سال 2014، پايان مأموريت رزمي نيروهاي بين المللي در افغانستان بود. در اين سال بخش زيادي از نيروهاي بين المللي از افغانستان خارج شدند. پايان مأموريت نظامي و خروج آن ها از افغانستان باعث تشديد جنگ در افغانستان شد. گروه هاي مخالف مسلح حکومت افغانستان خروج نيروهاي بين المللي را يک فرصت براي گسترش ساحه نفوذ خود دانستند و حملات خود را در ولايات مختلف تشديد بخشيدند. بر اساس گزارش ها، در دو سال گذشته تنها دو ولايت باميان و پنچشير از امنيت کامل برخوردار بوده است. در ديگر ولايات کشور، گروه طالبان و ديگر گروه هاي مخالف مسلح دولت نفوذ نموده و با نيروهاي امنيتي کشور درگير شدند. سال 2014 سال خونين براي نيروهاي امنيتي و شهروندان افغانستان خوانده شدند.
در سال 2015 نيروهاي امنيتي افغانستان با دشواري هاي بيشتري مواجه شدند. ولايت کندز سقوط کرد. گروه طالبان براي چند روز، کنترل آن را به عهده گرفتند. نيروهاي امنيتي با حمايت هوايي نيروهاي بين المللي قادر به کنترل مجدد شهر کندز شد. سقوط شهر کندز اولين تجربه شکست سنگين نيروهاي امنيتي در برابر گروه طالبان بعد از سقوط امارت اسلامي در سال 2001 بود. قبل از اين، نيروهاي امنيتي کشور در هيچ جاي کشور تجربه شکست به اين پيمانه را نچشيده بود. بعد از کنترل مجدد شهر کندز هيئت حقيقت ياب از سوي رئيس جمهور موظف گرديد تا عوامل و دلايل سقوط اين ولايت را بررسي نموده و به ارگ رياست جمهوري گزارش دهد. گزارش هيئت اما، هيچ فرد و مسئول نظامي و ملکي را مسئول ندانست. ضعف و پيچيدگي ساختاري را عامل اصلي سقوط شهر کندز خواند. گزارش هيئت حقيقت ياب در واقع فرار از پذيرش مسئوليت بود. با اين حال، ولايت کندز به صورت کامل از وجود گروه هاي مخالف مسلح دولت پاکسازي نشدند. اکنون، در بخش هاي از اين ولايت گروه طالبان وجود دارد و زندگي شهروندان کشور را با خطر مواجه مي سازد.
گروه طالبان از ولايت بغلان به عنوان عقبه استراتژيک در حمله به شهر کندز استفاده نمودند. زماني که نيروهاي امنيتي افغانستان با حمايت نيروهاي بين المللي شهر کندز را دوباره تصرف نمودند و گروه طالبان را از آنجا خارج نمودند آن ها به ولايت بغلان عقب نشيني نمودند. در آنجا با نيروهاي امنيتي افغانستان درگير شدند. دندغوري، دند شهاب الدين و 10 روستاي ديگر را تصرف نمودند. دندغوري با امضاي يک تفاهم نامه به گروه طالبان واگذار شد. پيامد واگذاري دندغوري سنگين و پر هزينه بود. نزديک به يکماه برق کابل قطع گرديد. هزاران خانواده از محل زندگي خود آواره شدند. اکنون ولايت بغلان به ميدان جنگ ميان نيروهاي امنيتي و گروه طالبان تبديل شده است.
ولسوالي سنگين در ولايت هلمند نيز مورد حمله شديد گروه طالبان قرار گرفت. در سال 2015، نيروهاي امنيتي کشور از سوي گروه طالبان محاصره شدند. حکومت مرکزي محاصره ولسوالي سنگين را چند روز اعلان نمود. اما سربازان کشور که در اين ولسوالي ايفاي وظيفه مي کند محاصره سنگين را چند ماه اعلان نمودند. در هر صورت، محاصره و مقاومت شديد گروه طالبان نشان مي دهد که آنها قادر به ايجاد وضعيت بحراني براي حکومت و نيروهاي امنيتي افغانستان است. محاصره ولسوالي سنگين با حمايت نيروهاي بين المللي شکسته شد. با اين حال، خطر برطرف نشده است. اين ولسوالي همچنان مورد تهديد است.
