براساس خبرهاي نشر شده دبير کل ناتو در نشست وزراي خارجه اين سازمان در بروکسل اعلام کرد که ناتو و هم پيمانان اين سازمان نيروهاي افغان را سالانه چهار ميليارد دالر کمک خواهند کرد. بربنياد اين خبر دبير کل ناتو در بروکسل اظهار داشته است که اين کمک ها تا سال 2020 ميلادي ادامه پيدا خواهد کرد. لازم به يادآوري است که پيش از اين ناتو تا سال 2017 وعده کمک و همکاري با نيروهاي افغان را داده بود. دبيرکل ناتو علت سه سال افزايش کمک هاي ناتو به نيروهاي افغان را ناامني هاي اخير در کشور يادآوري نمود. در نشست بروکسل وزيران خارجه بيست کشور عضو ناتو و ده ها کشور همکار اين پيمان در مورد اوضاع امنيتي افغانستان بحث و گفتگو کردند. هم چنين در اين نشست کشور هاي عضو ناتو گفتند که حدود دوازده هزار نيروي پيمان ناتو در افغانستان باقي خواهند ماند که عمده وظيفه اين نيروها مشاوره و آموزش نيروهاي افغان خواهد بود. هم چنين بايد گفت که در اين نشست سفير ايالات متحده امريکا اعلام داشت که ناتو اهميت ويژة اي براي افغانستان قايل است و اين کشور يکي از کشورهاي هدفمند براي ناتو به شمار مي رود. وي در ادامه تاکيد ورزيد از ديدگاه من افغانستان يک ماموريت نا تمام براي ناتو است و با وجود چالش هاي کنوني ما بايد به تعهدات خود در برابر افغانستان عمل کنيم.

گزارش اين خبر و اعلام موضع ناتو و کشور هاي عضو آن با استقبال گرم منابع داخلي و خارجي قرار گرفت. بطور مشخص حکومت افغانستان نيز اين اعلام موضع و حمايت ناتو را ستودني دانست و از آن استقبال به عمل آورد. چنانچه وزيرخارجه کشور از کمک هاي جهاني براي از بين بردن هراس افگنان سپاس گزاري کرد و تمديد حضور نيروهاي خارجي در افغانستان را ارزنده خواند. وزير خارجه کشور که در نشست وزاري خارجه جهان در بروکسل صحبت مي کرد گفت، با کمک ناتو و جامعه جهاني، افغانستان مي ‌تواند به عنوان يک کشور توسعه يافته، دموکراتيک و با ثبات به پيش برود. او گفت که در افغانستان هنوز کار هاي ناتمام وجود دارد دولت افغانستان با همکاري ناتو در اينده کار هاي ناتمام به اتمام خواهد رسيد.

بدون شک اين اعلام موضع ناتو و حمايت کشور هاي عضو آن از اين برنامه بر وضعيت امنيتي و سياسي کشور تاثير مثبتي را بر جاي خواهد گذاشت. يعني اين که چنين اعلام موضعي بايد مورد استقبال قرار گيرد. اين اعلام موضع ناتو و حمايت آن در واقع يک فرصت دوباره و مغتنمي را براي کشور در امر مبارزه با تروريزم و تامين امنيت و ثبات فراهم ساخت. اما پرسش اساسي اينست که آيا اين اعلام موضع ناتو واقعا جدي است؟ آيا رهبران سياسي و امنيتي کشور از اين فرصت خواهند توانست استفاده را از آن ببرند؟ و...

پرسش ها و يا شک و ترديدهاي فوق از آنجايي مطرح مي گردد که نزديک به سيزده يا پانزده سال است که از حضور نيروهاي بين المللي در کشور مي گذرد. در طي اين مدت ضمن آن که تلاش ها و کوشش هاي بسياري براي تامين ثبات و مبارزه با تروريزم و ناامني صورت گرفت، اما آنطور که بايست و آنگونه که شرايط اقتضا مي نمود و فرصت ها فراهم بود براي ايجاد ساختارهاي اساسي و زيربنايي ثبات در افغانستان کاري جدي نشد. هرکاري که شد روبنايي و مقطعي و آني و پروژه اي بود. کارهاي سطحي و بي بنياد که اثرات آن کوتاه مدت بود. شايد به همين جهت است که پس از گذشت اين همه سال ماموريت نيروهاي ناتو در افغانستان براي مبارزه با تروريزم و تامين ثبات ناکام و ناموفق ارزيابي مي گردد. حال خود سازمان ناتو نيز مي پذيرد که ماموريتش در افغانستان چندان موفقيت و دست آورد دوام داري را به همراه نداشته است. هرآنچه که بنام موفقيت و دست آورد ياد مي شود ممکن است در اثر حادثه اي يک لحظه اي کاملا فرو بپاشد و از بين برود. چرا؟ نمونه هاي اين تحليل را ما در وضعيت شکننده کنوني کشور و نيز تحولات نظامي و امنيتي صفحات شمال کشور و مناطق جنوبي و غربي کشور شاهد هستيم که فارغ از توضيح مي باشد.

بدين جهت است که مي توان گفت پس از وخيم شدن وضع امنيتي در کشور، همانطور که در گفتار بعضي از اعضاي ناتو نيز تصريح گرده است، ‌موضوع تمديد ماموريت ناتو در دستور کار سازمان پيمان آتلانتيک شمالي (ناتو) قرار گرفت و پس از جروبحث‎هاي فراوان اين مسأله قطعي گرديد. تمديد مأموريت و حضور ناتو در شمال کشور در حالي صورت مي‎گيرد که دور جديد اين مأموريت در قالب حمايت قاطع و با رويکرد آموزشي و مشورتي انجام مي‎شود. اين چهارچوب کاري پس از سال 2015 ميلادي براي سازمان پيمان امنيتي ناتو تعريف شده و در موافقت با دولت کابل نيز ذکر شده است. حمايت قاطع اين سازمان از افغانستان به معناي مشارکت کامل آنها در تمامي عرصه‎هاي امنيتي است. اين تعريف مي‎تواند شامل مسايلي چون آموزش، حمايت هوايي، کمک‎هاي تخنيکي، استخباراتي و... گردد تا ثبات پايدار را در افغانستان فراهم ساخته و زمينه‎ي خودکفايي نيروهاي امنيتي را مهيا سازد.

