وزارت معارف ديروز اعلان کرد که دو معلم در ولايت زابل از سوي مخالفان مسلح دولت کشته شده است. آنها در ليسه بولان ولسوالي سيوري ولايت زابل معلم بوده اند. تا هنوز عاملين قتل اين دو معلم شناسايي نشده است، اما وزارت معارف از مسئولين امنيتي کشور خواسته است که عاملان قتل اين دو آموزگار را شناسايي کرده و به مجازات برساند.
همچنان وزارت معارف از ضرب و شتم يک کارمند ديگر اين وزارت در شهر قلات، مرکز ولايت زابل خبر داده است و گفته است اين فرد در مرکز زابل مشغول تدريس برنامه ي آموزش تسريعي اين وزارت بود که از سوي گروهي از راهزنان مورد ضرب و شتم قرار گرفته است.
مخالفين مسلح افغانستان به دليل مخالفت با سيستم آموزشي وزارت معارف کشور و همچنان تعليم و آموزش دختران، معلمان مکاتب را هدف قرار مي دهند. در زمان حکومت طالبان دختران حق رفتن به مکتب را نداشتند و همچنان زنان نمي توانستند به عنوان معلم ايفاء وظيفه بکنند. هرچند که در اين زمان در اکثر ولايت هاي کشور مکتب موجود نبود.
تهديدهاي امنيتي همواره يکي از مشکلات جدي معلمان افغانستان بوده است. معلمان مناطق نا امن کشور از اين مشکل بيشتر رنج مي برند و جان هاي شان بيشتر در معرض تهديد و خطر قرار دارد. نا امني تا کنون قربانيان زيادي از معلمان گرفته است. هرچند آمار دقيق درباره قتل معلمان وجود ندارد، اما بارها خبر قتل، تهديد و ضرب و شتم ملعمان را از طريق رسانه ها شنيده ايم و خوانده ايم.
حکومت هنوز نتوانسته است حد اقل امنيت جاني آموزگاران کشور را تامين بکند. متاثر کننده است که بعد از پانزده سال تلاش، هنوز خبر قتل معلمان شنيده مي شود و مخالفان مسلح، سفيران آگاهي کشور را هدف قرار مي دهند و جان آنها را مي گيرد. علاوه بر اين نا امني باعث بسته شدن، به آتش کشانيدن و تخريب مکاتب شده است و کودکاني زيادي را از آموزش محروم کرده است.
کودکان مناطق نا امن کشور همواره از فرصت آموزش و تعليم محروم گشته است. وزارت معارف افغانستان با آنکه به معلماني که براي آموزش به مناطق نا امن بروند امتيازات خاصي قايل هست، اما نبود امنيت باعث شده است که اين امتيازات نيز نتواند مؤثر واقع شود و بسياري از معلمان حاضر نشوند آنجا براي اجراء وظيفه بروند.
مکتب، اولين و اساسي ترين مرکز آموزشي براي هر کودک و دانش آموز است، آموزش اوليه تاثير بسزايي در مراحل بعدي آموزشي دانش آموز دارد. همچنان مکتب اولين مرکز براي آگاهي دادن به دانش آموزان است، در صورتي که دانش آموزان مناطق روستايي و نا امن از نعمت کسب آگاهي و دانش محروم گردند، بي عدالتي بزرگي در حق آنها است و مي تواند يکي از ناکامي هاي حکومت در زمينه توسعه ي معارف و دانش و آگاهي، به شمار رود.
در بسياري از مناطق نا امن و دور دست کشور، معلمان مسلکي وجود ندارد. بسياري از معلمان از سطح سواد پايين برخوردار هستند. حتي شاگرداني از دوره هاي ليسه، در دوره متوسطه بعنوان معلم ايفاء وظيفه مي کنند؛ معلماني که خود شاگرد معلمان کم سواد هستند و درجه صنفي شان از شاگردان شان، چند درجه پيش تر است.
اما با وجود همه ي اينها، همين معلمان کم سواد، حد اقل مي توانند چراغ آگاهي و دانايي را در آن مناطق روشن نگهدارند. با هدف قرار گرفتن معلمان از سوي مخالفين مسلح، اين نگراني به وجود مي آيد، که معلمان ديگر جرات نکنند به تدريس در مناطق نا امن ادامه بدهند و چراغ آگاهي و دانايي در آن مناطق خاموش گردد. جان دادن يک معلم، به معناي خاموش شدن يکي از چراغ هاي آگاهي و دانايي است؛ بنا بر اين ضرورت است که حکومت براي تامين امنيت جان معلمان توجه جدي کند و عاملان قتل آنها را به مجازات برسانند.
