انسانها همواره در جستجوي راههاي براي دست يافتن به زندگي بهتر و ايدآل تر بوده اند و به دنبال جايي مي گشتند که بتوانند در آنجا زندگي با رفاه و آسايش داشته باشند. بيشتر اوقات عدم رضايت از زندگي فعلي، زمينه ساز اين جستجو بوده است. مهاجرت از يک کشور به کشور ديگر، يکي از راههاي جستجوي زندگي بهتر بوده است که همواره افق هاي جديد را در پيش چشم انسانها گشوده است. اما مهاجرت هميشه آسان و راحت نبوده است و آسايش و رفاه و يا زندگي بهتر را به دنبال نداشته است و هميشه مهاجر آدم خوش شانسي نبوده است که به زندگي بهتر دست يافته باشد.
دو روز پيش جسد 10 تن از پناهجويان افغان که در آبهاي ترکيه جان شان را از دست داده بودند به کابل رسيد و تحويل خانواده هاي شان داده شد. در يک و نيم و سال اخير که موج جديد مهاجرت آغاز شده است، تعداد زيادي از پناهجويان افغانستاني در آب هاي ترکيه و يونان جان هاي شان را از دست داده اند و جستجوي شان براي زندگي بهتر با مرگ ختم شده است
بر اساس آماري که از سوي وزارت امور مهاجرين افغانستان ارائه شده است تنها در سال 2015، 250 هزار پناهجوي افغانستاني به  44 کشور صنعتي دنيا رفته اند و از اين تعداد 150 هزار شان به کشور آلمان درخواست پناهندگي داده اند. همچنان بر اساس آمار وزارت مهاجرين کشور، 20 درصد از مهاجراني که در مسير اروپا کشته شده اند و يا در درياها غرق شده اند، مهاجرين افغانستاني اند.
در طول بيش از سه دهه جنگ در افغانستان، بسياري از افغانها از بوي دود و باروت متنفر شدند و خسته از زندگي در افغانستان. آنها وقتي ديدند که در برابر نا ملايمات زندگي در افغانستان مقاومت نمي توانند، در جستجوي جاي براي زندگي بهتر بر آمدند. در سالهاي اخير يکبار ديگر موج جديدي از مهاجرت شهروندان کشور آغاز شده است و بسياري از خانواده و جوانان کشور، راه دشوار مهاجرت را در پيش گرفته اند.
افغانستاني هاي مهاجر که براي يافتن زندگي بهتر، به کشورهاي همسايه، آمريکا و کشورهاي اروپايي مهاجرت کرده ،اند عده ي کم شان  توانسته اند به زندگي بهتر دست يابند و در عالم مهاجرت و کشور دومي که براي زندگي برگزيده اند، زندگي رفاه مندتر از کشور و زادگاه شان داشته باشند. اما عده ي زيادي از مهاجرين افغانستاني آواره مدام شدند. آنچه را که در افغانستان داشتند براي يافتن زندگي بهتر، به قاچاقبران انسان بخشيدند  و در يافتن زندگي بهتر نيز ناکام ماندند و هر لحظه امکان دارد بجاي بازگردانده شوند که از آنجا فرار کرده بودند.
مهاجرت پديده‌اي نيست كه به تازگي وارد زندگي انسان‌ها شده و حيات بشر را در كام فراز و نشيب‌هاي گوناگون قرار داده باشد. اين پديده از دير زماني در ميان ملت‌ها رواج داشته و اهداف متفاوتي مردم را وادار به مهاجرت از يک سرزمين به سرزمين  ديگر، نموده است. اما اين پديده در زندگي مردم افغانستان‌ مفهوم ديگري دارد و حلقه آن در زندگي مردم ما از سه دهه به اين سو دايره وسيع تري يافته است.
هرچند مهاجرت‌هاي قانونمند در چارچوب قواعد مشخص بين المللي يك اصل پذيرفته شده در ميان جوامع و كشورهاي دنيا به شمار مي‌رود؛ اما موج مهاجرت مردم افغانستان اين اصل را شكستانده و مرز قواعد بين المللي را درنورديده است. چيزي كه عنوان تلخ و زجر دهندهٔ «مهاجرين غير قانوني» را  بر پيشاني هموطنان ما حک مي کند و دشواري‌هاي بي شماري را فراروي آنها خلق کرده است.
