاي سياسي و نفوذ افراد قدرتمند در امر استخدام هاي دولتي نقش مهم و اساسي داشته است. رئيس جمهور در ادامه ي پيامش به اين نکته بصورت غير مستقيم اشاره کرده است و آن را عامل اصلي ناامني ها دانسته است. رئيس جمهور در اين رابطه گفته است:«فشار آوردن بر مسوولين براي تعيين افراد نالايق در مناصب نظامي، از علل عمده تلفات نظامي و ملکي بوده است. تداوم اين وضعيت به هيچ صورت قابل تحمل نيست، و کساني که در برابر اصلاحات مقاومت کنند و يا در فساد و مافياگري نقش داشته باشند، با آنان برخورد قاطع خواهد شد. از اين پس، بايد ترفيعات افسران اردو و پليس بر اساس دستآورد محسوس مسلکي صورت بگيرد. اصلاحات در بدنه نظام بجايي نميرسد اگر در ارگانهاي مهم آن اصلاحات صورت نگيرد، و بايد بگويم که بدون آن نه برنده جنگ خواهيم بود و نه برنده صلح.»
نبود شايسته سالاري در امر استخدام مامورين دولتي، يکي از مشکلات اصلي دولت افغانستان بوده است. حد اقل در طول يک و نيم دهه گذشته، شايسته سالاري در استخدام مامورين و مقامات عالي رتبه دولتي، در نظر گرفته نشده است و همواره روابط سياسي و قومي در استخدام افراد نقش داشته است.
حکومت قبلي به رهبري آقاي کرزي همواره بخاطر عدم رعايت شايسته سالاري در استخدام مامورين مورد انتقاد قرار داشت، اما حکومت وحدت ملي در دو سال گذشته نيز نتوانسته است اين امر را در نظر بگيرد و افراد شايسته را در پست هاي مهم دولتي بگمارد. پيام ويديويي رئيس جمهور و سخنانش در اين رابطه را مي شود نوعي اعتراف تلخ دانست.
عدم رعايت شايسته سالاري و نقش داشتن واسطه و پارتي در امر استخدام مامورين دولتي، باعث شده است که مديران ضعيف، غير مسلکي و بي تجربه، پست هاي بلند دولتي را در اختيار بگيرند. آنها به دليل نداشتن توانايي مديريتي، نه تنها باعث پيشرفت اداره تحت امر شان نشده است، بلکه نقش مستقيم در ازياد فساد اداري و عدم آمدن تغيير در سطح کلي، داشته اند.
يکي از دلايلي که ميلياردها دالر کمک جامعه جهاني نتوانسته به انکشاف و توسعه ي افغانستان کمک بکند، ضعف مديريتي مديران دولتي بود. ضعف مديريتي و مسلکي نبودن مديران دولتي باعث شده که توسعه ي زيربنا صورت نگيرد و ارائه خدمات دولتي بصورت درست انجام نشود. اين روزها اين ضعف مديريتي در نهادهاي امنيتي کشور، وضعيت امنيتي کشور در يک حالت بحراني قرار داده است و چندين ولايت کشور با تهديد جدي امنيتي مواجه است.
علاوه بر اينکه شايسته سالاري در استخدام ها در نظر گرفته نشده است، مامورين در قبال غفلت وظيفوي، سوء استفاده از وظيفه و ضعف مديريتي، مجازات و برکنار نشده اند.  همچنان که رئيس جمهور اشاره کرده است، نا امني هاي اين روزهاي کشور بر مي گردد به ضعف مديريتي مقامات بلند رتبه ولايت هاي نا امن و مسئولين امنيتي اين ولايت ها. اما هنوز هيچ کدام از اين مقامات از وظيفه شان برکنار نشده اند؛ حتي والي کندوز با آن سخنان جنجال برانگيزش که ارگ را وادار به واکنش کرد و گفتند که هيچ مسئول دولتي حق ندارد با پيش کشيدن قضا و قدر و تفسير غلط از يک موضوع عقيدتي، از خود سلب مسئوليت کند و براي کم کاري خود توجيهي درست کند؛ هنوز همچنان والي کندوز است.