اگر به دلايل نفوذ گروه هاي افراطي و تروريستي در بين مردم به دقت نگريسته شود، ديده مي شود که يکي از عوامل اصلي نفوذ آنها و سربازگيري شان، استفاده از عدم آگاهي مردم است. آنها مردم کم سواد و بي سواد را به آساني مي توانند فريب بدهند و مقاصد شوم شان را براي آنها توجيه کنند. مناطق دور دست و نا امن کشور، بيشتر در معرض خطر نفوذ گروه هاي افراطي قرار داشته است و آنها توانسته از آنجا سربازگيري کنند. اين امر ضرورت توجه جدي به گسترش معارف و تعليم و آموزش در مناطق دور دست و نا امن را روشن مي سازد.
معلمان مناطق روستايي و مناطق نا امن کشور، تنها کساني هستند که مي توانند به حکومت افغانستان کمک بکنند و با آگاه کردن مردم، آنها را از افتادن در دام گروه هاي افراطي باز دارند. اما اين امر در صورتي محقق مي شود که معلمان بتوانند به کارشان ادامه بدهند و امنيت جان آنها تامين گردد. حکومت بايد براي تامين امنيت جاني معلمان، برنامه هاي خاصي را روي دست گيرد و از بزرگان و متنفذين محلي بخواهند که در اين زمينه همکاري کنند.
امنيت تنها مشکل معلمان مناطق دور افتاده ي کشور نيست؛ آنها علاوه بر تهديدهاي امنيتي با مشکلات فراوان ديگري نيز دست و پنجه نرم مي کنند و در سالهاي گذشته حکومت کمتر به مشکلات آنها توجه کرده است و اکثر خواست و انتظارات آنها از سوي وزارت معارف و حکومت افغانستان، برآورده نشده است.
پايين بودن معاش معلمان يکي از مشکلات اساسي آنها است. بسياري معلمان مخصوصا در مناطق دور افتاده، 4500 افغاني معاش دارند و ومعلمان رسمي نيز 6500 الي 8000 افغاني نظر به سطح تحصيلي شان معاش دريافت مي کنند؛ اين درحالي است که اکثر معلمان تنها نان آوران خانواده هاي شان هستند، آنها با اين مقدار معاش نمي توانند حتي نصفي از مشکلات اقتصادي شان را رفع بکنند و مجبور هستند بصورت نيمه وقت به يک شغل ديگري مصروف شوند. بيشتر معلمان مناطق روستايي به کشاورزي و دوکان داري مي پردازند و اين کارها باعث مي شوند که آنها اوقات فراغتي کمتري داشته باشند و از تحقيق و مطالعه براي افزايش آگاهي شان، باز بمانند.
افزايش معاش معلمان يکي از ضرورت هاي اساسي معارف کشور است. معلمان براي آموزش دادن بهتر نيازمند اين هستند که کمتر نگراني هاي اقتصادي داشته باشند و زندگي شان از ثبات و آرامش برخوردار باشد. اين کار، باعث مي شود که آنها بتوانند با آرامش خاطر به تحقيق و مطالعه بپردازند و کيفيت تدريس خود را افزايش دهند.
عدم موجوديت برنامه هاي موثر براي افزايش سطح تحصيلي معلمان يکي ديگر از مشکلات آنها و در مجموع معارف کشور است. معلمان مناطق دور افتاده ي افغانستان به دليل نبود مراکز آموزشي خصوصي، نمي توانند براي ارتقاء سطح تحصيلي خود اقدام کنند. حکومت نيز در اين رابطه برنامه ي ندارد و اگر برنامه هاي ارائه ي بورس هاي تحصيلي به معلمان وجود داشته است، به معلمان روستايي کمتر اختصاص داده شده است.
وزارت معارف براي افزايش آگاهي معلمان ورکشاپ هاي کوتاه مدت و چند روزه داير مي کند و بر اساس آنها براي معلمان گواهي نامه آموزش با کيفيت داده مي شود، اما اين برنامه چندان مؤثر نبوده است و نتوانسته به افزايش سطح دانش معلمان کمک خوبي بکند. عدم دسترسي معلمان به مراکز آموزش عالي، علاوه بر اينکه بر کيفيت تدريس آنها تاثير بد ميگذارد، امنيت شغلي آنها را نيز از بين مي برد.
حکومت افغانستان براي توسعه ي معارف و آموزش با کيفيت، بايد به زندگي معلمان توجه جدي بکند. بايد برنامه هاي براي کاهش مشکلات معلمان روي دست گرفته شود و به آنها فرصت ها و زمينه هاي ارتقاء سطح سواد و آگاهي شان، فراهم گردد، تا از اين طريق آنها بتوانند فرزندان اين کشور را بهتر آموزش بدهند.