ساختمان جديد پارلمان کشور، توسط يکي از قدرت هاي سياسي و اقتصاديِ منطقه، يعني هند ساخته شده است. روز جمعه چهارم جدي آقاي «نارندرا مودي» نخست وزير هند به افغانستان سفر کرد و يک جا با مقام هاي حکومتي، اين ساختمان را افتتاح کرد. حکومت تدابير ويژة را جهت استقبال از آقاي مودي اتخاذ کرده بود و روحية نمايندگان پارلمان، سياست مداران شرکت کننده در جلسه و افکار عمومي قابل تأمل مي نمود. موقع برگشتن، «مقام» هاي کشور آقاي مودي را تا فرودگاه همراهي کرده و تا زمان که هواپيمايي حامل شان پرواز نکردند، صبر کرده و با وي خدا حافظي کردند. بدين ترتيب اگر نتوانيم بگوييم که مودي تنها مقام سياسي خارجي است که اين گونه مورد «استقبال» و تشويق قرار گرفت، به راحتي مي توان گفت که يکي از معدود مقام هاي سياسي خارجي است که در تاريخ سياسي کشور اين گونه مورد استقبال سياست مداران و به صورت عموم افکار عمومي کشور قرار مي گيرد.

هند کنوني يکي از قدرت هاي مهم و مطرح منطقه اي مي باشد. به لحاظ نظامي به سلاح اتمي دست يافته، به لحاظ اقتصادي به يکي از قطب هاي اقتصادي جهان تبديل شده و به لحاظ فرهنگي نيز دست بالايي دارد. اين کشور نامزد عضويت دايمي در «شورايي امنيت» سازمان ملل متحد است و ايالات متحدة آمريکا درپي اين است تا وارد گفت و گو شده و همکاري هاي راهبردي را داشته باشد. هند به عوض اين که تروريزم و نيروهايي برانداز و بي ثبات کننده را به کشورهايي منطقه به ويژه به افغانستان صادر کند، در دولت سازي و تقويت آن، بازسازي و نوسازي و توانمند سازي مردم کشور نقش سازنده گرفته است. سرک قير ريزي کرده، ساختمان پارلمان را ساخته، بند سلما را اعمار کرده و به صدها دانشجويي افغان زمينة تحصيلات عالي را ميسر کرده است. بنابراين، «چهره و وجهة سياسي» هند در سطح منطقه مطلوب و قابل پسند براي همه بوده و مي تواند به عنوان يک «الگو» براي همة کشورهاي توسعه نيافته و در حال گذار به ويژه افغانستان تلقي گردد.

حالا پرسش که مطرح مي گردد اين است که: علل و عوامل رشد و ظهور هند به عنوان يک قدرت منطقه اي چيست؟ به عبارت ديگر، هندي ها چه رويکردي را روي دست و درپيش گرفتند تا به اين جايگاه مهم سياسي و اقتصادي دست يافتند؟

بافت اجتماعي ناهمگن و متکثر و رويکرد تکثرگرايانه

تا به حال دو نوع رويکرد و جهت گيري سياسي در جامعه هايي با بافت اجتماعي ناهمگُن و متکثر تجربه شده است. نخست اين که يکي از گروه هايي قومي که احتمالا از جمعيت زيادتر برخوردار است، با در دست گرفتن قدرت سياسي، دست به حذف خرده هويت هايي سياسي، اجتماعي و فرهنگي زده، در زمينة دين و مذهب، زبان و آداب و رسم هايي اجتماعي محدوديت هايي جدي زنجير مانند را وضع کرده و از قدرت سياسي حذف کرده است. اين رويکرد نتيجة ملموس نداده و ثبات سوز ارزيابي شده است. زيرا خرده هويت ها در واکنش به رويکرد حذف و اعمال محدوديت دست به مخالفت با قدرت سياسي زده و دورنما و چشم انداز کشورها با تهديدها و خطرات مواجه شده است. و اما دوم، گروه هايي قومي که ممکن است حضور يکي از آن ها در قدرت سياسي ملموس و عيني تر باشد، رويکردي پذيرش و تکثر را روي دست گرفته اند. پذيرفته اند که در اين جامعه گروه هايي مختلف و هويت هايي سياسي متعدد حضور دارد و تنها راه دولت سازي و شکل دهي هويت کلان سياسي، پذيرش همه و تلاش همه خواهد بود. در اين صورت همة مجموعه هايي قومي خودشان را در درون قدرت و سياست حس کرده و اين احساس را ندارند که از روند حذف مي شوند، بلکه اين احساس را دارند که همه با همکاري و با اتکا به همديگر، آيندة جامعه و کشورشان را تضمين مي کنند.