مقامات حکومت وحدت ملي بارها تاکيد کرده اند که شايسته سالاري را در استخدام مامورين دولتي بصورت جدي رعايت مي کنند. گفته مي شد يکي از دلايل که رئيس جمهور غني شخصا با وزرا، واليان و شاروال ها مصاحبه رو در رو انجام داده است و بعد آنها را انتخاب نموده است، آگاه شدن از تجربه، توانايي ها و برنامه هاي مديريتي آنها بوده است، اما سخنان اخير رئيس جمهور که از انتخاب برخي از مقامات دولتي بر اثر فشارهاي سياسي مي گويد، نشان مي دهد که رهبران وحدت ملي همانند ساير وعده هاي شان، به اين وعده ي شان نيز عمل نتوانسته اند و شايسته سالاري و انتخاب افراد مسلکي در پست هاي دولتي، همچنان يک شعار و يک وعده باقي مانده است.
رئيس جمهور در بخش ديگري از پيامش گفته است که بعد از اين مديران ناموفق، بعد از بررسي ها از وظيفه شان سبک دوش خواهند شد. او خطاب به مسئولين بلند رتبه دولتي گفته است: «کساني که نتوانند پلان درست براي ادارة خود تهيه کنند و يا نتوانند بودجة انکشافي خود را مطابق با پلان به مصرف برسانند، به عنوان مديران نا موفق شناخته شده و بعد از بررسي کارنامة ناکام شان قابل سبکدوشي از وظيفه خواهند بود.»
انتظار مي رود رئيس جمهور به اين گفته اش عمل کند و مديران ناموفق دولتي را از وظايف شان سبک دوش کنند. اگر اراده براي آوردن شفافيت و بهبود در ادارات دولتي وجود داشته باشد و شايسته سالاري و تخصصي سازي ادارات دولتي هدف اصلي رهبران حکومت گردد، شناسايي مديران نا موفق کار ساده و آساني خواهد بود.
يکي از راههاي شناسايي چنين افراد، مصرف موثر بودجه انکشافي ادرات شان خواهد بود. همه ساله يکي از مشکلات اصلي ادارات مصرف نکردن بودجه انکشافي بوده است. بسياري از ولايت ها و وزرات خانه ها حتي کمتر از نصف بودجه انکشافي شان را به مصرف مي رسانند. اين نشان مي دهد که  آنها توانايي پلان و برنامه ريزي بودجوي را نداشته اند و به ناچار دوباره بودجه را به خزانه دولت بازگشتانده اند. اگر مسئوليني که نمي توانند بودجه انکشافي شان را بصورت درست مصرف کنند، از وظيفه برکنار شوند، بعد از آن مسئولين دولتي تلاش خواهند کرد که براي به مصرف رساندن بودجه ي اداره شان طرح و برنامه بريزند و اين روند خود بخود به سراسري شدن توسعه و انکشاف در ولايت ها و نقاط دور ردست کشور کمک مي کند.
رعايت شايسته سالاري در استخدام مسئولين بلند رتبه و مامورين پايين رتبه دولتي، يکي از انتظارات جدي مردم افغانستان از حکومت وحدت ملي است. مردم افغانستان همواره از اين موضوع در رنج بوده اند و بسياري از افراد شايسته و توانمند، به دليل فاسد بودن سيستم استخدام ادارات دولتي، نتوانسته اند در ادارات دولتي جذب گردند و با استفاده از توانمندي هاي شان در راستاي پيشرف کشور شان کمک بکنند.
سخنان رئيس جمهور در پيام ويديويي اش به مردم افغانستان نشان مي دهد که مقامات دولتي متوجه شده اند که رعايت نکردن شايسته سالاري در استخدام مسئولين دولتي چه اندازه به ضرر آينده ي کشور و روند توسعه و انکشاف افغانستان است. اما انتظار مردم اين است که حکومت تلاش ورزد تا شايسته سالاري را در ادارات دولتي نهادينه سازد و ادرات دولتي را مسلکي و تخصصي بسازند.

دیدگاه شما