تعريف فوق ايجاب مي‎کند تا سازمان ناتو به تمام معنا از سياست‎هاي امنيتي افغانستان حمايت نموده و در برابر هرگونه حمله‎ي داخلي يا تهاجم خارجي در حمايت از حکومت افغانستان ايستاده باشد. اما متاسفانه تجارب و شواهد چند سال گذشته وبه خصوص در يک سال اخير نشان داده است که چنين حمايتي از سوي ناتو جدي نبوده است. به معناي ديگر آنچه ناتو دز کنفرانس ها و نشست هاي داخلي خود يا با مقام هاي افغان مطرح مي سازند چيزي است و آنچه در ميدان نبرد و عرصه عمل شاهد آن هستيم چيزي مغاير آن ديده مي شود.

ناتو در طي اين مدت در گريز از اقدام در جهت تامين زيربنايي امنيت و ثبات افغانستان نه تنها نيروهاي امنيتي و دفاعي کشور را از لحاظ تجهيزات مدرن و کامل حمايت ننمود، بلکه در حد مشوره نيز يک حمايت قاطع صورت نداد. امروز نيروهاي دفاعي کشور فاقد نيروي هوايي مي باشد. فاقد تجهيزات مدرن و تانک هاي پيشرفته مي باشد. در ميدان هاي نبرد و در شرايط اضطرار از نيروهاي امنيتي و دفاعي کشور حمايت ننمود. به همين سان در عرصه خارجي نيز هرگز سعي ننمود که بر حاميان آشکار تروريست ها و مخالفين نظام سياسي فشار جدي وارد سازد و يا هشدارهاي لازم را به آنان بدهد.اين شيوه نيروهاي ناتو در حالي صورت مي گيرد که در مقابل رسانه‌‏ها و برخي از نهادهاي وابسته به کشورهاي عضو ناتو سعي ورزيده اند که وضعيت کشور را آشفته جلوه داده تا زمينه دوام حضور خود را توجيه سازند، حالا براي چه ؟ و چرا ؟ معلوم نيست.

از جانب ديگر بايد بصورت واضح بيان داشت که حکومت نيز هرگز سعي ننموده است تا نسبت به اين روش و سياست ناتو انتقاد جدي داشته باشد و سعي ورزد که آنان را وادار سازد تا بصورت جدي و قاطع همانطور که ادعا شده است از نيروهاي امنيتي و دفاعي کشور حمايت و مشوره اساسي و بنيادين صورت گيرد. مقام هاي حکومت نه تنها در اين راستا اقدام اساسي ننمودند، بلکه در ظاهر قضيه تلاش ورزيدند که خود را از روش در پيشگرفته ناتو در ماموريت افغانستان راضي جلوه دهند و سهل انگاري ها و کوتاهي هاي آنان را هرگز برخ شان نکشيده است.

اما اکنون به نظر مي‎رسد زمان آن فرا رسيده است تا به چنين وضعيت خاتمه داده شود. اولا سازمان ناتو در مورد حضور خودش در افغانستان تصميم قاطع و جدي را اتخاذ نمايد. آنان نبايد مثل گذشته با سهل انگاري و وقت گذراني و تلف ساختن فرصت ها آينده کشور را به بازي بگيرند. آنان بايد بصورت قاطع در زمينه حمايت زيرساختاري حکومت و نيروهاي امنيتي و دفاعي تلاش ورزند. هم چنين حکومت نيز بجاي استقبال از تصميم هاي سياسي و خوش بيني هاي بي بنياد از حاميان بين‎المللي خود از جمله ناتو بخواهد تا حمايت قاطع خود را همان‎گونه که در مقررات و توافقات مطرح شده ذکر شده است، عملي سازد.

بنابراين آنچه در خصوص تمديد حضور و مأموريت ناتو در لازم به يادآوري مي باشد اين است که حکومت و سازمان ناتو در راستاي مبارزه با تروريزم هماهنگ شده و به نحوي تنظيم گردد که بتواند تمثيل کننده واقعي از تعريف “حمايت قاطع” باشد نه شعاري و سياسي. اين مسئله مي ‎طلبد تا از يک‎ سوي حضور موثر و عملکرد قاطعانه‎ي آموزشي و مشورتي اين سازمان در کشور گسترش يابد و روي کرد ديپلماتيک آن در خصوص تعاملات منطقه‌ غرض تامين ثبات در افغانستان نيز قاطعانه باشد و از سوي ديگر، حمايت‎هاي فني و هوايي ناتو در عرصه‎هاي جنگي نيز افزايش يابد و به سرعت و موثريت عملکرد نيروهاي امنيتي و دفاعي کشور کمک نمايد. در غير آن صورت فقط دريافت ماهوار يا سالانه کمک هاي ناتو براي کشور هيچ دردي را چاره ساز نخواهد بود و هيچ راهي را نخواهد گشود و هرگز امنيت و ثبات در کشور تامين نخواهد شد. تنها راه موثر حضور و حمايت سازمان ناتو ا زافغانستان آنست که از سطح ادعا و مشوره بي بنياد در عرصه عمل «قاطعانه» اجرا شود وبس.