آن گونه که برايِ همه پيداست، جامعة هند متشکل از گروه هايي قومي متعدد است. گروه هايي قومي با فرهنگ هايي متفاوت جامعة هند را شکل مي دهند. گروه هايي قومي و اجتماعي که دين، زبان و آداب و رسم هايي اجتماعي متفاوت از همديگر دارند، اما تنوع، تعدد و ناهمگني را پذيرفته اند. اين واقعيت را که همة ما از نژادها و دين هايي مختلف اما از هندوستان هستيم و بايد جهت تضمين آيندة مان همکاري کنيم. برآيند اين تفکر و رويکرد اين است که به لحاظ درجه بندي و سطح بندي هند در سطح آسيا کشور دموکراتيک است.  به آن اندازه که دموکراسي با مؤلفه ها و عناصرش در جامعة هند نهادينه شده و به مثابه نهال مثمر ريشه دوانده است، در ديگر کشورهايي منطقه نهادينه و بارور نشده است.

بنابراين، هند کنوني قدرتمند و دارايِ وجهه و جايگاه سياسي ـ اقتصادي، محصول، معلول و نتيجة جهت گيري و رويکرد سياسي است که سال ها قبل هندي ها اتخاذ کرده و بر اساس آن پيشرفته اند. در جامعة که صدها گروه قومي زندگي مي کند، اما هيچ جدال سياسي به چشم نمي خورد و ثبات سياسي هند از دورنما و چشم انداز روشن برخوردار است. اين وضعيت محصول همديگر پذيري و تکثرگرايي هندي هاست.

حکومت و سياست مداران کشور، برخلاف حکومت و سياست مداران هندي، بر اساس رويکرد حذف خرده هويت هاي قومي ـ سياسي گام نهاده و پيش رفته اند. به عوض اين که بافت ناهمگن اجتماعي و متکثر را پذيرفته و به دورنما و چشم انداز افغانستان بيانديشند، بر اساس نگرش ها و رويکردهايي قوم مدارانه گام نهاده و پيش رفته اند و به عوض منافع کشور منافع يک بخش مهم بوده است.

اکنون نيز ما در حالي از هند به نيکويي ياد مي کنيم، خدمات ارزنده و رويکرد درست آن کشور را تحسين مي کنيم و براي نخست وزير آقاي مودي کف مي زنيم، که خود همچنان درگير و اسير جدال هاي قومي ـ سياسي هستيم. تفکر بسته و محدود قوم و قبيله مبناي رفتار سياسي ماست، منافع قومي و فروملي مهم است و تمام نگراني دستاوردهاي قومي مي باشد. اين نگرش به پيمانة قدرتمند است که حاضر مي شويم براي اش از همة ارزش هاي سياسي بگذريم و حتي بقا و موجوديت سياسي و شکل کنوني کشور را تهديد نماييم.

به هرصورت در نتيجه و پايان بايد گفت که ما هم مي توانيم مانند هند به نابساماني ها و چالش ها فايق آييم، ثبات سياسي را به ارمغان آريم، قدرت فرهنگي کسب کنيم و به يکي از بازيگران فعال اقتصادي تبديل شويم. راه دست يابي به وضعيت ترسيم شده همان راهي است که هند و ديگر کشورهاي توسعه يافته و باثبات پيموده اند؛ پذيرش ديگران و گزينش رويکرد تکثرگرايانه.