مسئولان جديد شوراي عالي صلح افغانستان رسما آغاز به کار کرد. سيد احمد گيلاني، رهبر حزب محاذ ملي به عنوان رئيس، کريم خليلي، معاون دوم حامد کرزي، حبيبه سرابي، حاجي دين محمد، عطاء الرحمن سليم و عبدالکريم خدام به عنوان معاونان او معرفي شده است. در عين حال، ديروز، چهارمين دور مذاکرات چهارجانبه ميان افغانستان، پاکستان، ايالات متحده آمريکا و چين در کابل برگزار شد. بناست در گفتگوي چهار جانبه نقشه راه صلح تعيين گردد. در عين حال زمينه هاي مذاکره مستقيم حکومت افغانستان با گروه طالبان نيز فراهم گردد. آيا گفتگوي چهار جانبه منجر به آوردن صلح در افغانستان خواهد شد؟ آيا مسئولان جديد شوراي عالي صلح مي تواند نقش بهتر از اعضاي قبلي اين شورا بازي نمايد؟
شوراي عالي صلح در سال 1389، در دوران حاکميت رئيس جمهور کرزي شروع به کار کرد. برهان الدين رباني، رئيس اين شورا از سوي گروه طالبان کشته شد. بعد از برهان الدين رباني، صلاح الدين رباني به عنوان سرپرست اين شورا ايفاي وظيفه نمود. دستاورد اين شورا اما زير سوال است. اين شورا در طول حيات خود دستاورد قابل ملموس نداشته است. شوراي عالي صلح نه تنها فرصت و امکان گفتگو با گروه هاي مخالف مسلح دولت را فراهم نتوانسته است بلکه موجب تقويت صفوف جنگي گروه طالبان شده است. زيرا، اين شورا براي گفتگو با گروه طالبان سراسر امتياز بخشيده است. رهايي زندانيان گروه طالبان از زندان هاي افغانستان، پاکستان و زندان هاي تحت کنترل ايالات متحده آمريکا از دستاورد هاي اين شورا بوده است. اين شورا همواره مورد انتقاد شهروندان، روزنامه نگاران و منتقدين دولت بوده است. تنها در سال نخست حکومت رئيس جمهور غني گفتگوي رو در رو با گروه طالبان فراهم شد و صورت گرفت که با انتشار خبر مرگ ملا عمر، رهبر گروه طالبان متوقف شد. گفتگوي مستقيم بيش با گروه طالبان بيش از آنکه نتيجه تلاش هاي شوراي عالي صلح باشد، بيشتر نتيجه نزديکي کابل به اسلام آباد بود. بنابراين، شوراي عالي صلح در دوره فعاليت خود دستاورد قابل ملموس نداشته است.
حکومت افغانستان جنگ افغانستان را جنگ منطقه اي و بين المللي و تحميلي مي داند. در يک طرف جنگ گروه طالبان قرار دارد اما حکومت افغانستان و مقامات کابل بار ها جنگ افغانستان را جنگ تحميلي، منطقه اي و بين المللي خوانده اند. به همين خاطر، آن ها تلاش دارد از نقش کشور هاي منطقه ها و بين الملل در دست يابي به صلح سود جويد. در گفتگوي چهار جانبه با غيبت طرف جنگ مواجه مي باشيم. گروه طالبان در گفتگوي ميان چهار کشور دعوت نشده است. دليل آن اين است که حکومت کابل فکر مي کند که گروه طالبان تحت کنترل حکومت پاکستان قرار دارد. متقاعد کردن پاکستان مي تواند امکان گفتگو با گروه طالبان را متقاعد سازد. به ديگر سخن، پيش فرض حکومت افغانستان اين است که پاکستان بر گروه طالبان نفوذ دارد و اين کشور مي تواند گروه طالبان را وادار به گفتگوي مستقيم با حکومت افغانستان نمايد.