ولسوالي موسي قلعه و نورزاد جديدا از سوي نيروهاي امنيتي کشور تخليه گرديده است و به گروه طالبان واگذار شده است. مقامات ولايت هلمند واگذاري و عقب نشيني از دو ولسوالي موسي قلعه و نورزاد «عقب نشيني تاکتيکي» خوانده‏اند. اين دو ولسوالي بدون حمله گروه طالبان و مقاومت نيروهاي امنيتي افغانستان به گروه طالبان واگذار شده است. نيروهاي امنيتي کشور فرصت آن را داشته اند تا پايگاه هاي نظامي خود را به آتش بکشند. حکومت افغانستان واگذاري دو ولسوالي را عقب نشيني تاکتيکي مي خواند. اما از نظر مردم افغانستان عقب نشيني به شکل کنوني نشان ضعف و ناتواني در مديريت جنگ مي باشد.
با وجود تشديد حملات گروه طالبان در نقاط مختلف کشور اما، نيروهاي امنيتي کشور پاسخ قاطع داده‏اند. اگر ولايت کندز سقوط کرد نيروهاي امنيتي کشور توانست دوباره کنترل اين شهر را به دست گيرد. ولسوالي سنگين را از محاصره آزاد نمايد. در سراسر کشور، نيروهاي امنيتي توانسته است تلفات سنگين بر گروه طالبان وارد نمايد. شکست ها و ناکامي هاي نيروهاي امنيتي ناشي از ضعف آن ها نيست. بلکه ناشي از مديران سياسي کشور است. از نيروهاي امنيتي کشور در ميدان جنگ حمايت قاطع صورت نمي گيرد. واگذاري يک منطقه و امضاي تفاهم نامه بيش از آنکه کاري نظاميان کشور باشد، کار نخبگان سياسي است.
جنگ بغلان، محاصره ولسوالي سنگين، عقب نشيني از ولسوالي موسي قلعه و نورزاد همه در فصل سرما و زمستان اتفاق افتاده است. در سال هاي گذشته، در فصل زمستان جنگ در سراسر کشور کاهش مي يافت. امسال اما، برعکس سال هاي گذشته جنگ تشديد يافت.‏ فصل بهار اما، آغاز حملات بهاري گروه طالبان بوده است. نيروهاي امنيتي در حال پشت سر گذاشت زمستان سخت و دشواري است. با توجه به تشديد جنگ در فصل زمستان به نظر مي رسد که در فصل بهار حملات گروه طالبان شدت يابد. از اين جهت، لازم است که آمادگي جدي براي جنگ فصل پيش رو گرفته شود.
جنرال مراد در کنفرانس خبري ديروز گفته است که نيروهاي امنيتي آمادگي کامل براي جنگ هاي فصل بهار دارد. او بيان داشت که نيروهاي امنيتي از حالت دفاعي به حالت تعرضي در مي آيند. گفته جنرال مراد نشان مي دهد که در سال گذشته، نيروهاي امنيتي کشور حالت دفاعي داشته اند. دفاعي بودن نيروهاي امنيتي بيانگر موضع ضعف است. حالت تعرضي اما نشان قوت نيروهاي امنيتي کشور است. حالت تعرضي بدون شک، جواب بهتر از حالت دفاعي مي دهد. با اين حال، ما با چند چالش عمده در فصل بهار مواجه مي باشيم.
سه ارگان امنيتي کشور توسط سرپرست اداره مي شود. وزارت دفاع، رياست عمومي امنيت ملي توسط سرپرست ها اداره مي شود. براساس گزارش ها، استعفاي وزير امور داخله نيز پذيرفته شده است. بر اين اساس، يک خلاء جدي در مديران و کارگزاران ارشد نهاد هاي امنيتي کشور شاهد مي باشيم. در کنار اين مسائل، بسياري از بست هاي نظامي کشور خالي است. اشرف غني، رئيس جمهور بسياري از افراد نظامي را تقاعدي داده است اما در پست هاي آن ها افراد جديد معرفي ننموده است. اين خلاء جدي ديگر در صفوف نيروهاي امنيتي کشور است. در صفوف نيروهاي امنيتي کشور افرادي وجود دارد که در ميدان جنگ و براي اجراي وظيفه حاضر نمي شود و تنها معاش ماهانه خود را مي گيرد. اين دشواري ديگر نيرو هاي امنيتي کشور است. اگر اين مسائل حل نگردد بعيد به نظر مي رسد که حالت تعرضي نيز پاسخگوي نياز هاي امنيتي کشور باشد.
در پايان اين نوشتار يک بار ديگر بايد گفت که دو سال گذشته سال سخت و دشواري براي نيروهاي امنيتي کشور بوده است. در سال پيش رو، انتظار دشواري هاي بيشتري مي رود. با اين حال، اگر مشکلات مذکور از سوي حکومت حل نگردد احتمال مي رود که نيروهاي امنيتي کشور در وضعيت سخت و شکننده قرار گيرد.