تاکنون دولت افغانستان يک برنامه و پلان موثر در خصوص جلوگيري از مهاجرت هاي غيرقانوني شهروندان کشور، روي دست نگرفته است و هنوز هم عده ي زيادي از شهروندان در تلاش خروج از کشورهستند و ميخواهند زندگي بهتر را در بيرون از افغانستان جستجو بکنند. اين در حالي است که گفته مي شود 1500 تن از مهاجرين افغانستاني که به کشور آلمان براي پناهندگي رفته بودند، به دليل قوانين سختگيرانه کشورهاي اروپايي و رد پرونده هاي پناهندگي شان، براي برگشت به کشور، در سازمان بين المللي مهاجرت ثبت نام کرده اند. چندي پيش 120 تن از اين پناهجويان از آلمان به کابل بازگشتند.
عوامل متعدد شهروندان کشور را مجبور کرده است که تصميم به ترک کشور بگيرند و مشکلات و سختي هاي فراوان را به جان بخرند تا شايد به آرامش نسبي در يک کشور ديگر،  دست يابند، اما دلايل عمده ي مهاجرت شهروندان افغانستان به کشورهاي اروپايي و ساير کشورهاي دنيا، موارد ذيل است:
جنگ
بعد از سال 2001 انتظار مي رفت که جنگ در افغانستان خاتمه يابد و هر روز ما بيشتر به امنيت و آرامش دست يابيم. اما نه تنها ما از امنيت کامل برخوردار نشديم و صلح و آرامش بر زندگي ما سايه نينداخت، بلکه هر روز وضعيت امنيتي ما وخيم تر مي شود و جغرافياي جنگ نيز گسترش يافته است و مناطق بيشتري اکنون در زير آتش جنگ بسر مي برند.. گسترش جغرافياي جنگ و افزايش نا امني، اميد بسياري از مردم را براي رسيدن به امنيت و آرامش از بين برده است و آنها را مجبور کرده که در جستجوي جاي ديگري براي زنده ماندن و زندگي کردن برآيند.
فقر
فقر اقتصادي يکي ديگر از عوامل مهاجرت روزافزون مردم افغانستان است.  وضعيت اقتصادي کشور هر روز شکننده تر مي شود و گفته مي شود که دولت افغانستان اکنون با استفاده از ذخيره هاي ارزي امورات روزمره کشور را پيش مي برد. در حاليکه ذخاير ارزي کشور بايد افزايش يابد و در وضعيت هاي اضطراري از آن استفاده صورت گيرد. اين امر نشان مي دهد که ما اکنون در بحران اقتصادي بسر مي بريم و بسياري از مردم کشور حتي توان تامين مخارج روزمره زندگي شان را ندارند و با مشکلات شديد اقتصادي دست و پنجه نرم مي کنند. همچنان که در زمان جنگ هاي داخلي بسياري از شهروندان کشور به ايران و پاکستان براي تامين زندگي بهتر مهاجرت کردند، اکنون نيز بسياري از مردم  به اين منظور مسير قاره سبز را در پيش گرفته اند.
بيکاري
نبود زمينه اشتغال و کاريابي و فساد در امر استخدام کارمندان دولتي، يکي ديگر از دلايل مهاجرت شهروندان کشور است. بسياري از دانشجويان بعد از فراغت از دانشگاه، ماه ها در جستجوي کار در ادارات دولتي و غير دولتي سرگردان مي شوند اما به دليل فساد در استخدام مامورين دولتي، نمي توانند که به ادرات دولتي راه پيدا کنند و گاهي حتي گرفتن فرم استخدام براي بسياري از جوانان دشوار است و بدون واسطه حتي نمي توانند فرم استخدام و کاريابي بعضي از وزارت خانه ها را بدست بياورند. در بخش خصوصي نيز وضعيت کاريابي مشابه بخش دولتي است و بيشتر روابط در کاريابي و اشتغال موثر است تا تخصص، شايستگي، توانايي کار و تجربه.
اين عوامل باعث شده است که اميد به بهبود وضعيت امنيتي، اقتصادي و سياسي کاهش يابد. برآيند اين وضعيت موج جديد از مهاجرت شهروندان کشور به سوي کشورهاي اروپايي بوده است که متاسفانه براي اکثر پناهجويان کشور پايان خوش و زندگي بهتر را در پي نداشته است و جستجوي زندگي بهتر براي تعداد زيادي از شهروندان کشور، پايان تراژيک و غمناک داشته است.
انتظار مي رود حکومت افغانستان، زمينه هاي اقتصادي، امنيتي و اجتماعي را براي زندگي بهتر در افغانستان فراهم بسازد تا پس از اين شهروندان افغانستان در کشورهاي خارجي طمع تلخ آوارگي را نچشند و بتوانند در کشورشان کار و زندگي نمايند، تا هويت انساني شان با مهاجرت به کشورهاي خارجي زيرسئوال نرود و مورد، توهين، تحقير و شکنجه قرار نگيرند.