با توجه به فرضيات و پيش فرض هاي حکومت افغانستان و مقامات کابل در مورد جنگ و صلح در افغانستان اين سوال مطرح مي شود که شوراي عالي صلح چه کارکردي دارد؟ به ديگر سخن، اگر پايان جنگ به دست کشور هاي بيروني است و پاکستان، چين و ايالات متحده آمريکا مي تواند در افغانستان صلح بياورد، آن وقت شکل دهي شوراي عالي صلح چه معني و مفهوم مي تواند داشته باشد. براساس پيش فرض حکومت و مقامات کابل بايد متخصصين روابط بين الملل و سياست بين الملل را به کار گماشت با استفاده از ديپلماسي و فنون مذاکره کشور هاي بيروني را متقاعد سازد تا آن ها بر سر آوردن صلح در افغانستان به تفاهم برسد. اما ايجاد شوراي عالي صلح خارج از چارچوب دستگاه ديپلماسي کشور با توجه به فرضيات و پيش فرض هاي حکومت و نخبگان حاکم بر سر جنگ و صلح در افغانستان بي معني مي نمايد. از اين جهت، مي توان گفت که شوراي عالي صلح براي نخبگان حاکم يا يک امر نمايشي است و يا اينکه آن ها تناقض ميان فرضيات خود در باب جنگ و صلح و تشکيل شوراي عالي صلح نمي بيند.
مسئولان جديد شوراي عالي صلح اکثرا افراد ميانه رو است. سيد احمد گيلاني، کريم خليلي دو عضو ارشد اين شورا ميانه رو است. اين ويژگي آن ها مي تواند يک ظرفيت براي شوراي عالي صلح باشد اما کشاندن گروه طالبان به ميز مذاکره اما بيش از همه چيز به روابط اعضاي شوراي عالي صلح با گروه طالبان بستگي دارد. اينکه سيد احمد گيلاني تا چه حد با گروه طالبان ارتباط دارد مشخص نيست. کريم خليلي هيچ ارتباط با افراد مهم گروه طالبان ندارد. بنابراين، نقش اين شورا همچنان مبهم است.
گفتگوي چهار جانبه ميان افغانستان، پاکستان، ايالات متحده آمريکا و چين نيز مي رساند که حکومت افغانستان به نقش کشور هاي بيروني در دست يابي به صلح چشم دوخته است. چين و ايالات متحده آمريکا به عنوان ناظر گفتگو و پاکستان به عنوان ميانجي مطرح است. با اين حال، ما با غيبت طرف گفتگوي صلح مواجه مي باشيم. گروه طالبان به عنوان طرف جنگ حکومت افغانستان نه در گفتگوي چهار جانبه دعوت شده است و نه شوراي عالي صلح توانسته است با آن ها ارتباط گيرد. اينکه در ماه هاي آينده، اعضاي جديد شوراي عالي صلح مي تواند با گروه طالبان رابطه برقرار نمايد، روشن نيست و تا حدودي به بعيد به نظر مي رسد.
چگونه نقش بازي کردن شوراي عالي صلح مبهم است. نتايج گفتگوي چهار جانبه نيز روشن نيست. در چنين وضعيتي گروه طالبان فشار هاي خود را بر نيروهاي امنيتي در ميدان جنگ تشديد بخشيده است. به گونه‏اي که نيروهاي امنيتي بدون مقاومت و درگيري ولسوالي موسي قلعه و نورزاد را رها نموده است. اين وضعيت نشان مي دهد که حکومت با دشواري هاي زيادي مواجه است. در ماه هاي آينده وضعيت امنيتي دشوار خواهد شد. زيرا، حملات بهاري گروه طالبان شروع خواهد شد. در حالي که نتيجه اي از گفتگوي چهار جانبه به دست نيامده است.
در پايان اين نوشتار يکبار ديگر بايد گفت که شوراي عالي صلح با فرضيات حکومت همخواني ندارد. اعضاي جديد شوراي عالي صلح با وجود اينکه افراد ميانه رو است اما روابط شخصي با هيچ يک از اعضاي برجسته گروه طالبان ندارد. در عين حال، نتايج گفتگوي چهار جانبه معلوم نيست. بنابراين، در ماه هاي آينده جنگ تشديد مي شود و مردم در حسرت دستيابي به صلح خواهد ماند.